Vikipediya

Azərbaycan–Braziliya münasibətləri

Azərbaycan–Braziliya münasibətləri — Azərbaycan Respublikası ilə Braziliya Federativ Respublikası arasındakı mövcud ikitərəfli əlaqələr.

Azərbaycan–Braziliya münasibətləri
Azərbaycan və Braziliya
 Azərbaycan  Braziliya
Azərbaycanin Braziliyadaki səfirliyi
Səfir Rəşad Novruz[1]
Ünvan Brazilia, SHIS QI 09 conjunto 15 casa 15 Lago Sul CEP: 71.625-150
Braziliyanin Azərbaycanindaki səfirliyi
Ünvan Bakı, Bülbül pr., 7
Digər
Quruluş tarixi 23 oktyabr 1993
Dövriyyə 0,267 doll. (2021)
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

redaktə

Braziliya 26 dekabr 1991-ci ildə[2] Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyan ilk ölkələrdən olub. Elə həmin vaxtdan etibarən iki ölkə arasında dostluq əlaqələrinin və əməkdaşlığın əsası qoyulmuşdur.

Diplomatik əlaqələr

redaktə

İki ölkə arasında diplomatik əlaqələr 1993-cü ilin oktyabrın 21-də qurulmuşdur[3].

Səfirliklər

redaktə
  Əsas məqalə: Azərbaycanın Braziliya səfirliyi
  Əsas məqalə: Braziliyanın Azərbaycan səfirliyi

22 iyun 2009-cu ildə Braziliyanın Bakıdakı Səfirliyi açılmışdır[4].

Azərbaycanın Braziliyadakı Səfirliyi isə 22 oktyabr 2010-cu il tarixli Qanun ilə Brazilia şəhərində təsis edilmiş[5] və 9 may 2012-ci ildə açılışı olmuşdur.[4] 10 fevral 2012-ci ildə Elnur Sultanov fövqəladə və səlahiyyətli səfir təyin edilmişdir[6].

Parlamentlərarası əlaqələr

redaktə
 
Soldan sağa: Kristovam Buarke, Asim Mollazadə, Elnur Sultanov Braziliya Senatında, 18 mart 2015-ci il.

4 sentyabr 2013-cü ildə Braziliya Deputatlar Palatasında Braziliya-Azərbaycan Dostluq Qrupu yaradılmışdır. Dostluq qrupunun prezidenti deputat Klaudio Kajadodur[2]. 8 aprel 2014-cü ildə isə Braziliya Senatında Braziliya-Azərbaycan Dostluq Qrupu rəsmən yaradılmışdır. Həmin Dostluq qrupunun prezidenti isə senator Kristovam Buarkedir[2].

Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisində Azərbaycan-Braziliya parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qrupu fəaliyyət göstərir[7]. Bu işçi qrupu 5 dekabr 2000-ci il tarixində yaradılmış və ilk rəhbəri Oqtay Əsədov olmuşdur[8]. 4 mart 2016-cı il tarixindən Asim Mollazadə işçi qrupunun rəhbəridir[2][7].

Hərbi əlaqələr

redaktə

Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 iyun 2013-cü il tarixli Sərəncamı ilə Azərbaycan Respublikasının Braziliya Federativ Respublikasındakı səfirliyi nəzdində hərbi attaşelik aparatı təsis edilmişdir[9].

Braziliyanın hərbi milli futbol komandası 2013-cü ildə Bakıda keçirilmiş Beynəlxalq Hərbi İdman Şurasının hərbiçilər arasında birinci Dünya Futbol Kuboku yarışında iştirak etmişdir[10].

İqtisadi əlaqələr

redaktə

Cənubi Amerika və Karib hövzəsi ölkələri üzrə Azərbaycanın ən iri ticarət tərəfdaşı Braziliyadır[11]. İki ölkənin ticarət əlaqələri ildən-ilə genişlənir[11]. Əgər 2012-ci ildə Azərbaycan Braziliyadan 183 milyon ABŞ dolları həcmində mal idxal etmişdisə, 2013-cü ildə bu göstərici 360 milyon ABŞ dollarından artıq olmuşdur[11].

Əmtəə dövriyyəsi (min doll.)

redaktə
İl İxrac İdxal Ümumi dövriyyəsi
2020[12] 6 594,29 78 381,40 84 975,69
2021[13] 72 050,30 194 966,05 267 016,35

Mədəni əlaqələr

redaktə
 
2016-cı ildə Rio-de-Janeyroda keçirilən XXXI Yay Olimpiya Oyunlarına həsr edilmiş Azərbaycan poçt markaları

2013-cü ilin 6-11 avqust tarixlərində paytaxt Brazilia, 14-19 avqustda Rio-de-Janeyro, 4-8 sentyabrda isə San-Paulo şəhərlərində Braziliya Bankının Mədəniyyət Mərkəzi tərəfindən Azərbaycan bədii filmlərinin nümayişi baş tutmuşdur[2].

Braziliya-Azərbaycan diplomatik münasibətlərinin qurulmasının 20 illiyi münasibətilə 19 noyabr 2013-cü ildə paytaxt Braziliada xalq artisti maestro Yalçın Adıgözəlovun rəhbərliyi ilə konsert keçirilmişdir[2].

2013-cü ilin dekabrın 3-də Rio-de-Janeyro şəhər şurasının (şəhər parlamenti) xarici əlaqələr komitəsi Bakı və Rio-de-Janeyro şəhərlərinin qardaşlaşması haqqında qanun layihəsini qəbul etmiş və şəhər meri Eduardo Paes "Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhəri ilə Rio de Janeyro şəhərinin qardaşlaşması" qanununu imzalamışdır[14].

