Zəngəzur yemişanı

Zəngəzur yemişanı (lat. Crataegus × zangezura) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin yemişan cinsinə aid bitki növü.

Zəngəzur yemişanı
Elmi təsnifat
Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Fabidlər Dəstə: Gülçiçəklilər Fəsilə: Gülçiçəyikimilər Yarımfəsilə: Gavalıkimilər Triba: Maleae Yarımtriba: Malinae Cins: Yemişan Növ: Zəngəzur yemişanı
Beynəlxalq elmi adı
Crataegus ×zangezura
Şəklin VikiAnbarda axtarışı EOL   637319

Təbii yayılması

Təbiətdə növün arealı Zaqafqaziyanın cənub rayonlarını əhatə edir. Endemik bitkidir. Gorus çay yamacından təsvir edilmişdir (Gorus şəhərinin yaxınlığında).

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 1,5 m-dək olan koldur. Budaqları tünd boz, zoğları nazik, tünd qonur, çılpaq və ya bir az tükcüklüdür. İynələri azsaylı, qoltuq zoğları yarpaqsiz, qısa, uzunluğu 7-10 mm, təxminən tünd bozdur. Yarpaqların üstü tünd yaşıl, alt tərəfi bir az açıq və çılpaqdır. Meyvə verən zoğlarda alt yarpaqları uzunsov-əks yumurtavari, ensiz ayalı, 3 bölümlü, yarpaqların uzunluğu və eni 3,5 sm-dək, kəsiyində enli-yumurtavaridir. Ayası bəzən yumru, bünövrəli, beş yerə bölünmüş, bəzən isə yuxarı hissəsi kəsiklidir. Steril zoğlarda yarpaqları ayasında daha dərin bölünmüş, yuxarı hissədə pərləri, qeyri-bərabər iri dişli, bəzən küt və enlidir. Çiçək qrupları kiçik, az çiçəkli, çiçək saplağının uzunluğu 6-9 sm, çılpaq və ya azsaylı tükcüklüdür. Meyvələri ellipsvari, uzunluğu 6-9 mm, albalı rəngli, sulu lətli, təxminən 2, bəzən 3 çəyirdəklidir. Meyvəsi sentyabr-oktyabrda yetişir.

Ekologiyası

Yamaclarda və qayaların arasında tək bitir.

Azərbaycanda yayılması

Naxçıvan MR-da təbii halda rast gəlinir.

İstifadəsi

Dekorativ çiçəklərə və meyvələrə mlikdir. Yaşıllaşdırmada geniş istifadə olunur.