Ağa (titul)
Ağa[1] (osman. أغا türk. ağa azərb. ağa fars. آقا Qədim türk dilində aka — böyük) — bəzi Şərq ölkələrində (Osmanlı İmperiyası, Səfəvi dövləti və s.) rütbəli bir başçıya müraciət forması, qəbilə zadəganlığının və titulunun təyin edilməsi anlamında işlədilirdi.
Osmanlı İmperatorluğunda yeniçəri komandiri - yeniçeri ağası və sipahi komandiri - sipahi ağası adlanırdı. Habelə bəzi məhkəmə işçiləri qruplarının başçıları da daxil olmaqla hərbi rəhbərlərin adı ada adlanması ilə seçilirdi. Yeniçərilər ləğv edildikdən sonra (1826) Osmanlı ordusunun kiçik və orta zabitləri bu cür adlandırılırdı.
XX əsrə qədər Türkiyə və Azərbaycanda ağa çiçəklənən torpaq mülkiyyətçilərinə edilən müraciət forması idi. Bəzən bir adın ayrılmaz bir hissəsi ola bilirdi.
Səfəvi dövlətində qəbilə zadəganlığının və feodalların cəm şəklində işarəsi: fars dilində “agayan” və ya azərbaycanca “ağalar”[2].
Ayrıca bir çox türk dillərində "ağa" sözü "böyük qardaş" və ya "əmi" mənasını verir. Bəzən yaşlı insanlara hörmət əlaməti olaraq da istifadə olunur.
İstinadlar redaktə
- ↑ Ağa // Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 151. ISBN 978-9952-441-02-4.
- ↑ Петрушевский И. П. Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XVI — начале XIX вв.[ölü keçid] — С. 51—52.