A.P.Çexov adına Respublika Kitabxanasının binası (Qroznı)
A. P. Çexov adına Respublika Kitabxanasının binası — Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının paytaxtı Qroznı şəhərində A. P. Çexov adına Respublika Kitabxanası üçün tikilmiş bina. Binanın açılışı 1966-cı ilin yanvar ayında olmuşdur. Bina 1996-cı ildə Birinci Çeçenistan müharibəsi zamanı dağıdılmışdır.
| A.P.Çexov adına Respublika Kitabxanasının binası | |
|---|---|
 Respublika Kitabxanasının binasının poşt markası üzərindı görünüşü, 1971-ci il | |
| Ölkələr | |
| Şəhər | Qroznı, |
| Yerləşir | İdris Zyazikov prospekti, 14 |
| Tikilmə tarixi | 1966 |
| Mərtəbə sayı | 3 |
| Memarlıq quruluşu | klassizm |
| Vəziyyəti | 1996-cı ildə dağıdılıb |
Tarixi
redaktəGələcək Çeçeni̇stan Milli Kitabxanası adlandırılan Respublika Universal Elmi Kitabxanası, 1904-cü ilin oktyabrında Qroznıdakı Puşkin məktəbinin müəllimlərinin səyləri sayəsində açılmışdır. 11 iyul 1945-ci ildə Anton Pavloviç Çexovun ölümünün 40 illiyi ilə əlaqədar olaraq kitabxanaya onun adı verilmışdır. 1966-cı ilin yanvarında A. P. Çexov meydanında yeni kitabxana binası açılmışdır.[1]
Tikilməsi
redaktəA. P. Çexov adına Respublika Kitabxanasının binasının layihəsi Qrozni Universitetinin Tikinti fakültəsinin birinci kursunun məzunu, Leninqrad Avtomobil Yolları İnşaat İnstitutunun məzunu Mixail Stepanoviç Çiroçkin tərəfindən hazırlanmışdır. O, kitabxana binasının şəklini Leninqrad-Peterburq memarlıq abidələrindən birindən köçürmüşdür. Kitabxana layihəsi üzərində işləyərkən, layihənin həmmüəllifliyini edən memar Berkoviç represiya qurbanı oldu. Cəza çəkmə müddətinin sonunda, bəraət alan zaman Mixail Stepanoviç Çiroçkinin şəxsən rəhbərlik etdiyi kitabxana binasının inşasının başa çatdığını öyrənmişdir.[2]
Yeni bina neostalinizm üslubunda inşa edilmişdir. Bina üç mərtəbəli idi. Binada 3 zal olmaqla, biri böyük əsas zal idi. Bunda əlavə binada kitb və jurnal saxlama fondları, qiymətli nəşrlərin zalı mövcud olmuşdur. Binada texniki otaqlarla yanaşı, 90-cı illərin əvvəllərində audio və elektron fayllların saxlanılması kabinetləri də var idi.
1983-cü ildə kitabxana Dövlət Universal Elmi Kitabxanası statusunu aldı. 1980-ci illərdə kitabxana hər il 35 min nüsxəyə qədər kitab, 60 qəzet adı və 485 müxtəlif adlı jurnal alırdı. 1990-cı illərin əvvəllərində kitabxananın ümumi fondu 2.65 milyon ədədə çatmışdı. Kitabxana fondlarının tərkibinə diyarşünaslıq xarakterli nadir nəşrlər daxil idi. Burda Qarşılıqlı İqtisadi Yardım Şurasının üzvü olan sosialist ölkələrinin patentlərinin tam dəsti; biblioqrafik nadir əsərlər kimi tanınan təxminən 10 min nəşr saxlanılırdı.[1].
Bina 1995-ci ilin yanvarına qədər mövcud olmuşdu. O, Birinci Çeçen müharibəsi zamanı dağıldı. Kitabxana fondları məhv edildi və talan edildi. Kitabxana, şəhər stadionu tribunasının altındakı uyğun olmayan binalarda işini bərpa etdi. 12 dekabr 1995-ci ildə Çeçenistan Respublikasının Milli Dirçəlişi Hökumətinin fərmanı ilə Çeçenistan Respublikasının Milli Kitabxanası statusu verildi. Yeni kitabxana fondu Dağıstan, Kabardin-Balkariya, Stavropol, Moskva kitabxanalarının bağışladığı ədəbiyyat hesabına dolduruldu. Çeçenistan Respublikasının zərər kitabxanaları da yeni yaradılan müəssisəyə böyük kömək etdi. Qroznı və Çeçenistan Respublikasının digər yaşayış məntəqələrinin bir çox sakini kitablarını hədiyyə olaraq gətirdilər.[1].
23 mart 2013-cü ildə Qroznının mərkəzində yeni bir kitabxana binasının açılışı oldu. Ümumi sahəsi 13 min kvadrat metrdən çoxdur. 30 oktyabr 2013-cü ildə Çeçenistan Respublikasının Xalq Yazıçısı Abuzər Aydəmirovun anadan olmasının 80 illiyi münasibətilə Milli Kitabxanaya onun adı verildi.[3] 2013-cü ildə Nalçikdə keçirilən "Şimali Qafqaz Memarlığında Ənənələr və Yeniliklər" festivalında Çeçenistan Respublikası Milli Kitabxanasının binasının layihəsi "İnşaat" nominasiyasında qalib gəldi.[4][5][6][7]
Xatirəsi
redaktə1971-ci ildə[8] və 1985-ci ildə SSRİ -də kitabxananın şəkilləri olan bədii markalı zərflər buraxıldı.[9]
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 "Национальная библиотека ЧР". 2014-07-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-07-29.
- ↑ "Библиотека им. А.П. Чехова в одноименном сквере". 2021-10-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-18.
- ↑ Национальной библиотеке ЧР присвоено имя А. Айдамирова Arxiv surəti 29 iyul 2014 tarixindən Wayback Machine saytında Arxivləşdirilib 2014-07-29 at the Wayback Machine
- ↑ "Национальная библиотека Чеченской Республики". 2020-06-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-18.
- ↑ "Топ-10 знаковых библиотек России". 2014-02-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-18.
- ↑ "Национальная библиотека Чечни победила в конкурсе «Традиции и новаторство в архитектуре Северного Кавказа»". 2014-08-12 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-18.
- ↑ Национальная библиотека Чечни признана лучшей постройкой Северного Кавказа Arxivləşdirilib 2020-06-10 at the Wayback Machine, 6.11.13
- ↑ "1971 год". ru:Каталог почтовых марок СССР. 2010-01-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-02-12.
- ↑ "1985 год". ru:Каталог почтовых марок СССР. 2010-01-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-02-12.
Ədəbiyyat
redaktə- Адиз Кусаев. Город Грозный : страницы истории (1818-2003 гг.) (500 nüs.). Элиста: ЗАОр НПП «Джангар». 2012. ISBN 978-5-94587-526-5.
Xarici keçidlər
redaktə- "Библиотека имени Чехова". Наш Грозный (rus). İstifadə tarixi: 2020-06-10.