Ağverən

Ağverən — İrəvan quberniyasının Yeni Bəyazid qəzasında kənd adı.

Toponim

Ağverən - İrəvan quberniyasının Novobayazid qəzasında kənd adı. 1918-ci ildə kəndə Türkiyədən gəlmə ermənilər də yerləşdirildikdən sonra əhali qarışıq yaşamışdır. 1949-cu ildə kəndin azərbaycanlıları Azərbaycana köçürülmüşdür. 1950-ci ildə kənd ləğv edilmişdir. 1590-cı ilə və 1728-ci ilə aid mənbələrdə kəndin adı Aqviran kimidir. Azərbaycan dilində ağ (rəng bildirir) və viran (ə) «xarabalıq» sözlərindən ibarətdir. Digər adı Kəbir-Əli, əsli «Kəbir eli»dir. Kənd mənşəcə xəzərlərə mənsub Kəbər tayfasına mənsub ailələrin «Ağ viranə» adlı yerdə məskunlaşması nəticəsində yaranmışdır. İrəvan əyalətinin bir sıra kənd adlarında fars dilində viranə «xarabalıq» və viran «dağıdılmış», «adam yaşamayan yer» cözləri vardır. Lakin viranə sözü danışıqda «örənə», viran sözü «verən» və «örən» formalarına keçmişdir. «Viran» («verən», «örən») sözləri ilə bitən adlar göstərir ki, bu adları daşıyan kəndlər qədim qala və kilsə xarabalıqlarının yaxınlıqlarında yaranmışdır. XVIII əsrin əvvəllərinə aid mənbədə İrəvan əyalətində Qaraviran, Qaraörən, Qaracaörən, Tülküviran, Həsənviran, Ortaviran və b. kənd adları çəkilir. Bax: Qızılörən.

Həmçinin bax

• İrəvan quberniyası
• İrəvan xanlığı

Ədəbiyyat

• Budaqov B.Ə. Ermənistanın Azərbaycan mənşəli coğrafi adları. “Didərginlər” məcmuasi. Bakı, 1990.
• Qorqotyan Z. Sovet Ermənistaninin əhalisi 1831-1931-ci illərdə. Yerevan, 1931 (in Armenian).