Nobel mükafatı laureatlarının siyahısı

Nobel mükafatları (isv. Nobelpriset, norv. Nobelprisen) — İsveç Kral Elmlər Akademiyası, İsveç Akademiyası, Karolinska İnstitutu və Norveç Nobel Komitəsi tərəfindən şəxslər və ya təşkilatlara fizika, kimya, ədəbiyyat, sülh və fiziologiya və ya tibb sahəsindəki fövqəladə^[A] uğurlarına görə verilir.^[1] Nobel mükafatı 27 noyabr 1895-ci ildə İsveç ixtiraçısı, alim Alfred Nobelin vəsiyyəti əsasında təsis edilmiş və ilk dəfə sahibinə 1901-ci ildə təqdim olunmuşdur. İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı 1968-ci ildə İsveçin mərkəzi bankı olan Sveriges Riksbank tərəfindən təsis edilib və 1969-cu ildən etibarən iqtisadiyyat elminə verilmiş töhfələrə görə təqdim edilir.^[2]

İsveç Kral Elmlər Akademiyası fizika, kimya və iqtisadiyyat sahəsindəki, Karolinska İnstitutu fiziologiya və ya tibb sahəsindəki, Norveç Nobel Komitəsi isə ədəbiyyat sahəsindəki mükafatları verir. Sülh sahəsindəki mükafat isə Norveç parlamentinin (Stortinqin) seçdiyi 5 nəfərdən ibarət komitə tərəfindən təqdim olunur.^[3] Nobel mükafatına sahib olan şəxs və ya təşkilat medal, diplom və illər ərzində dəyişən miqdarda pul mükafatı alır.^[2] 1901-ci ildə ilk Nobel mükafatı laureatlarına 150.782 İsveç kronu verilib. Bu mükafat 2007-ci ilin dekabrında 7.731.004 İsveç kronuna bərabər idi. 2008-ci ildə qaliblər 10 000 000 İsveç kronu məbləğində mükafat ilə təltif olunublar.^[4] Nobel mükafatı laureatlarının təltif olunma mərasimləri hər il dekabrın 10-da, Alfred Nobelin ölümünün ildönümündə Stokholmda keçirilir.^[5] Yalnız sülh mükafatı laureata Norveçin paytaxtı Osloda təqdim edilir.^[6]

2011-ci il etibarilə, 20 təşkilat və 69 iqtisadiyyat sahəsində mükafat alanlar da daxil olmaqla, cəmi 826 şəxs və təşkilata mükafat verilmişdir.^[7] Dörd Nobel mükafatı laureatına bu mükafatı əldə etməsinə hökumətləri tərəfindən icazə verilməyib. Almaniyada Adolf Hitler hökuməti Riçard Kun^[8] (kimya, 1938), Adolf Butenandt^[9]^[10]^[11]^[12] (kimya, 1939) və Gerhard Domaqkın^[13] (fiziologiya və ya tibb, 1939) mükafat almasına icazə verməyib. 1958-ci ildə Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatına layiq görülən Boris Pasternak ^[14] isə Sovet İttifaqının təzyiqi ilə mükafatı rədd etməyə məcbur olub. Fransız yazıçısı Jan Pol Sartr 1964-cü ildə ona verilən Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı da daxil olmaqla, həyatı boyu ona verilən bütün mükafatları rədd edib.^[15] 1973-cü ildə "Vyetnam münaqişəsinin həlli istiqamətində birgə fəaliyyətə görə" Şimali Vyetnamın siyasi xadimi Le Dık Tho və ABŞ-nin dövlət katibi Henri Kissincer Nobel sülh mükafatına layiq görüldülər. Lakin Le Dık Tho Vyetnamda əsl sülhün əldə olunmadığını əsas gətirərək, mükafatdan imtina etdi.^[16]

Bu günə qədər altı şəxs və ya təşkilat Nobel mükafatını bir dəfədən çox qazanmağa nail olmuşdur. Bunların içində Beynəlxalq Qırmızı Xaç və Qırmızı Aypara Hərəkatı üç Nobel sülh mükafatı ilə birinci yeri tutur.^[17] 826 Nobel mükafatı qazanandan 43-ü qadındır; 1903-cü ildə Fizika üzrə Nobel mükafatını, 1911-ci ildə isə Kimya üzrə Nobel mükafatını qazanan Mariya Küri, həm Nobel mükafatını qazanan ilk qadın, həm də iki müxtəlif elm sahələri üzrə Nobel mükafatını qazanan ilk şəxs olaraq tarixə düşüb.^[17]^[18] 1940 və 1942-ci illər aralığında qəfil İkinci dünya müharibəsinin başlanması səbəbindən Nobel mükafatlarının verilməsinə fasilə verilmişdir.^[19]

