21 Azər soyqırımı
21 Azər soyqırımı, Güney Azərbaycanlıların soyqırımı, vəya 12 Dekabr soyqırımı (az.-əski. ۲۱ آذر سویقیریمی, İngiliscə: 21 Azar genocide, Farsca:نسلکشی ۲۱ آذر) — 12 dekabr 1946 ilində (21 Azər 1325 Günəş Hicri ilində) İranın Pəhləvi rejimi tərəfindən Güney Azərbaycan xalqına qarşı törədilən bir soyqırımdır. Güney Azərbaycanda baş verən bu soyqırımda 25 min Azərbaycanlı öldürülmüş və on minlərcə insan daha yaralanmış vəya qaçqın və məcburi köçgün düşmüşdür[1]. Pəhləvi rejimi bu cinayəti 12 dekabr 1946 dan başlayaraq Azərbaycan Milli Hökumətini aradan aparmaq bəhanəsiylə törətmişdir.
Mərkəzin qoşunu Təbrizə gələnədək Milli Hökumət dövründə fəallıq göstərmiş vətənpərvərlərə «mühacir» adı altında divan tutulmuş, yüzlərlə insan azadlıq mücahidi olduğuna görə küçələrdəcə qətlə yetirilmişdi.[2]
Komendant saatı elan olunub.[3]
Yazıçı Sayyad Heydəri doğma əmisi oğlunun dediklərinə istinad edərək yazır: "Biz Tehran qoşunu sırasında Zəngana daxil olarkən dəhşətli qətllərin şahidi olduq. Fədailərin və Firqə fəallarının boynuna qalın ip salıb hərəkətdə olan maşının arxasına bağlamışlar. Maşın hərəkətdə olarkən cəsədlərdən axan qan Zəncanın daş döşəməli xiyabanlarını al-əlvan qanla boyayırdı. Cəsədlərdən ayrılan ət parçaları - qol, qıç elə xiyabanda da qalırdı"[4]
Həmçinin bax
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ 21 Azər soyqırımı: 1946–1947-ci illərdə Cənubi Azərbaycanda kütləvi qırğınlar, (Kitab) Müəllif: Əlizadə Hüsey, Bakı 2017, ISBN 978-9952-8312-8-3
- ↑ www.anl.az https://www.anl.az/down/meqale/xalqcebhesi/2019/oktyabr/679850.htm (#bare_url_missing_title). İstifadə tarixi: 2024-12-12.
- ↑ Zülfqarlı, Məhərrəm. Tarixşünaslıq (1920-1991-ci illər) (PDF) (az.). Bakı. 2017. 211.
- ↑ Rəhimli, Əkrəm. "Güney Azərbaycana hərbi yürüşün başlanması və milli hökumətin süqutu - 24-cü yazı". Xalq Cəbhəsi qəzeti. 2019-10-19. İstifadə tarixi: 2024-12-12.