Yuva (Qəmərli)

Yuva
	kənd
Yuva
	39°55′51″ şm. e. 44°34′42″ ş. u.
Ölkə	Ermənistan
Region	Gərnibasar mahalı
Rayon	Qəmərli rayonu
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub	1831
Sahəsi	15,56 km²;
Mərkəzin hündürlüyü	830 m
Saat qurşağı	UTC+4
Əhalisi
Əhalisi	3.752 nəf. (2011);
Rəsmi dili	erməni dili;
	Xəritəni göstər/gizlə Yuva
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yuva — İrəvan xanlığının Qarnibasar mahalında kənd adı.^[2] İrəvan quberniayasının İrəvan qəzasında, indi Qəmərli (Artaşat) rayonunda kənd.^[3] XX əsrin əvvəllərinə aid mənbədə İrəvan qəzasında çəkilir^[4].

Tarixi redaktə

1728-ci ildən mə’lumdur^[5]^[6]. Rayon mərkəzindən 3 km məsafədə, Gərni və Vedi çaylarından axan arxın yanında yerləşir. "İrəvan əyalətinin icmal dəftəri"ndə^[7], Qafqazın 5 verstlik xəritəsində^[8] qeyd edilmişdir.1950-ci ildə kənd Şaumyan adlandırılmışdır. Səlcuq Oğuzlarının Yivə (Ivə) tayfasının^[9] adını əks etdirir. Azərbaycanda Evoğlu (Ağdam rayonu) (yə’ni "Yivə oğlu") kənd adı ilə mənşəcə eynidir. 1588-ci ilə aid mənbədə şimali Azərbaycanda Zəyəm nahiyəsində Yuvalı-Fəxralı (Temur Hasan da adlanırdı) elinin yaşadığı qeyd olunmuşdur^[10]^[11]

Toponimi redaktə

Toponim ivə//yıva^[12] oğuz tayfasının^[13]^[14] adı əsasında əmələ gəlmışdir. Etnotoponimdir. Quruluşca sadə toponimdir. Ermənistan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 19.IV.1950-ci il fərmanı ilə adı dəyişdirilib Şaumyan qoyulmuşdur.

Əhalisi redaktə

Kənddə 1828-ci ilə kimi yalnız azərbaycanlı yaşamışdır. 1828–30-cu illərdə Cənubi Azərbaycanın Xoy, Salmas vilayətlərindən ermənilər köçürülüb kənddə yerləşdirilmişdir. Ermənilərlə yanaşı kənddə 1831-ci ildə 33 nəfər, 1873-cü ildə 186 nəfər, 1886-cı ildə 161 nəfər, 1897-ci ildə 60 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır.^[15] 1905–1906-cı illərdə azərbaycanlılar soyqırımına məruz qalaraq deportasiya olunmuşdur. İndi burada ermənilər yaşayır.

İstinadlar redaktə

↑ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).
↑ Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ее присоединения к Российской империи. Спб., 1852.
↑ PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2
↑ Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913.
↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri. Bakı, 1996.
↑ Алиев Играр. Погребова М.И. Об этнических процессах в областях Восточного Закавказья и Западного Ирана в конце II- в начале I тыс. до н. э. Сб. "Этнические проблемы истории Центральной Азии в древности". М. 1981.
↑ İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, "Elm", 1996. s.49
↑ Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карт Кавказского края, Тифлис, Типография К.П.Казловского, 1913. s.303
↑ Faruq Sümər. Oğuzlar. Bakı, 1992.
↑ Kirzioqlu F. 1593 ylde Osmanli vilaget tahrir defterlerende Gence-Karabag sancak lari; "ulus" ve "oymakleri". Sevic matbaasi. Ankara, 1979.
↑ Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Јува // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели. 1998. 452 с.
↑ >yuva — İbrahim Bayramova görə
↑ Древнетюркский словарь, Л., "Наука", 1969. s.269
↑ Sümər Faruq. Oğuzlar, Bakı, "Yazıçı", 1992. s.334
↑ Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.48–49, 128–129

Həmçinin bax redaktə

[_fafda75e3c3b3e61-1] Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (erm.).

[2] Шопен И. Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху ее присоединения к Российской империи. Спб., 1852.

[3] PDF versiyası. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: İ. M. Bayramov; Redaktorları: B. Ə. Budaqov, H. İ. Mirzəyev, S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2

[4] Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913.

[5] İrəvan əyalətinin icmal dəftəri. Bakı, 1996.

[6] Алиев Играр. Погребова М.И. Об этнических процессах в областях Восточного Закавказья и Западного Ирана в конце II- в начале I тыс. до н. э. Сб. "Этнические проблемы истории Центральной Азии в древности". М. 1981.

[7] İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, "Elm", 1996. s.49

[8] Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карт Кавказского края, Тифлис, Типография К.П.Казловского, 1913. s.303

[9] Faruq Sümər. Oğuzlar. Bakı, 1992.

[10] Kirzioqlu F. 1593 ylde Osmanli vilaget tahrir defterlerende Gence-Karabag sancak lari; "ulus" ve "oymakleri". Sevic matbaasi. Ankara, 1979.

[11] Будагов, Б. Ә.; Гејбуллајев, Г. Ә. Јува // Ермәнистанда Азәрбајҹан мәншәли топонимләрин изаһлы лүғәти. Бакы: Оғуз ели. 1998. 452 с.

[12] >yuva — İbrahim Bayramova görə

[13] Древнетюркский словарь, Л., "Наука", 1969. s.269

[14] Sümər Faruq. Oğuzlar, Bakı, "Yazıçı", 1992. s.334

[15] Qorqodyan Z. 1831–1931-ci illərdə Sovet Ermənistanının əhalisi, (erməni dilində). İrəvan, "Melkonyan fond", 1932. s.48–49, 128–129

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]