Zaqatala itburnusu
Zaqatala itburnusu (lat. Rosa zakatalensis) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin i̇tburnu cinsinə aid bitki növü. IUCN Qırmızı Siyahısına görə növün kateqoriyası və statusu "Təhlükəli həddə yaxın olanlar" kateqoriyasına aiddir — NT. Azərbaycanın nadir, prioritet endemik növüdür. Regional IUCN Statusu: NT.
Zaqatala itburnusu | ||||
---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Dəstə: Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Cins: Növ: Zaqatala itburnusu |
||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
Bioloji xüsusiyyətləri
redaktəHündürlüyü 0,8-1,5 m-ə qədər olan bozumtul qonur əyilmiş budaqlara malik xırda kollardır. Qopartikanları xırda olub qaidə hissəsi enliləşəndir. Yarpaqları 1-2 sm uzunluğunda kiçik yarpaq cıqlardan təşkil olunmuşdur. Yarpaqaltıqları dar və çılpaq, yaşılımtıl sarı rənglidir. Çiçəklər ağ və ya çəhrayımtıldır. Çiçəkləri kiçik olub, tək-tək və-ya 2-3 ədədi bir yerdə olur. Meyvəsi armudvarı, çılpaq, narıncı qırmızıdır. Meyvə yoğun qaidəsinə doğru nazikləşən qırmızı saplağa malikdir. May ayında çiçəkləməyə başlayır və iyulda meyvə verir.
Ümumi yayılması
redaktəQafqazda quru bozqır yamaclarda təbii arealı vardır.
Azərbaycanda yayılması
redaktəBöyük Qafqazın qərb hissəsi (Zaqatala rayonu — Axoxdərəsi, Car kəndinin ətrafı; Balakən və Zaqatala arasındakı yolda; Şəki rayonu — Baş Zəyzit kəndinin ətrafı.
Bitdiyi yer
redaktəAşağı və orta dağ qurşaqlarında quru bozqırlaşmış daşlı qayalı yamaclarda yayılmışdır.
Təbii ehtiyatı
redaktəAzərbaycanda dar bir arealı vardır.
Çoxalması
redaktəTəbiətdə generativ və vegetativ yolla çoxalır.
Təbii ehtiyatının dəyişilməsi səbəbləri
redaktəBaşlıca olaraq insan fəaliyyətidir.
Becərilməsi
redaktəMəlumat yoxdur.
Qəbul edilmiş qoruma tədbirləri
redaktəXüsusi mühafizə tədbirləri tərtib edilməmişdir. Yasaqlıqların təşkili vacibdir.
Sayı və tendensiyası
redaktəPopulyasiyanın təbii ehtiyatı azalır. Əhali tərəfindən həddindən artıq toplanılması azalma tendensiyasını artırır.
Məhdudlaşdırıcı amillər
redaktəMeyvələrin intensiv toplanılması və iqlimdir.
Zəruri qoruma tədbirləri
redaktəAzərbaycanın "Qırmızı Kitabı"na daxil edilib.
Mühafizə tədbirləri
redaktəXüsusi mühafizə tədbirləri aparılmayıb. Yasaqlıqların təşkili vacibdir.
İstinadlar
redaktə- ↑ The Plant List (ing.). 2010.