Laureatların siyahısı

İl	Fizika	Kimya	Fiziologiya və tibb	Ədəbiyyat	Sülh	İqtisadiyyat
1901	Vilhelm Rentgen	Yakob Vant-Hoff	Emil fon Berinq	Sülli-Prüdom	Anri Dünan Frederik Passi	—
1902	Hendrik Lorens Piter Zeyeman	Emil Fişer	Ronald Ross	Teodor Mommzen	Eli Dükommen Albert Qoba	—
1903	Antuan Anri Bekkerel Pyer Küri Mariya Küri	Svante Arrenius	Nils Finzen	Byörnstyerne Byörnson	Vilyam Krimer	—
1904	Con Vilyam Strett	Vilyam Ramzay	İvan Pavlov	Frederik Mistral Xose Eçeqaray	Beynəlxalq Hüquq İnstitutu	—
1905	Filipp Lenard	Adolf fon Bayer	Robert Kox	Henrik Senkeviç	Berta fon Zutner	—
1906	Cozef Con Tomson	Anri Muassan	Kamillo Qolci Santyaqo Ramon-i-Kaxal	Cozue Karduççi	Teodor Ruzvelt	—
1907	Albert Abraham Maykelson	Eduard Buxner	Şarl Laveran	Redyard Kiplinq	Ernesto Teodoro Moneta Lui Reno	—
1908	Qabriel Lipman	Ernest Rezerford	İlya Meçnikov Paul Erlix	Rudolf Eyken	Klas Arnoldson Fredrik Bayer	—
1909	Karl Braun Qulyelmo Markoni	Vilhelm Ostvald	Teodor Koxer	Selma Lagerlöf	Ogüst Beyernar Pol D'Esturnel de Konstan	—
1910	Yan Van-der-Vaals	Otto Vallax	Albrext Kossel	Paul fon Heyze	Beynəlxalq Sülh Bürosu	—
1911	Vilhelm Vin	Mariya Küri	Alvar Qulstrand	Moris Meterlink	Tobias Asser Alfred German Frid	—
1912	Nils Dalen	Viktor Qrinyar Pol Sabatye	Aleksis Karrel	Gerhart Hauptman	Eliu Rut	—
1913	Heyke Kamerlinq Onnes	Alfred Verner	Şarl Rişe	Rabindranat Taqor	Anri Lafonten	—
1914	Maks fon Laue	Teodor Vilyam Riçards	Robert Barani	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1915	Vilyam Henri Breqq Vilyam Lorens Breqq	Rixard Vilştetter	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Romen Rollan	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1916	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Verner fon Heydenstam	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1917	Çarlz Qlover Barkla	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Karl Adolf Gellerup Henrik Pontoppidan	Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi	—
1918	Maks Plank	Fris Haber	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1919	Yohannes Ştark	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Jül Borde	Karl Şpitteler	Vudro Vilson	—
1920	Şarl Edur Giyom	Valter Nernst	Avqust Kroq	Knut Hamsun	Leon Burjua	—
1921	Albert Eynşteyn	Frederik Soddi	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Anatol Frans	Hjalmar Branting Kristina Lous Lange	—
1922	Nils Bor	Frensis Aston	Arçibald Hill Otto Meyerhof	Xasinto Benavente-i-Martines	Frityof Nansen	—
1923	Robert Milliken	Frits Preql	Frederik Bantinq Con Makleod	Vilyam Batler Yeyts	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1924	Karl Siqban	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Villem Eyndhoven	Vladislav Reymont	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1925	Ceyms Frank Qustav Herts	Rixard Ziqmondi	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Corc Bernard Şou	Cozef Ostin Çemberlen Çarlz Daues	—
1926	Jan Batist Perren	Teodor Svedberq	Yohannes Andreas Qrib Fibiger	Qrasiya Deledda	Aristid Braynd Qustav Ştrezeman	—
1927	Artur Kompton Çarlz Tomson Riz Vilson	Henrix Viland	Yulius Vaqner-Yaureqq	Anri Berqson	Ferdinand Büisson Lüdviq Kvidde	—
1928	Ouen Uillans Riçardson	Adolf Vindaus	Şarl Nikol	Siqrid Unset	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1929	Lui de Broyl	Artur Qarden Hans fon Eyler-Helpin	Xristian Eykman Frederik Houlend Hopkins	Tomas Mann	Frenk Kelloq	—
1930	Çandrasekhara Venkata Raman	Hans Fişer	Karl Landşteyner	Sinkler Lüis	Natan Söderblom	—
1931	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Karl Boş Fridrix Bergius	Otto Henrix Varburq	Erik Karlfeldt	Ceyn Addams Nikolas Batler	—
