Əliallahilik

Əliallahilik — Şiə İslamı elementlərini köhnə dinlərlə birləşdirən, İranın Luristan əyalətinin bəzi bölgələrində tətbiq edilən sinkretik bir din. Bu, tarix boyu ilahinin ardıcıl təcəssümlərinin olması inancına əsaslanır və əliallahilik belə təcəssümlərdən biri hesab edilən İslam peyğəmbəri Məhəmmədin kürəkəni Əliyə^[1] xüsusi ehtiram bəsləyir.^[2] Yezidilərə, Ənsarilərə və ətrafdakı müsəlman və xristian əhaliyə doktrinası məlum olmayan bütün məzhəblərə bənzər müxtəlif ayinlər Əliallahiliyə aid edilmişdir. Müşahidəçilər onu tarixən bir neçə əvvəlki dinlərin, o cümlədən zərdüştiliyin adət və ayinlərinin məcmuəsi kimi təsvir etmişlər, çünki səyahətnamələrdə “Əliallahilik kimi təsvir oluna biləcək heç bir dəqiq kodun olmadığı aşkar idi”.^[3]

Bəzən Əliallahilik Qeysanilik, ələvilik və ya Əhli-Haqq/Yarsanilər^[4] və digərləri Əhli-haqq kimi Əlini vəsf edən və ya ilahiləşdirən müxtəlif məzhəblər üçün ümumi termin kimi istifadə olunur.^[5]

İstinadlar

↑ Woulfe Sheil, Lady Mary Leonora; Sheil, Sir Justin. Glimpses of Life and Manners in Persia. 1856. səh. 199.
↑ Layard, Austen Henry. Discoveries in the Ruins of Nineveh and Babylon: With Travels in Armenia, Kurdistan and the Desert: Being the Result of a Second Expedition Undertaken for the Trustees of the British Museum (ingilis). Cambridge University Press. 2010-08-31. səh. 216. ISBN 9781108016773.
↑ Soane, Ely B. "To Mesopotamia and Kurdistan in disguise with historical notices of Kurdish tribes and the Chaldeans of Kurdistan. (Excerpt)". International Journal of Kurdish Studies. 2008: 10. 2017-03-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-23.; Soane, Ely B. Of Kurds and their Country // To Mesopotamia and Kurdistan in disguise : with historical notices of the Kurdish tribes and the Chaldeans of Kurdistan (PDF). Boston: Small, Maynard. 1914. səh. 384. OL 23348805M.
↑ Bruinessen, Martin van. "Religion in Kurdistan" (PDF). Universiteit Utrecht. səh. 9. 2017-03-31 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-03-30.
↑ Moosa, Matti. 16. The Ahl-i Haqq (Ali Ilahis) – Origins and Identity // Extremist Shiites – The Ghulat Sects. Contemporary issues in the Middle East. Syracuse University Press. 1987. səh. 185. ISBN 9780815624110.

[1] Woulfe Sheil, Lady Mary Leonora; Sheil, Sir Justin. Glimpses of Life and Manners in Persia. 1856. səh. 199.

[2] Layard, Austen Henry. Discoveries in the Ruins of Nineveh and Babylon: With Travels in Armenia, Kurdistan and the Desert: Being the Result of a Second Expedition Undertaken for the Trustees of the British Museum (ingilis). Cambridge University Press. 2010-08-31. səh. 216. ISBN 9781108016773.

[3] Soane, Ely B. "To Mesopotamia and Kurdistan in disguise with historical notices of Kurdish tribes and the Chaldeans of Kurdistan. (Excerpt)". International Journal of Kurdish Studies. 2008: 10. 2017-03-24 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-03-23.; Soane, Ely B. Of Kurds and their Country // To Mesopotamia and Kurdistan in disguise : with historical notices of the Kurdish tribes and the Chaldeans of Kurdistan (PDF). Boston: Small, Maynard. 1914. səh. 384. OL 23348805M.

[4] Bruinessen, Martin van. "Religion in Kurdistan" (PDF). Universiteit Utrecht. səh. 9. 2017-03-31 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2017-03-30.

[5] Moosa, Matti. 16. The Ahl-i Haqq (Ali Ilahis) – Origins and Identity // Extremist Shiites – The Ghulat Sects. Contemporary issues in the Middle East. Syracuse University Press. 1987. səh. 185. ISBN 9780815624110.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]