Yusif bəy Məlikhaqnəzərov

Yusif bəy Məlikhaqnəzərov (28 yanvar 1857, Şuşa – 1904, Şuşa) — Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasının məzunu, müəllim, aktyor, rejissor

Yusif bəy Məlikhaqnəzərov
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	28 yanvar 1857(1857-01-28)
Doğum yeri	Şuşa, Şuşa qəzası, Şamaxı quberniyası, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	1904
Vəfat yeri	Şuşa, Şuşa qəzası, Yelizavetpol quberniyası, Rusiya imperiyası
Fəaliyyəti	pedaqoq

Həyatı

Məlikhaqnəzərov Yusif bəy Məmmədbağır oğlu 1857-ci ildə Şuşa şəhərində anadan olmuşdu. İbtidai təhsilini molla yanında almışdı. Sonra xüsusi məktəbdə hazırlaşmışdı.Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər Seminariyasında oxumuşdu. Seminariynı bitirdikdən sonra Zəngəzur qəzasında dərs demişdi. Sonra Şuşa şəhərinə dəyişilmişdi. Teatr həvəskarı idi. Teatrda akyor və rejissor kimi çalışırdı.

Yusif bəy mülkədar idi. Şuşa və Qaryagin qəzalarında torpağı vardı.

Yusif bəy Məlikhaqnəzərov 1907-ci ildə vəfat edib.

Teatr fəaliyyəti

M.F.Axundovun əsərlərindən ibarət tamaşalar verildiyi bəllidir. 1876-cı ildən M.F.Axundovun komediyaları Tiflisdə də oynanılmışdır (Azərbaycan dilində). Qabaqcıl ziyalılardan bir sıra komediya və vodevillərin müəllifi N.Vəzirov, B.Bədəlbəyov, Ə.Vəlibəyov, F.Köçərli, H.Sarıcalinski, Muxtar Muradov, İ.Şəfibəyov, məşhur xanəndə Cabbar Qaryağdıoğlu (Şuşa), M.Sidqi, C.Məmmədquluzadənin qardaşı Mirzə Ələkbər, dramaturq E.Sultanov (Naxçıvan), R.Əfəndiyev (Nuxa) və başqalarının fəaliyyəti özəlliklə qeyd olunmalıdır. 70–80-ci illərdə Azərbaycanın müxtəlif şəhərlərində fəaliyyət göstərən teatr həvəskarları tədricən Bakıdakı teatr xadimləri ətrafında formalaşmağa başlayırlar. Ona görə də Bakının teatr həyatı 80-ci illərin axırlarına doğru yenidən canlanır və burada əsl mənada müəyyən bir teatr kollektivinin yaranmasına səbəb olur. 1887-ci ildən etibarən Bakıdakı teatr dəstəsinə H.Mahmudbəyov, S.M.Qənizadə və N.Vəliyev başçılıq edirlər. Onlar həmin dəstəni xeyli qüvvətləndirərək, truppa halına saldılar və bu truppa 1888-ci ildən artıq müstəqil teatr kollektivi kimi fəaliyyətə başladı.

Qabaqcıl Qarabağ ziyalıları, sonralar Zaqafqaziya (Qori) Müəllimlər seminariyasını bitirən müəllimlər Şuşa şəhərində teatr tamaşaları düzəldir, eyni zamanda, bu tamaşalarda "aktyor" kimi çıxış edirdilər. Şuşada qabaqcıl müəllim və ziyalı qüvvələri Y.Məlikhaqnəzərovun rəhbərliyi ilə yay tətilləri zamanı klubda və Xandəmirovun teatrında müntəzəm surətdə tamaşalar təşkil edir, M.F.Axundovun komediyalarını ("Xırs-quldurbasan", "Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah") oynayırdılar.

1904-cü ildə "Müsyo Jordan və Dərviş Məstəli şah" pyesini tamaşaya qoymuşdular.Həmin tamaşalarda Hacı Qara və Məstəlişah rollarını Yusif bəy Məlikhaqnəzərov ifa etmişdir.Şuşa teatrının ən qüvvətli xadimlərindən olan Yusif bəy Məlikhaqnəzərov şəhər məktəbində riyyaziyyyatdan dərs deyird; şəhər dumasının üzvü idi; həvəskar teatr truppasında fəal iştirak edirdi.Göstərilən tamaşalarda əsas rolları oynayırdı.Ə.Haqverdiyev öz ilk müəllimi Yusif bəy Məlikhaqnəzrov haqqında yazırdı: "Realnı məktəbdə oxuyarkən yenə hər yay Yusif bəyin "kontoruna" gedirdim.Yisif bəy mütəəssib bir teatro həvəskarı idi.Yay fəsillərində Şuşaya cəm olan kənd müəllimlərinin iştirakı ilə gedən teatroları qabbaqca Şahnəzərovun evində, sonra şəhər klubunun zalında verirdilər.Yusif bəy özü mütəəsib olub, şagirdlərini də teatro tərəfinə təşviq edirdi və mənim teatroya həvəsim onun təşviqi sayəsində başlanıb getdikcə artdı.Axır vaxtlarda Yusif bəylə aramızda sıxı bir rəfaqət var idi və qocalığına baxmayaraq mənim əsərlərimdən rollar götürüb gözəl oynayırdı".

Ailəsi

Yusif bəyin oğulları

• Bəhram bəy Məlikhaqnəzərov
• Bəylər bəy Məlikhaqnəzərov
• Xosrov bəy Məlikhaqnəzərov

Yusif bəyin qızları

• Dilguşə xanım Məlikhaqnəzərova
• Rəzidə xanım Məlikhaqnəzərova

Mənbə

• Ənvər Çingizoğlu, Məlikhaqnəzərovlar: Məliklikdən müəllimliyə, "Soy" еlmi-kütləvi dərgi, 2010, № 11, səh.3–9;
• Ənvər Çingizoğlu, Qarabağda maarif, Bakı: Zərdabi LTD, 2013, 288 səh.