1932	Verner Heyzenberq	İrvinq Lenqmyur	Çarlz Skott Şerrinqton Edqar Duqlas Edrian	Con Qolsuorsi	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1933	Ervin Şredinger Pol Dirak	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Morqan Tomas Hant	İvan Bunin	Ralf Encell	—
1934	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Yuri Harold Kleyton	Corc Uippl Corc Maynot Vilyam Mörfi	Luici Pirandello	Artur Henderson	—
1935	Ceyms Çedvik	Frederik Jolio-Küri İren Jolio-Küri	Hans Şpeman	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Karl fon Oseski	—
1936	Viktor Frans Hess Karl Devid Anderson	Peter Debay	Henri Hallet Deyl Otto Lövi	Yucin O'Nil	Karlos Saavedra Lamas	—
1937	Klinton Devisson Corc Pacet Tomson	Uolter Houors Normen Paul Karrer	Albert Sent-Cörci	Roje Marten dü Qar	Robert Sesil	—
1938	Enriko Fermi	Riçard Kun^[B]	Korney Heymans	Perl Bak	Beynəlxalq Nansen Təşkilatı	—
1939	Ernest Lourens	Adolf Butenandt^[A] Lepold Rujiçka	Gerhard Domaqk^[A]	Frans Emil Sillanpaa	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1940	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1941	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1942	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1943	Otto Ştern	Georq de Xeveşi	Henrik Dam Eduard Adelbert Doyzi	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1944	İsidor Ayzek Rabi	Otto Han	Cozef Erlanger Herbert Spenser Qasser	Yohannes Yensen	Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi	—
1945	Volfqanq Pauli	Artturi İlmari Virtanen	Aleksandr Fleminq Ernst Boris Çeyn Hovard Uolter Flori	Qabriela Mistral	Kordell Hall	—
1946	Perci Bricmen	Ceyms Samner Con Hovard Nortrop Uendell Meredit Stenli	German Cozef Möller	Herman Hesse	Emili Qrin Bolç Con Mott	—
1947	Eduard Eplton	Robert Robinson	Karl Ferdinand Kori Qerti Tereza Kori Bernardo Usay	Andre Jid	Cəmiyyət xidmətində Dostlar Şurası Cəmiyyət xidmətində Amerika Dostlar Komitəsi	—
1948	Patrik Blekett	Arne Tiselius	Paul Hermann Müller	Tomas Eliot	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib^[C]	—
1949	Hideki Yukava	Vilyam Ciok	Uolter Rudolf Hess Antonio Eqaş Moniş	Vilyam Folkner	Con Boyd Orr	—
1950	Sesil Pauell	Otto Dils Kurt Alder	Filip Şouolter Henç Eduard Kelvin Kendall Tadeuş Reyxşteyn	Bertran Rassel	Ralf Banç	—
1951	Con Kokroft Ernest Uolton	Edvin Makmillan Qlenn Teodor Siborq	Maks Teyler	Per Lagerkvist	Leon Juo	—
1952	Feliks Blox Edvard Mills Parsell	Arçer Con Porter Martin Riçard Lorens Millinqton Sinq	Zelman Vaksman	Fransua Moriak	Albert Şveytser	—
1953	Frits Çernike	German Ştaudinger	Hans Adolf Krebs Frits Albert Lipman	Vinston Çörçill	Corc Marşall	—
1954	Maks Born Valter Bote	Laynus Polinq	Con Franklin Enders Frederik Çapmen Robbins Tomas Hakl Ueller	Ernest Heminquey	Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı	—
1955	Uillis Lamb Polikarp Kuş	Vinsent dü Vinyo	Huqo Teorell	Halldor Laksness	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1956	Con Bardin Uolter Hauzer Bratteyn Vilyam Bredford Şokli	Siril Norman Hinşelvud Nikolay Semyonov	Andre Frederik Kurnan Verner Forsman Dikinson Riçards	Xuan Ximenes	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1957	Yanq Çjennin Li Tzundao	Aleksander Robertus Todd	Daniel Bove	Alber Kamyu	Lester Pirson	—
1958	Pavel Çerenkov İlya Frank İqor Tamm	Frederik Sanger	Corc Uels Bidl Eduard Teytem Coşua Lederberq	Boris Pasternak^[D]	Jorj Pir	—
1959	Emilio Gino Segre Ouen Çemberlen	Yaroslav Heyrovski	Artur Kornberq Severo Oçoa	Salvatore Kvazimodo	Filip Noel-Beyker	—
1960	Donald Qlazer	Uillard Libbi	Frenk Makfarleyn Börnet Piter Medavar	Sen-Jon Pers	Albert Lutuli	—
1961	Robert Hofştadter Rudolf Mössbauer	Melvin Kalvin	Dyörd von Bekeşi	İvo Andriç	Daq Hammarşeld	—
1962	Lev Landau	Maks Peruç Con Kendrü	Frensis Krik Ceyms Uotson Moris Uilkins	Con Steynbek	Laynus Polinq	—
1963	Yucin Viqner Mariya Göppert-Mayer Hans Yensen	Karl Ziqler Culio Natta	Con Karyu Ekkls Alan Lloyd Hockin Endrü Haksli	Yorqos Seferis	Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsi Qırmızı Xaç Cəmiyyətləri Liqası	—
1964	Çarlz Hard Tauns Nikolay Basov Aleksandr Proxorov	Doroti Kroufut Hockin	Konrad Emil Bloh Feodor Feliks Konrad Linen	Jan Pol Sartr ^[E]	Martin Lüter Kinq	—
1965	Sin-İtiro Tomonaqa Culian Şivinger Riçard Feynman	Robert Börns Vudvord	Fransua Yakob Andre Mişel Lvov Jak Mono	Mixail Şoloxov	BMT Uşaq Fondu	—
1966	Alfred Kastler	Robert Sanderson Malliken	Frensis Peyton Rous Çarlz Brenton Haqqins	Şmuel Yosef Aqnon Nelli Zaks	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1967	Hans Bete	Manfred Eyqen Ronald Corc Reyford Norriş Corc Porter	Raqnar Qranit Holden Keffer Hartlayn Corc Uold	Migel Anhel Asturias	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	—
1968	Luis Alvares	Lars Onsager	Robert Holli Har Qobind Korana Marşal Uarren Nirenberq	Yasunari Kavabata	Rene Kassen	—
1969	Marri Gell-Mann	Derek Barton Odd Hassel	Maks Delbryuk Alfred Herşi Salvador Luria	Semyuel Bekket	Beynəlxalq Əmək Təşkilatı	Raqnar Friş Yan Tinberqen
1970	Hannes Alfven Lui Neel	Luis Leluar	Culius Akselrod Ulf von Eyler Bernard Katz	Aleksandr Soljenitsın	Norman Borlouq	Pol Samuelson
1971	Dennis Qabor	Gerhard Hersberq	Erl Uilbur Sazerlend	Pablo Neruda	Uilli Brandt	Saymon Kuznes
1972	Con Bardin Leon Kuper Robert Şriffer	Kristian Anfinsen Stanford Mur Vilyam Hovard Stayn	Cerald Edelman Rodni Porter	Henrix Böll	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Con Hikk Kennet Errou
1973	Leo Esaki Ayvor Cayever Brayan Devid Cozefson	Ernst Otto Fişer Ceffri Uilkinson	Karl von Friş Konrad Lorens Nikolaas Tinbergen	Patrik Vayt	Henri Kissincer Le Dık Tho ^[F]	Vasili Leontyev
1974	Martin Rayl Entoni Hyuiş	Pol Flori	Albert Klod Kristian de Düv Corc Emil Palade	Eyvind Yonson Harri Martinson	Şon Makbrayd Eysaku Sato	Qunnar Myurdal Fridrix fon Hayek
1975	Oge Bor Ben Mottelson Ceyms Reynuoter	Con Kornfort Vladimir Preloq	Devid Baltimor Renato Dulbekko Hovard Martin Temin	Eucenio Montale	Andrey Saxarov	Leonid Kantoroviç Tyallinq Kupmans
1976	Berton Rixter Samuel Tinq	Vilyam Lipskomb	Barux Semyuel Blamberq Daniel Karlton Qaydusek	Sol Bellou	Betti Vilyams Meyrid Korriqan	Milton Fridmen
1977	Filip Uarren Anderson Nevill Mott Con van Flek	İlya Priqojin	Roje Qiymen Endrü Şalli Rozalin Sasmen Yalou	Visente Aleysandre	Beynəlxalq Əfv	Bertil Ulin Ceyms Mid
1978	Pyotr Kapitsa Arno Penzias Robert Vudro Uilson	Piter Mitçell	Verner Arber Daniel Natans Hamilton Smit	İsaak Başevis-Zinger	Ənvər Sadat Menaxem Begin	Herbert Saymon
1979	Şeldon Qleşou Əbdus Salam Stiven Vaynberq	Herbert Braun Georg Vittiq	Allan Kormak Qodfri Haunsfild	Odiseas Elitis	Tereza Ana	Teodor Şults Artur Lyuis
1980	Ceyms Kronin Val Fits	Pol Berq Uolter Gilbert Frederik Senger	Barux Benaserraf Jan Dosse Corc Deyvis Snell	Çeslav Miloş	Adolfo Peres Eskivel	Lorens Kleyn
1981	Nikolas Blumberqen Artur Şavlov Kay Siqban	Keniti Fukui Roald Hofman	Rocer Sperri Devis Hyubel Torsten Vizel	Elias Kanetti	Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Qaçqınlar üzrə Ali Komissarlığı	Ceyms Tobin
1982	Kennet Uilson	Aaron Kluq	Sune Berqström Benqt Samuelsson Con Robert Veyn	Qabriel Qarsiya Markes	Alva Myurdal Alfonso Robles	Corc Stiqler
