Fars dili
Fars dili (fars. زبان فارسی) — Hind-Avropa dillərinin İran dil qrupuna daxil olan dil.
| Fars dili | |
|---|---|
| Orijinal adı | فارسی |
| Ölkələr |
Qərbi fars dili:İran Dari dili:Əfqanıstan, Tacik dili:Tacikistan, Diasporalar: ABŞ, Böyük Britaniya, Almaniya, Rusiya, İsrail, Türkiyə, İsveç |
| Rəsmi status | İran, Əfqanıstan (dari dili), Tacikistan (tacik dili) |
| Tənzimləyən təşkilat | Fars Dili və Ədəbiyyatı Akademiyası |
| Danışanların ümumi sayı |
Ümumi say: ana dili - 60 milyondan çox / ikinci dil - təx. 53 milyon onlardan qərbi fars dili (İran): 35 milyondan çox; şərqi fars dili: (Əfqanıstan və Tacikistan) təx. 25 milyon / təx. 18 milyon[1][2] |
| Təsnifatı | |
| Kateqoriya | Avrasiya dilləri |
| Yazı | ərəb-fars əlifbası, kiril əlifbası (tacik əlifbası) |
| Dil kodları | |
| QOST 7.75–97 | пер 535 |
| ISO 639-1 | fa |
| ISO 639-2 | per (B); fas (T) |
| ISO 639-3 | fas, prs, pes, tgk |
| Ethnologue | fas |
| ABS ASCL | 4106 |
| IETF | fa |
| Glottolog | fars1254 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Fars dili haqqındaRedaktə
Fars dili ən qədim dillərdən biridir. Bu dil Hind-Avropa dil ailəsinin İran dilləri qrupuna daxildir. İran İslam Respublikası, Əfqanıstan, Tacikistan kimi ölkələrdə rəsmi dil sayılır. (Fars dili tacik və Əfqanıstandakı dəri dilləri ilə həddindən artıq çox bənzərliyə malikdir. Ortaq leksika ilə asanlıqla başa düşülür). Eyni zamanda Özbəkistan‚ Türkmənistan və Pakistanda da bu dildə danışan etnik qruplar vardır. Ana dili kimi 70[3] milyondan çox‚ ikinci dil kimi isə təxmini 53 milyon insan tərəfindən istifadə olunur.
Əsrlər boyu Yaxın Şərqdə çox güclü olmuşdur. Qafqaz və Anadolu türkcələrinə böyük təsir göstərmiş, saray dili olmuşdur. Məsələn, N.Gəncəvi, Xəqani, Nəsimi, Füzuli farsca əsərlər yazıb. Fars dili ərəbcəyə daha az təsir göstərmişdir.
Farsca dövlət dili kimiRedaktə
Farsca Osmanlı və Səfəvi dövlətlərində dövlət dili olaraq istifadə olunub.
Fars əlifbasıRedaktə
İslamdan əvvəl pəhləvi əlifbasından istifadə olunurdu. Sonra ərəb əlifbasına ərəbcədə olmayan 4 hərf əlavə olunaraq ərəb əlifbası əsasında tərtib olundu. Hal-hazırda İran və Əfqanıstanda bu əlifbadan istifadə olunur. Taciklər farsdilli olsalar da, Tacikistanda kiril əlifbasından istifadə olunur.
TarixçəRedaktə
Fars dili sözlükləriRedaktə
Fars-Türk dili sözlükləriRedaktə
- Şəfəq Əlibəyli. Farsca-rusca-azərbaycanca müxtəsər lüğət (fars sözlərinin transkripsiyası ilə), 2012.[4]
- Yusif Mirbabayev, M. Əlizadə, M. Əsgərli, Qəmbərova A. Farsca-rusca-azərbaycanca müxtəsər lüğət, 1945.
Fars və başqa dillərin sözlükləriRedaktə
- Edic Baghdasarian. Armenian-English-Persian Photo Dictionary. Tehran: Nairi-Publications, 2006.
İstinadlarRedaktə
- ↑ Windfuhr G. and Perry J.R. Persian and Tajik. / The Iranian Languages. NY. 2009
- ↑ Iran, 36 milyon (51 %) — 33 milyon (45 %) Loc.gov, Afghanistan, 16 369 min. (50 %), Tajikistan, 5 770 тыс. (80 %), Uzbekistan, 1,2 milyon (4.4 %)
- ↑ "Persian | Department of Asian Studies" (ingilis). İstifadə tarixi: 2 January 2019.
There are numerous reasons to study Persian: for one thing, Persian is an important language of the Middle East and Central Asia, spoken by approximately 70 million native speakers and roughly 110 million people worldwide.
- ↑ "Farsca-rusca-azərbaycanca müxtəsər lüğət" çap olunub.
|
Dil ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |