Anatoli Lukyanov

Anatoli Lukyanov(rus. Анатолий Иванович Лукьянов; 7 may 1930, Smolensk – 9 yanvar 2019, Moskva) — Sovet partiya və dövlət lideri, Rus siyasətçi. Sovet Ittifaqi KP Mərkəzi Komitəsinin katibi (1987–1988), Sovet İttifaqı KP Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosunun namizədi(1988–1990).1993-cü ildən 2003-cü ilədək Rusiya Federasiyası Kommunist Partiyasının üzvü kimi Rusiya Dumasının deputatı. Şair. Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvü (1994–2000). SSRİ Ali Sovetinin sonuncu sədri (mart 1990 — sentyabr 1991), onun rəqibi olan ilk və son SSRİ prezidenti Mixail Qorbaçovun birinci köməkçisi. 1991-ci ilin avqust ayından 1992-ci ilin dekabrına qədər Fövqəladə Komitə iddiasında saxlanılaraq, hakimiyyəti ələ keçirmək üçün sui-qəsd edilib, sonra isə digər şübhəlilərlə birgə əfv verildi.

Anatoli Lukyanov
Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının deputatı[d]
18 yanvar 2000 – 7 dekabr 2003
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	7 may 1930(1930-05-07)
Doğum yeri	Smolensk, Qərb vilayəti[d], RSFSR, SSRİ
Vəfat tarixi	9 yanvar 2019(2019-01-09) (88 yaşında)
Vəfat yeri	Moskva, Rusiya
Dəfn yeri	Troyekurov qəbiristanlığı
Partiya	Rusiya Federasiyası Kommunist Partiyası, Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası
Təhsili	Moskva Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsi[d]
Fəaliyyəti	siyasətçi, şair, Rusiya Federasiyası Dövlət Dumasının deputatı[d]
Elmi fəaliyyəti
Elmi dərəcəsi	hüquq elmləri doktoru (1979)
Təltifləri
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Hüquq elmləri doktoru (1979), Moskva Dövlət Universitetinin professoru, Lomonosov (2004). Rusiya Federasiyasının əməkdar hüquqşünası (2012).

Həyatı

Bir əsgər ailəsində anadan olmuşdur. Atası gözünün önündə ölmüşdür. Karyerasını 1943-cü ildə bir müdafiə sənayesi zavodunda işçisi olaraq başladı. 1945-ci ildə "Arsenal" zavodunda işlədi.

1948-ci ildə qızıl medalı ilə məktəbi bitirdi. 1953-cü ildə Moskva Dövlət Universitetinin Hüquq fakültəsini bitirmişdir, 1953–1956-cı illərdə məzun olmuşdur. 1956–1961 — SSRİ Nazirlər Şurasında Hüquq Komissiyasının baş məsləhətçisi olmuşdur. 1957-ci ildə Macarıstan, daha sonra isə Polşaya hüquqi məsləhətçi göndərildi. 1961–1976 — SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyətinin baş köməkçisi, şöbə müdirinin müavini seçildi. 1968-ci ildə Çexoslovakiyada işə göndərildi. 1976–1977-ci illərdə SSRİ Konstitusiyasının layihəsini hazırlayaraq, 1977-ci ildə iştirak etmişdir.

1977–1983-cü illərdə SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti katibliyinin rəhbəri seçildi. 1981–1986-cı illərdə MSKP Mərkəzi Təftiş Komissiyasının üzvü olmuşdur. 1983–1985-ci illərdə baş müavini, 1985–1987-ci illərdə KPSS Mərkəzi Komitəsinin Baş İdarəsinin rəisi oldu. 1987–1988-ci illərdə MSPP Mərkəzi Komitəsinin İnzibati İdarəsinin rəisi seçildi. 28 yanvar 1987-ci ildən 30 sentyabr 1988-ci ilədək KPSS Mərkəzi Məhkəmə-inzibati Məsələlər Komitəsinin katibi. KPSS Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosunun namizədi (30 sentyabr 1988 – 14 iyul 1990).

1985-ci ildən SSRİ Ali Sovetinin deputatı, 1989–1992-ci illərdə Sovet İttifaqı Sovet İttifaqı Sovet İttifaqı Sovet İttifaqının xalq deputatı SSRİ Ali Sovetinin tərkibinə daxil olmuşdur.