1983	Subramanyan Çandrasekar Vilyam Fauler	Henri Taube	Barbara Mak-Klintok	Vilyam Qoldinq	Lex Valensa	Cerard Debre
1984	Karlo Rubbia Simon van der Mer	Robert Brüs Merrifild	Nils Kay Yerne Georq Köler Sezar Milşteyn	Yaroslav Seyfert	Desmond Tutu	Riçard Stoun
1985	Klaus von Klitzinq	Herbert Hauptman Cerom Karle	Maykl Stüart Braun Cozef Qoldşteyn	Klod Simon	Nüvə Müharibəsi Əleyhinə Dünya Həkimləri Hərəkatı	Franko Modilyani
1986	Ernst Ruska Herd Binniq Henrix Rorer	Dadli Robert Herşbax Yuan Li Con Çarlz Polani	Stenli Koen Rita Levi-Montalcini	Vole Şoyinka	Eli Vizel	Ceyms Byukenen
1987	Georq Bednorts Aleks Müller	Donald Kram Jan-Mari Len Çarlz Pedersen	Susumu Toneqava	İosif Brodski	Oskar Arias	Robert Solou
1988	Leon Lederman Melvin Şvarts Cek Steynberger	Yohan Dayzenhofer Robert Huber Hartmut Miçel	Ceyms Blek Gertrud Elion Corc Hitçinqs	Nəcib Məhfuz	BMT Sülhməramlı Qüvvələri	Moris Allays
1989	Norman Remzi Hans Demelt Volfqanq Paul	Sidney Oltmen Tomas Çek	Con Maykl Bişop Harold Varmus	Kamilo Xose Sela	XIV Dalay Lama	Trüqve Hovelmu
1990	Cerom Fridman Henri Kendall Riçard Teylor	Elias Ceyms Kori	Cozef Mürrey Donnall Tomas	Oktavio Pas	Mixail Qorbaçov	Harri Markovits Merton Miller Vilyam Şarp
1991	Pier-Jil de Jen	Rixard Ernst	Ervin Neer Bert Sakman	Nadin Qordimer	Aun San Su Çji	Ronald Kouz
1992	Jorj Şarpak	Rudolf Markus	Edmond Fişer Edvin Krebs	Derek Uolkott	Riqoberta Mençu	Hari Bekker
1993	Rassel Hals Cozef Teylor	Keri Mullis Maykl Smit	Riçard Roberts Fillip Allen Şarp	Toni Morrison	Nelson Mandela Frederik Villem de Klerk	Robert Fogel Duqlas Nort
1994	Bertram Brokhaus Klifford Şall	Corc Olah	Alfred Gilman Martin Rodbell	Kenzaburo Oe	Yasir Ərəfat Şimon Peres İshaq Rabin	Con Xarsani Con Neş Reynhard Zelten
1995	Martin Perl Frederik Raynes	Paul Krutzen Mario Molina Frank Şervud Rouland	Edvard Lyüis Kristiana Nüsslein-Volhard Erik Vişaus	Şeymas Hini	Cozef Rotblat	Robert Lukas
1996	Devid Li Duqlas Oşerov Robert Kolman Riçardson	Robert Kerl Harold Kroto Riçard Smolli	Piter Doerti Rolf Tsinkernagel	Vislava Şimborska	Karluş Belu Jose Ramos-Horta	Ceyms Mirrlis Vilyam Vikri
1997	Stiven Çu Klod Koen-Tannuci Vilyam Fillips	Pol Boyer Con Uoker Yens Skou	Stenli Pruziner	Dario Fo	Piyadalar Əleyhinə Minaların Qadağan Olunması üzrə Beynəlxalq Hərəkat Codi Vilyams	Robert Merton Mayron Şoulz
1998	Robert Laflin Horst Ştermer Daniel Çui	Valter Kon Con Popl	Robert Furxqott Luis İqnarro Fərid Murad	Joze Saramaqo	Con Hyüm Devid Trimbl	Amartya Sen
1999	Gerardus 't Hooft Martinus Veltman	Əhməd Zevayl	Günter Blobel	Günter Qrass	Sərhədsiz Həkimlər	Robert Mandell
2000	Jores Alfyorov Herbert Kromer Cek Kilbi	Alan Higer Alan MakDiarmid Hideki Sirakava	Arvid Karlsson Pol Qrinqard Erik Kandel	Qao Sintszyan	Kim De Çjun	Ceyms Hekman Deniel Makfadden
2001	Erik Kornell Volfqanq Ketterle Karl Viman	Vilyam Noulz Noyori Ryodzi Barri Şarpless	Leland Hartvell Tim Hunt Pol Nurs	Vidiadxar Suracprasad Naypol	Birləşmiş Millətlər Təşkilatı Kofi Annan	Corc Akerlof Maykl Spens Cozef Stiqlits
2002	Raymond Devis Masatoşi Koşiba Rikardo Cakkoni	Con Bennett Fenn Koiçi Tanaka Kurt Vütrix	Sidney Brenner Robert Horvits Con Salston	İmre Kertes	Cimmi Karter	Deniel Kaneman Vernon Smit
2003	Aleksey Abrikosov Vitali Ginzburq Entoni Legget	Piter Aqre Roderik Makkinon	Pol Loterbur Piter Mensfild	Con Maksvell Kutzee	Şirin Ebadi	Robert İnql Kliv Qrendjer
2004	Devid Qross Hyu Devid Politzer Frank Vilçek	Aaron Çexanover Avram Herşko İrvin Rouz	Riçard Aksel Linda Bak	Elfrida Yelinek	Vanqari Maatai	Finn Kidland Edvard Preskott
2005	Roy Qlauber Con Holl Teodor Henş	İv Şoven Robert Qrabbs Riçard Şrok	Berri Marşall Robin Uorren	Harold Pinter	Atom Enerjisi üzrə Beynəlxalq Agentlik Məhəmməd Əl-Baradei	Robert Aumann Tomas Şellinq
