Vikipediya

İvrit dili

sami dillərindən biri, İsrailin rəsmi dili

İvrit dili,[3] həmçinin ibri dili[4] və ya ibrani dili[5][6] (ivr.: עִבְרִית, ʿĪvrīt, tələffüzü [ivˈʁit]  ( dinlə) və ya [ʕivˈrit]  ( dinlə); səm.: ࠏࠁࠓࠉࠕ) — sami dillərinin Kənan dilləri qrupuna daxil olan dil. 1948-ci ildən İsrailin rəsmi dilidir. E.ə. II–I minilliklərdə Fələstin yəhudiləri bu dildə danışırdılar. Qədim yəhudi dilinin mühüm abidəsi olan "Əhdi-ətiq"in ən qədim hissəsi e.ə. XIII–XII əsrlərə aiddir. Eramızın əvvəlindən arami dilinin sıxışdırdığı ivrit dili mədəniyyət və din dili kimi qalmışdı. Orta əsrlərdən bədii, fəlsəfi, elmi və dini ədəbiyyat dilidir. XIX əsrin sonundan XX əsrin əvvəlindən yenidən danışıq dili kimi istifadə olunur. Müasir ivrit dili qədim yəhudi dilinin morfoloji xüsusiyyətlərini saxlamaqla, semantik və sintaktik cəhətdən idiş və digər german, Habelə slavyan dillərinin təsirinə məruz qalmışdır.[3]

İvrit dili
Orijinal adı עברית[1]
עברית חדשה‎
Ölkə
Danışanların ümumi sayı
  • 9.303.950 nəf. (2019)[2]
Təsnifatı
afroasiya dilləri[vd]
sami dilləri
qərbi sami dilləri[vd]
mərkəzi sami dilləri[vd]
şimal-qərbi sami dilləri[vd]
Kənan dilləri
ivrit dili
Yazı İvrit əlifbası
Dil kodları
QOST 7.75–97 ивр 198
ISO 639-1 he
ISO 639-2 heb
ISO 639-3 heb
Dilin strukturlarının dünya atlası heb
Ethnologue heb
Linguasphere 12-AAB-a
ABS ASCL 4204
IETF he
Glottolog hebr1246
Bu dildə olan Vikipediya
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
İvrit əlifbası

yəhudi dinində

Tövrat ivrit dilində yazılmışdır. Ənənəyə görə, ivrit dili cənnətdə danışılan dildir və mələklərin dilidir. İvrit dili müqəddəs dil olsa da, qədim yəhudilərin əksəriyyəti aramey dilində danışırdı. Əksər rəylərə görə, bunun səbəbi mələklərin arami dilini bilməməsi, yalnız ivrit dilini bilməsi və buna görə də yalnız müqəddəslik məsələlərində ivrit dilini bilməsi və dini səbəb olmadan müqəddəs dildən danışılmamasıdır. Buna baxmayaraq, Babil Talmudu müqəddəs kitab sayılsa da, aramey dilində yazılmışdır və bəzi ravvinlər hesab edirlər ki, ibrani dilində hər sözün aramey dilində qarşılığı var və bəzən mələklərin müqəddəs sözləri anlamaması lazımdır ki, duada Allahın adını uca tutanda insanlara həsəd aparmasınlar.

Əlifba haqqında

redaktə

İvrit əlifbasında 22 hərf mövcuddur. Əlifba bütünlüklə samitlərdən ibarətdir. Saitlər, bir qayda olaraq yazılmır, yalnız istisna hallarda, məsələn: -sözün əvvəlində və ya sonunda; -alınma sözlərin yazılışında; -sözün oxşar yazılan başqa sözlə səhv salınmaması üçün saitlər yazılır. Bunun üçün alef (א), yod (י), hey (ה), vav (ו), ayin (ע) hərflərindən istifadə olunur. Yazı zamanı hərflər sağdan sola düzülür.

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ https://github.com/unicode-org/cldr/blob/main/common/main/he.xml.
  2. ↑ Ethnologue (ing.). 25, 19 Dallas, Texas: SIL International, 1951. ISSN 1946-9675
  3. ↑ 1 2 Иврит дили // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. IV ҹилд: Елдәҝәз—Итабира. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1980. С. 369.
  4. ↑ "Dəyirmi masa: İbri dili və ədəbiyyatının tədrisində ənənəvilik və innovativ metodlar". azertag.az.
  5. ↑ https://wol.jw.org/az/wol/d/r81/lp-ajr/1102005171
  6. ↑ "Günə bir saat oxumaqla necə yeni dil öyrənmək olar?". 2023-05-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-18 – www.bbc.com vasitəsilə.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=İvrit_dili&oldid=8126324"