İnsanda reproduktiv sistem

İnsanda reproduktiv sistem — kişi və qadın orqanizmlərində insanların çoxalmasını (nəsil artımını) təmin edən orqanlar kompleksi.

Kişi və qadının xarici cinsiyyət orqanları
(tükləri qırxılmış formada)

Kişilərin reproduktiv sisteminə daxili cinsiyyət orqanları, xayalar, vas deferens, prostat vəzi, seminal veziküllər, bulboretral bezlər, sidik kanalı və xarici penis, skrotum daxildir. Qadınlarda reproduktiv sistemə daxili cinsiyyət orqanları daxildir: yumurtalıqlar, uşaqlıq boruları, uşaqlıq yolu, vagina və xarici (vulva): klitor, vaginanın vestibülü, böyük və kiçik cinsiyyət dodaqları .

Ümumi məlumat

İnsanın bioloji növü, digər onurğalı heyvan növləri kimi, çoxalmanın cinsi xarakterini təmin etmək üçün erkək və dişi fərdlərə bölünür ki, bu da ana orqanizmlərdən əldə edilən genlərin fərqli birləşməsi vasitəsilə nəsilə genetik müxtəliflik verir. Çoxalma prosesində kişi və qadın reproduktiv (cinsiyyət orqanları) bir-birinin funksiyalarını tamamlayır. Digər məməlilər kimi, insanlarda da mayalanma (və embrionun sonrakı inkişafı) daxilidir, qadın daxili cinsiyyət orqanlarında baş verir və bu, qadın çanaq reproduktiv orqanlarının əsas hissəsinin daxili olmasını izah edir (bax: Qadın daxili cinsi orqanları ). Belə mayalanmanı həyata keçirmək üçün kişi nümayəndələrinin bədənlərinin boşluqlarından kənarda, mayalanma zonasına nüfuz edə bilən bir orqan olmalıdır - bu , kişi cinsiyyət orqanı, penisdir.

Kişilərin və qadınların reproduktiv sisteminin vəzifələri

Kişi reproduktiv sisteminin əsas vəzifəsi cinsi əlaqə zamanı kişi cinsi hüceyrələrinin (spermatozoid) istehsalı və onların mayalanma zonasına çatdırılmasıdır.

Qadın reproduktiv sisteminin vəzifələri daha çoxdur. Bunlara daxildir:

• qadın reproduktiv hüceyrələrinin istehsalı (yumurta hüceyrə),
• onları mayalanma zonasına çatdırmaq,
• cinsi aktları icra etmək,
• mayalanmanın həyata keçirilməsi,
• embrionun (dölün) hamiləliyin bütün dövrü ərzində daşınması, onun həyat fəaliyyətinin qorunması və doğuşdan sonra ananın orqanizmindən kənarda yaşamasına imkan verəcək dərəcədə inkişafının təmin edilməsi;
• əmək fəaliyyəti,
• körpənin qidalanmasının bütün dövrü üçün ana südü istehsalı.

Kişilərdə və qadınlarda oxşar vəzifələr funksional, bəzən isə struktur olaraq kişi və qadın cinsiyyət orqanları tərəfindən yerinə yetirilir.

İnsan reproduktiv sisteminin inkişafı. Onun kişi və qadın arasındakı oxşarlıqları və fərqləri

İnsanların cinsi fərqi

Qadın yetkinlik dərəcəsini qiymətləndirmək üçün Tanner şkalası

İnkişafının ilkin dövrlərində embrionlar cinsə görə fərqlənmir və həm qadın, həm də kişi reproduktiv sistemi eyni əvvəlki embrion strukturlardan formalaşır ki, bu da kişi və qadın cinsiyyət orqanları arasında strukturda və funksiyaların bir hissəsində homologiyaya səbəb olur. bir tərəfdən (qonadlar, ifrazat boru orqanları, integumentar strukturlar) - insan reproduktiv sisteminin homoloji orqanlarının siyahısına baxın.

Müəyyən genlərin, hormonların və/və ya fermentlərin fəaliyyətindəki dəyişikliklərlə dölün və yeni doğulmuşun cinsi fərqi dəyişə bilər və sonra ya onun cinsiyyət orqanları tipik kişi və ya qadın cinsiyyət orqanları arasında ara görünüşə sahib olacaq, ya da xarici cinsiyyət orqanları bir cinsə, daxili cinsiyyət orqanlarına - digərinə (kişi cinsiyyət orqanlarına və qadının daxili orqanlarına və əksinə) xarakterik olmalıdır, yoxsa başqa atipik cinsi xüsusiyyətlərə sahib olacaqdır; Bu inkişaf dəyişiklikləri interseks variasiyaları və ya cinsi inkişafın variasiyaları adlanır və insan bədəninin normal, lakin nisbətən nadir formalarıdır.

İnsan reproduktiv sisteminin ən böyük hissəsi çanaq bölgəsində - bədənin aşağı hissəsində, doğulmuş uşağı qidalandırmaq üçün lazım olan süd vəziləri isə bədənin yuxarı yarısında - döş qəfəsində yerləşir.

Xüsusi hormonların təsiri altında süd vəziləri normal olaraq inkişaf edir və tam fəaliyyət göstərə bilir, ana südü istehsal edir, yalnız qadınlarda, kişilərdə isə spesifik hormonal patologiya (ginekomastiya) olmadıqda, inkişaf etməmiş, rudimentar vəziyyətdə qalırlar.

Reproduktiv funksiyanı yerinə yetirilməsi

İnsan çoxalması cinsi əlaqəni tamamlayan daxili mayalanma nəticəsində baş verir:

• Cinsi əlaqə zamanı kişinin cinsiyyət orqanı qadına daxil edilir. Cinsi əlaqənin sonunda boşalma baş verir.
• Spermada olan spermatzoidlər yumurtanı dölləmək üçün vaginadan uşaqlıq və ya fallopiya borularına doğru hərəkət edir.
• Uğurlu mayalanma və ziqotun implantasiyasından sonra insan embrionunun inkişafı təxminən doqquz ay ərzində qadının uşaqlıq borusunda baş verir. Bu proses doğuşla bitən hamiləlik adlanır.
• Doğuş zamanı uşaqlığın əzələləri büzülür, uşaqlıq boynu genişlənir və döl uşaqlıqdan itələnir.
• Körpələr və uşaqlar faktiki olaraq köməksizdirlər və uzun illər valideyn himayəsinə ehtiyac duyurlar. Həyatın ilk ilində bir qadın adətən körpəsini qidalandırmaq üçün döşlərindəki süd vəzilərindən istifadə edir.

İnsanlar bioloji növlərdən biri olaraq, yüksək dərəcəli cinsi dimorfizm ilə xarakterizə olunur. İlkin cinsi xüsusiyyətlərin (cinsiyyət orqanlarının) fərqliliyi ilə yanaşı, ikincil cinsi xüsusiyyətlər və cinsi davranış fərqləri var.