2006	Con Mazer Corc Smut	Rocer Kornberq	Endrü Fayer Kreyq Mello	Orxan Pamuk	Məhəmməd Yunus Qremin Bankı	Edmund Felps
2007	Albert Fert Peter Qrünberq	Gerhard Ertl	Mario Kapekki Martin Evans; Oliver Smitis	Doris Lessinq	İqlim Dəyişikliyi üzrə Beynəlxalq Mütəxəssislər Komissiyası Albert Qor	Leonid Qurvits Erik Meskin Rocer Mayerson
2008	Yoiçiro Nambu Makoto Kobayaşi Toşihide Maskaua	Osamu Simomura Martin Çalfi Rocer Tsen	Harald tsur Hauzen Fransuaza Barre-Sinussi Lük Montanyer	Jan-Mari Qustav Le Klezio	Marti Axtisaari	Pol Kruqman
2009	Çarlz Kan Kao Uillard Boyl Corc E. Smit	Venkatraman Ramakrişnan Tomas Steys Ada Yonat	Elizabet Bləkbörn Kerol Qreyder Cek Şostak	Herta Müller	Barak Obama	Elinor Ostrom Oliver Vilyamson
2010	Andrey Qeym Konstantin Novosyolov	Richard Hek Eyiti Negisi Akir Suzuki	Robert Edvards	Mario Varqas Lyosa	Lyu Syaobo ^[G]	Piter Daymond Deyl Martinsen Xristofor Pisserides
2011	Sol Perlmutter Adam Riss Brayan Şmidt	Dan Şehtman	Brüs Bötler Jül Hoffmann Ralf Staynman	Tumas Tranströmer	Elen Conson-Serlif Leyma Qbovi Təvəkkül Karman	Tomas Sercent Xristofor Sims
2012	Serj Aroş Devid Vaynlend	Robert Lefkoviç Brayan Kobilka	Con Qyordon Şinya Yamanaka	Mo Yan	Avropa İttifaqı	Elvin Rot Lloyd Şepli
2013	Fransua Enqler Piter Hiqqs	Martin Karplus Maykl Levitt Are Varşel	Ceyms Rotman Rendi Şekman Tomas Südhof	Elis Manro	Kimyəvi silahların qadağan olunması təşkilatı	Eqini Fema Lars Piter Hansen Robert Şiller
2014	İsamu Akasaki Hiroşi Amano Syuci Nakamura	Erik Betziq Ştefan Hell Vilyam Mörner	Con O'Kif Mey-Britt Mozer Edvard Mozer	Patrik Modiano	Kaylaş Satyarti Məlalə Yusəfzay	Jan Tirol
2015	Takaaki Kacita Artur Makdonald	Əziz Sancar Pol Modriç Tomas Lindal	Vilyam Kempbell Satosi Omura Tu Yuyu	Svetlana Aleksiyeviç	Tunis Milli Dialoq Kvarteti	Enqus Diton
2016	Devid Taules Dunkan Holdeyn Maykl Kosterlits	Jan-Pyer Savaj Frezer Stoddart Bernard Feringa	Yoşinori Oşumi	Bob Dilan	Xuan Manuel Santos	Oliver Hart Benqt Holmström
2017	Rayner Vays Barri Bariş Kip Torn	Jak Düboşe Yoahim Frank Riçard Henderson	Ceffri Holl Maykl Rozbaş Maykl Yanq	Kadzuo İsiquro	Nüvə Silahlarının Ləğv Edilməsi üzrə Beynəlxalq Kampaniya	Riçard Taler
2018	Artur Eşkin Jerar Muru Donna Striklend	Frensis Arnold Corc Smit Qreq Uinter	Ceyms Ellison Tasuku Hondzö	Mükafat bu il heç kəsə verilməyib	Deni Mukveqe Nadiya Murad	Vilyam Nordhaus Pol Romer
2019	Ceyms Pibls Mişel Mayor Didye Keloz	Con Qudenaf Stenli Uittingem Akira Yosino	Vilyam Kelin Peter Ratkliff Qreqq Semenza	Olqa Tokarçuk Peter Handke	Abiy Əhməd Əli	Abhicit Banerci Ester Dyuflo Maykl Kremer
2020	Rocer Penrouz Reynhard Gentsel Andrea Gez	Emmanuel Şarpantye Cennifer Dudna	Harvi Olter Çarlz Rays Maykl Houton	Luiza Qlük	Dünya Qida Proqramı	Paul Milqrom Robert Vilson
2021	Syukuri Manabe Klaus Hasselmann Corco Parizi	Benyamin List Devid MakMillan	Ardem Pataputyan Devid Culius	Abdulrazak Qurna	Dmitri Muradov Mariya Ressa	Devid Kard Coşua Anqrist Qvido İmbens
2022	Alen Aspe Con Klauzer Anton Tsaylinger	Karolin Bertoççi Morten Meldal Barri Şarpless	Svante Paabo	Anni Erno	Ales Belyatski Memorial (təşkilat) Vətəndaş Azadlığı Mərkəzi	Ben Bernanke Duqlas Daymond Filip Dibviq
2023	Pyer Agostini Ferents Kraus Ann Lyuil	Munqi Bavendi Luis Bryus Aleksey Yekimov	Katalin Kariko Dryu Vaysman	Yun Fosse	Nərgiz Məhəmmədi	Klaudiya Qoldin
2024	Con Hopfild Ceffri Hinton	Devid Bayker Demis Hassabis Con Camper	Viktor Ambroz Qari Ravkan	Han Kan	Nihon Hidankyo	Daron Əcəmoğlu Saymon Conson Ceyms A.Robinson
İl	Fizika	Kimya	Fiziologiya və tibb	Ədəbiyyat	Sülh	İqtisadiyyat