1984-cü ildən — RSFSR Ali Sovetinin deputatı, Qanunvericilik üzrə Varsayışlar Komissiyasının sədri. 1986–1991-ci illərdə KPSS Mərkəzi Komitəsinin üzvü. 1988-ci ilin oktyabr ayından 1989-cu ilin may ayına qədər — SSRİ Ali Sovetinin Rəyasət Heyəti sədrinin birinci müavini idi. 1989-cu ildə Mixaila Qorbaçovun təklifi ilə SSRİ Ali Sovetinin sədr müavini seçilib. 1990-cı il martın 15-də Mixail Qorbaçov SSRİ Xalq Məclisinin sədri seçilib. SSRİ Ali Sovetinin sədri olaraq, Lukyanov əvəzləndi.

Anatoli Lukyanov ciddi bir xəstəlikdən sonra 2019-cu il yanvarın 9-da öldü.

Şəxsi həyatı

Həyat yoldaşı Lyudmila Dmitriyevna Lukyanova — (d.1931-ci il) bioloq elmləri doktoru, professor, Rusiya Elmlər Akademiyasının müxbir üzvü.

• Qızı — Elena Lukyanova (1958), Hüquq elmləri doktoru, SƏTƏM Konstitusiya və Bələdiyyə Hüquqları şöbəsinin professoru.
• Bir nəvəsi var

Həbsi

Anatoli Lukyanov xatirələrində yazırdı ki, fövqəladə vəziyyətin tətbiqi tamamilə haqlıdır. O, doğrudan da bu barədə SSRİ Baş naziri Valentin Pavlovun ofisində keçirilən avqustun 18-də axşam saatlarında keçirilən görüşün iştirakçılarına birbaşa danışıb. Avqustun 29-da SSRİ Ali Sovetinin sədrini ədalətə gətirmək və onu həbs etmək barədə razılığa gəlinib. 29 avqust 1991-ci ildən 14 dekabr 1992-ci ilədək Lukyanov "Matrosskaya Tişina" həbsxanasında olub. 1991-ci il sentyabrın 4-də SSRİ Ali Soveti sədrinin vəzifəsindən azad edilib. 1992-ci il yanvarın 2-də Lukyanovun Sovet İttifaqının dağılmasına görə parlamentin səlahiyyətləri ləğv edildi. İlk başlarda Lukyanov xəyanətdə ittiham edildi. O, Fövqəladə Komitə iddiasında ifadə verməkdən imtina etdi, çünki özünü günahkar hesab etmirdi. Onun həmkarları, RSFSR Ali Sovetinin sədri Ruslan Xasbulatov, 2 il içində həbsxanada olacaq Lukyanovun həbsinə qarşı çıxdı. 1993-cü il 1 may tarixində Rusiya Federasiyasının Təcili Komitəsinin köhnə üzvləri Gennadi Yanev və Vladimir Kryuçkov polislə qarşıdurmada sona çatan nümayişdə iştirak etdi. 1994-cü il fevralın 23-də Dövlət Dumasının qərarı Fövqəladə Komitənin bütün üzvləri və tərəfdarları üçün əfv elan etdi və cinayət işi dayandırıldı.

KPRF

21 aprel 1994-cü ildən 3 dekabr 2000-ci ilədək — Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvü seçildi. 2000-ci ildə Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Məsləhət Şurasının sədri, 2008-ci ildən isə Rusiya Federasiyasının Kommunist Partiyası Mərkəzi Komitəsi Məsləhət Şurasının fəxri sədri seçilib.

Tədris işləri

2004-cü ildən M. V. Lomonosov adına Moskva Dövlət Universiteti Hüquq Fakültəsi Konstitusiya və Bələdiyyə Hüquqları bölümünün professoru seçildi. Peter Böyük Elmlər Akademiyasının, Ədliyyə Akademiyasının və Beynəlxalq İnformasiya Akademiyasının tam üzvü oldu. 350-dən çox elmi nəşr və dərslik (əsasən hüquq və konstitusiya hüququ nəzəriyyəsi), 1977-ci ildə SSRİ Konstitusiyasının hazırlanmasında iştirak etmişdir. 1993-cü ildən Rusiyanın Yazarlar İttifaqının üzvü seçildi.