Aliyə Tukan (İordaniya kraliçası)
Aliyə Bahəddin Tukan (ərəb. علياء بهاء الدين طوقان; 25 dekabr 1948, Qahirə – 9 fevral 1977, Amman) — İordaniya kralı I Hüseynin üçüncü xanımı, IV İordaniya kraliçası.[1]
| Aliyə Tukan | |
|---|---|
| ərəb. علياء بهاء الدين طوقان | |
 | |
| 24 dekabr 1972 – 9 fevral 1977 | |
| Əvvəlki | Muna əl-Hüseyn |
| Sonrakı | Nur əl-Hüseyn |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 25 dekabr 1948 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 9 fevral 1977 (28 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | aviasiya qəzası[d] |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | royal consort[d] |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları | |
| Dini | sünni islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
1948-ci ildə Qahirədə doğuldu. Atası diplomat Bahəddin Tukan, anası isə Hanan Haşimdir. Atası vaxtilə İordaniya kralı I Abdullahın yaxın sirdaşlarından biri idi və 1952-ci il konstitusiyasının hazırlanmasında yaxından iştirak etmişdi. Hətta bir müddət İordaniyanın Birləşmiş Millətlər Təşkilatındakı ilk nümayəndəsi kimi də fəaliyyət göstərmişdi.
Atasının vəzifəsi səbəbilə tez--tez səyahət edən Aliyənin uşaqlıq illəri Misir, Türkiyə, London, ABŞ və Romada keçdi.[2] İlk təhsilini Londonda alan Aliyə 1971-ci ildə Ammana köçdü və burada İordaniya Kral Hava Yollarında çalışmağa başladı. Bu vəzifədə ikən kral I Hüseynlə tanış oldu və kralın boşanmasından 3 gün sonra sarayda keçirilən qapalı bir məclisdə onunla 24 dekabr 1972-ci ildə evləndi. Cütlüyün bu nigahdan 2 övladı dünyaya gəldi və 1976-cı ildə fələstinli bir qız uşağını övladlığa götürdülər.
- Həya bint Hüseyn (1974-)
- Əli ibn Hüseyn (1975-)
- Abir Muhaysen (1972-), 1976-cı ildə övladlıq götürülmüş fələstinli qız uşağı.
Onun səyləri nəticəsində, 4 aprel 1974-cü ildə çıxarılan qanunla qadınlara səsvermə və parlamentdə seçilmə hüququ verildi. Ancaq 1974-1989-cu illərdə İordaniyada parlament seçkiləri keçirilmədiyi üçün bu qanun qüvvəyə minmədi. 9 aprel 1977-ci ildə Amman hava məkanında baş verən helikopter qəzasında həlak oldu.[3] Ölkənin cənubundakı xəstəxanaları təftişə yollanan Aliyə Tukanla birlikdə Səhiyyə naziri Məhəmməd əl-Bəşir və polkovnik-leytenant Məhəmməd Əlxas da bu qəzada vəfat etdi.[4][5]
Mənbə
redaktəƏdəbiyyat
redaktə- Rana Husseini (2021). Years of Struggle – The Women’s Movement in Jordan. Amman: Friedrich-Ebert-Stiftung. p. 19. ISBN 978-9923-759-33-2
İstinadlar
redaktə- ↑ "Queen Alia remembered". Jordan Times (ingilis). 2022-02-08. İstifadə tarixi: 2024-12-28.
- ↑ "DEATH OF A KING; Cautious King Took Risks In Straddling Two Worlds (Published 1999)" (ingilis). 1999-02-08. İstifadə tarixi: 2024-12-28.
- ↑ "QUEEN ALIA OF JORDAN DIES IN COPTER CRASH (Published 1977)" (ingilis). 1977-02-10. İstifadə tarixi: 2024-12-28.
- ↑ Agency (Petra), Jordan News. "Jordan marks 45th of Queen Alia's death". Jordan News Agency - Petra. İstifadə tarixi: 2024-12-28.
- ↑ في ذكرى استشهاد المغفور لها الملكة علياء. al Rai Newspaper (in Arabic). 17 February 2011