Qeydlər

^A Dəyərli elmi tədqiqatlar, inqilabi ixtiralar, mədəniyyətə və ya cəmiyyətin inkişafına edilən zəngin töhfələr.^[20]
^B 1938 və 1939-cu illərdə Almaniya hökuməti Riçard Kun (kimya, 1938), Adolf Butenandt (kimya, 1939) və Gerhard Domaqkın (fiziologiya və ya tibb, 1939) mükafat almasına icazə verməyib. Onlar sonradan Nobel mükafatının diplomu və medalı ilə təltif olunublar, pul mükafatını isə qəbul etməyiblər.^[17]
^C 1948-ci ildə Nobel sülh mükafatı heç kəsə verilməmişdir. Nobel Fondunun internet saytında mükafatın Mahatma Qandiyə veriləcəyini, lakin həmin ilin əvvəllərində ona sui-qəsd edildiyindən mükafatın keç kəsə verilmədiyi bildirilir.^[21]
^D 1958-ci ildə Rusiyalı şair və yazıçı Boris Pasternak Sovetlər İttifaqı hökumətinin təzyiqi nəticəsində, Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatını rədd etməyə məcbur olub.^[17]
^E 1964-cü ildə Jan Pol Sartr Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatından imtina edib. O, bu addımını hansısa ictimai instituta borclu qalmamaq və öz müstəqilliyini şübhə altına qoymaq istəmədiyinə görə atdığını bəyan edib.^[17]
^F 1973-cü ildə Le Dık Tho Nobel sülh mükafatından imtina edib. İmtinaya səbəb kimi isə Vyetnamda hələ də əsl sülhün əldə olunmadığını əsas gətirib.^[17]^[19]
^G 2010-cu ildə Lyu Syaobo Çin hökuməti tərəfindən 11 il müddətinə həbs cəzasına məhkum edildiyinə görə, Nobel sülh mükafatını ala bilməyəcəyini və onun əvəzinə mükafatı almaq üçün heç kəsin olmadığını bildirib. Nobel sülh mükafatını təqdim edən komitənin sədri Tornbyorn Yaqland bildirib ki, Syaobo və ya onun yaxın qohumlarından kimsə mükafatı götürənədək onu komitədə saxlayacaqlar.^[22]

Həmçinin bax

İstinadlar

Ümumi

"All Nobel Laureates in Physics". Nobel Foundation. 2010-07-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-25.
"All Nobel Laureates in Chemistry". Nobel Foundation. 2016-06-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-25.
"All Nobel Laureates in Medicine". Nobel Foundation. 2016-06-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-25.
"All Nobel Laureates in Literature". Nobel Foundation. 2011-05-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-25.
"All Nobel Peace Prize Laureates". Nobel Foundation. 2018-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-25.
"All Laureates in Economics". Nobel Foundation. 2010-08-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-25.

