Əcanan nahiyəsi

Əcənan mahalı — XIV əsr- əsr-1840 inzibati nahiyə. Qarabağda tarixi-coğrafi bölgə.

Ümumi məlumat

Mahal qərbdə Küpara mahalı, şimalda Bağabürd mahalı, şərqdə isə Sisyan mahalı ilə həmsərhəd idi.

Mahalın mərkəzi Xalac obası idi. Mahalın son naibi, kələntər Hacı Ağalar bəy Sarıcalı-Cavanşir idi.

Mahalda Xalac, Noraşenik, Arçazur, Axtaxana, Xоtanan, Çоbanlı, Оxtarlı, Tavrus, Qaradığa adlı kəndlər qərar tuturdu.^[1]

1593-cü ildə tərtib olunmuş Urud və İsgəndərqalası livalarının müfəssəl dəftərinə görə İsgəndərqalası livasının nahiyəsi

1. Məragid erm. kəndi (12 ailə)
2. Sərhəng erm. kəndi (8 ailə)
3. Pərəvatum azərb. kəndi (dağıdılıb)
4. Kön azərb. kəndi (dağıdılıb)
5. Küdkün azərb. kəndi (dağıdılıb)
6. Bağavirçi azərb. kəndi (dağıdılıb)
7. Umran azərb. kəndi (dağıdılıb)
8. Qarakənd azərb. kəndi (dağıdılıb)
9. Halızor azərb. kəndi (dağıdılıb)
10. Pənc azərb. kəndi (dağıdılıb)
11. Açağu azərb. kəndi (dağıdılıb)
12. Vənk azərb. kəndi (dağıdılıb)
13. Karxana kəndi. Kəndin Turğan məzrəəsi azərb. kəndi (dağıdılıb)
14. Uğurbağı kimi tanınan Uğurdüzü və Hacılar azərb. kəndi (dağıdılıb)
15. Qaramanlı. BaĢqa adı Qazançıdır azərb. kəndi (dağıdılıb)
16. Yuxarı Tüfəng azərb. kəndi (dağıdılıb)
17. NoreĢəng erm. kəndi (7 ailə)
18. Dərtəni erm. kəndi (5 ailə)
19. Çanaqçı azərb. kəndi (dağıdılıb)
20. Qaradiğə. BaĢqa adı Hürünlərdir azərb. kəndi (dağıdılıb)
21. Dovrus azərb. kəndi (dağıdılıb)
22. Oxtarlı azərb. kəndi (dağıdılıb)
23. Çobanbağı azərb. kəndi (dağıdılıb)
24. ġeyxili azərb. kəndi (dağıdılıb)
25. Külül azərb. kəndi (dağıdılıb)
26. ġərvinlər azərb. kəndi (dağıdılıb)
27. Hacətgah azərb. kəndi (dağıdılıb)
28. Xotənan erm. kəndi (17 ailə)
29. Axıraxana azərb. kəndi (dağıdılıb)
30. Arçezor azərb. kəndi (dağıdılıb)
31. Zorur azərb. kəndi (dağıdılıb)
32. Tacəddinli azərb. kəndi (dağıdılıb)
33. ġeyxlər azərb. kəndi (dağıdılıb)
34. Ġncəvar azərb. kəndi (dağıdılıb)
35. ġəhərcik azərb. kəndi (dağıdılıb)
36. Toğul azərb. kəndi dağıdılıb) ^[2]^[3]

Mahalın tarixindən

Qədim-qayım Qarabağın mahallarından biri də Əcənan-Türk idi. Əcənan-türk mahalı orta çağda Əcənan nahiyəsi adlanırdı. 1593-cü ildə Osmanlı hökuməti tərəfindən nahiyənin kəndləri, məzrələri siyahıya alınıb.

Mahal qədim Əcənan nahiyəsinin birləşməsi nəticəsində yaranmışdı. Mahalın mərkəzi Xalac obası idi.

Əcənan mahalı 1840-cı ildə ləğv olunub, sahə kimi Şuşa qəzasına bağlandı. 1867-ci ildə Zəngəzur qəzasına verildi.

Əcanan mahalının naibləri

Titul	Adı	Başlanığıcı	Sonu
Naib	Məlik Məhəmməd bəy Bağabürdlü	1747	1787
Naib	Hacı Ağalar bəy Sarıcalı-Cavanşir	1787	1822

İstinadlar

↑ Описание Карабахской провинции, составленное в 1823 году по распоряжению главноуправляющего в Грузии Ермолова, действительным статским советником Могилевским и полковником Ермоловым 2-м. Тифлис. Типография управления наместника Кавказского. 1866. стр.174.
↑ Musa Urud Zəngəzur (elmi-publisistik nəşr). Bakı: Nurlar, 2005, 503 səh.
↑ "Arxivlənmiş surət". 2020-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-27.

Mənbə

Ənvər Çingizoğlu, Əcənan mahalı, Bakı: "Soy" dərgisi №3, 2012, səh. 102-110.

Həmçinin bax

[1] Описание Карабахской провинции, составленное в 1823 году по распоряжению главноуправляющего в Грузии Ермолова, действительным статским советником Могилевским и полковником Ермоловым 2-м. Тифлис. Типография управления наместника Кавказского. 1866. стр.174.

[2] Musa Urud Zəngəzur (elmi-publisistik nəşr). Bakı: Nurlar, 2005, 503 səh.

[3] "Arxivlənmiş surət". 2020-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-11-27.

[1]

[2]

[3]