Xüsusi

↑ "Alfred Nobel – The Man Behind the Nobel Prize". Nobel Foundation. 2007-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-27.
↑ ¹ ² "The Nobel Prize". Nobel Foundation. 2008-10-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-27.
↑ "ABŞ PREZİDENTİ BARAK OBAMA NOBEL SÜLH MÜKAFATI LAUREATI ELAN EDİLMİŞDİR". Azertag.az. 2023-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-23.
↑ "The Nobel Prize Amounts". Nobel Foundation. 2008-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-27.
↑ "The Nobel Prize Award Ceremonies". Nobel Foundation. 2008-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-27.
↑ "The Nobel Peace Prize Award Ceremonies". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.
↑ "Frequently Asked Questions". Nobel Foundation. 2018-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-03.
↑ "Nobel Laureates Facts". The Nobel Foundation. 2008. 2018-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-29.
↑ Szöllösi-Janze, Margit. Science in the Third Reich (German Historical Perspectives). Oxford, UK: Berg Publishers. 2001. ISBN 1-85973-421-9.
↑ Akhtar, M.; Akhtar, M. E. "Adolf Friedrich Johann Butenandt. 24 March 1903-18 January 1995". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 44. 1998: 79. doi:10.1098/rsbm.1998.0006. ISSN 0080-4606.
↑ Karlson, P. "Adolf Butenandt (1903–1995)". Nature. 373 (6516). 1995: 660. doi:10.1038/373660b0. PMID 7854440.
↑ Jaenicke, L. "Adolf Butenandt: 24. 3. 1903 - 18. 1. 1995". Chemie in unserer Zeit. 29 (3). 1995: 163–165. doi:10.1002/ciuz.19950290313.
↑ "Domagk Biography at nobelprize.org". 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-03.
↑ Б. Пастернак и власть
↑ The Nobel Foundation (1964). "Minnen, bara minnen" (ISBN 9100571407) from year 2000 by Lars Gyllensten (page 282)
↑ Lewis, Flora. "Tho Rejects Nobel Prize, Citing Vietnam Situation". The New York Times. 24 October 1973. 1 January 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 June 2013.
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ "Nobel Prize Facts". Nobel Foundation. 2018-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-11.
↑ "Women Nobel Laureates". Nobel Foundation. 2008-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-11.
↑ ¹ ² Lundestad, Geir. "The Nobel Peace Prize 1901-2000". Nobel Foundation. 2001-03-15. 2008-12-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-30.
↑ "Nobel mükafatının mayasını Bakı neftindən gələn gəlir təşkil edir". Anl.az. 2021-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 mart 2018.
↑ Tønnesson, Øyvind. "Mahatma Gandhi, the Missing Laureates". Nobel Foundation. December 1, 1999. December 26, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 3, 2010.
↑ "The Nobel Peace Prize 2010 - Presentation Speech". Nobel Foundation. November 5, 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 10, 2011.

Xarici keçidlər

[1] "Alfred Nobel – The Man Behind the Nobel Prize". Nobel Foundation. 2007-10-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-27.

[NobelPrizeDescription-2] ¹ ² "The Nobel Prize". Nobel Foundation. 2008-10-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-27.

[3] "ABŞ PREZİDENTİ BARAK OBAMA NOBEL SÜLH MÜKAFATI LAUREATI ELAN EDİLMİŞDİR". Azertag.az. 2023-08-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-03-23.

[4] "The Nobel Prize Amounts". Nobel Foundation. 2008-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-27.

[5] "The Nobel Prize Award Ceremonies". Nobel Foundation. 2008-08-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-27.

[6] "The Nobel Peace Prize Award Ceremonies". Nobel Foundation. 2011-10-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-06.

[7] "Frequently Asked Questions". Nobel Foundation. 2018-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-03.

[8] "Nobel Laureates Facts". The Nobel Foundation. 2008. 2018-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-29.

[STR-9] Szöllösi-Janze, Margit. Science in the Third Reich (German Historical Perspectives). Oxford, UK: Berg Publishers. 2001. ISBN 1-85973-421-9.

[frs-10] Akhtar, M.; Akhtar, M. E. "Adolf Friedrich Johann Butenandt. 24 March 1903-18 January 1995". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 44. 1998: 79. doi:10.1098/rsbm.1998.0006. ISSN 0080-4606.

[11] Karlson, P. "Adolf Butenandt (1903–1995)". Nature. 373 (6516). 1995: 660. doi:10.1038/373660b0. PMID 7854440.

[12] Jaenicke, L. "Adolf Butenandt: 24. 3. 1903 - 18. 1. 1995". Chemie in unserer Zeit. 29 (3). 1995: 163–165. doi:10.1002/ciuz.19950290313.

[nobelbio-13] "Domagk Biography at nobelprize.org". 2008-10-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-02-03.

[FOOTNOTEБ._Пастернак_и_власть-14] Б. Пастернак и власть

[15] The Nobel Foundation (1964). "Minnen, bara minnen" (ISBN 9100571407) from year 2000 by Lars Gyllensten (page 282)

[16] Lewis, Flora. "Tho Rejects Nobel Prize, Citing Vietnam Situation". The New York Times. 24 October 1973. 1 January 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30 June 2013.

[NobelFacts-17] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ "Nobel Prize Facts". Nobel Foundation. 2018-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-11.

[WomenLaureates-18] "Women Nobel Laureates". Nobel Foundation. 2008-09-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-10-11.

[PeacePrizeArticle-19] ¹ ² Lundestad, Geir. "The Nobel Peace Prize 1901-2000". Nobel Foundation. 2001-03-15. 2008-12-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-11-30.

[20] "Nobel mükafatının mayasını Bakı neftindən gələn gəlir təşkil edir". Anl.az. 2021-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 mart 2018.

[21] Tønnesson, Øyvind. "Mahatma Gandhi, the Missing Laureates". Nobel Foundation. December 1, 1999. December 26, 2018 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: January 3, 2010.

[22] "The Nobel Peace Prize 2010 - Presentation Speech". Nobel Foundation. November 5, 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: October 10, 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]