2013-2015-ci illərdə Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyinin dəstəyilə səfirlik tərəfindən braziliyalı gəncləri arasında "Mən Azərbaycan haqqında nə bilirəm?" adlı inşa müsabiqəsi keçirilmişdir[2].

11 dekabr 2014-cü ildə Azərbaycanın xalq yazıçısı, görkəmli dramaturq İlyas Əfəndiyevin "Sən həmişə mənimləsən" əsəri Braziliya Mədəniyyət Nazirliyinin İncəsənət Fondunun Rio-de-Janeyro şəhərində fəaliyyət göstərən teatrında səhnələşdirilmişdir[2].

2015-ci ilin 23-26 aprel tarixlərində Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinin dəstəyi, Azərbaycan Respublikasının Braziliyadakı səfirliyinin təşkilatçılığı və bu şəhərin prefekturasının nəzdində olan "Cidade das Artes" (azərb. İncəsənət şəhəri‎) Fondu ilə birgə Braziliyanın Rio-de-Janeyro şəhərində "Azərbaycan Mədəniyyət Həftəsi" keçirilmişdir[2].

6 oktyabr 2015-ci ildə Azərbaycanın Braziliyadakı səfirliyində Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi ilə istehsal edilmiş Arzu Əliyevanın layihə rəhbəri olduğu "Hədəf Bakıdır. Hitler neft uğrunda döyüşü necə uduzdu?" sənədli filminin təqdimatı keçirilmişdir[2].

17 noyabr - 2 dekabr 2015-ci il tarixlərində Braziliyanın Porto Alegre şəhərindəki "Santander Kultural" mədəniyyət mərkəzində Azərbaycan bədii filmlərinin ilk nümayişi təşkil edilmişdir[2].

2016-cı ilin 9-13 mart tarixlərində San-Paulo və 6-11 aprel tarixlərində Brazilia şəhərlərinin Braziliya Bankının Mədəniyyət Mərkəzlərində Azərbaycan kino həftəsi keçirilmişdir[2].

Elm-təhsil əlaqələri

redaktə

15 mart 2016-cı ildə Rio-de-Janeyro şəhərində Azərbaycan Respublikasının adını daşıyan bələdiyyə məktəbi açılışı olmuşdur[2][15]. Qeyd edək ki, Azərbaycan Respublikasının adının məktəbə verilməsi qanununun müəllifi Joao Rikardo Ribasdır[15].

Müqavilə-hüquq bazası

redaktə

İki ölkə arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığa dair bir sıra sənədlər imzalanmışdır. Ümumilikdə Azərbaycan Respublikası ilə Braziliya Federativ Respublikası arasında 5 sənəd imzalanmışdır.

İdman sahəsində əməkdaşlıq

redaktə
 
Braziliya millisinə həsr olunmuş Azərbaycan poçt markası (1997)[16]

2016-cı ilin sonuna qədər Azərbaycan milli futbol komandasının heyətində 5 braziliyalı (Leandro Qomeş, Fabio Luis Ramim, Ernani Pereyra, Andre Ladaqa, Markus Ferreyra) forma geyinmişdir ki, onlar da ümumilikdə 59 matçda 5 qol vurublar[17].

Həmçinin bax

redaktə

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ "R.İ.Novruzun Azərbaycan Respublikasının Braziliya Federativ Respublikasında fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı". 2022-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-21.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 Azərbaycan və Braziliya Arxivləşdirilib 2017-08-02 at the Wayback Machine. brasilia.mfa.gov.az  (az.)
  3. ↑ Azərbaycan Respublikası ilə diplomatik əlaqələr qurmuş dövlətlərin siyahısı Arxivləşdirilib 2017-08-05 at the Wayback Machine. mfa.gov.az  (az.)
  4. ↑ 1 2 Azərbaycan Respublikası - Braziliya Federativ Respublikası münasibətləri[ölü keçid]. mfa.gov.az, 02.05.2016  (az.)
  5. ↑ "Azərbaycan Respublikasının Braziliya Federativ Respublikasında (Brazilia şəhərində) Səfirliyinin təsis edilməsi haqqında" Arxivləşdirilib 2022-05-01 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikasının 22 oktyabr 2010-cu il tarixli, 1103-IIIQ nömrəli Qanunu. e-qanun.az  (az.)
  6. ↑ "E.İ.Sultanovun Azərbaycan Respublikasının Braziliya Federativ Respublikasında fövqəladə və səlahiyyətli səfiri təyin edilməsi haqqında" Arxivləşdirilib 2022-05-01 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 10 fevral 2012-ci il tarixli, 2043 nömrəli Sərəncamı. e-qanun.az  (az.)
  7. ↑ 1 2 "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının rəhbərlərinin seçilməsi haqqında" Arxivləşdirilib 2017-11-25 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 4 mart 2016-cı il tarixli, 161-VQR nömrəli Qərarı. e-qanun.az  (az.)
  8. ↑ "Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının yaradılması haqqında" Arxivləşdirilib 2020-08-27 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 5 dekabr 2000-ci il tarixli, 24-IIQR nömrəli Qərarı. e-qanun.az  (az.)
  9. ↑ "Azərbaycan Respublikasının İndoneziya Respublikası, Cənubi Afrika Respublikası və Braziliya Federativ Respublikasındakı səfirlikləri nəzdində hərbi attaşelik aparatlarının yaradılması haqqında" Arxivləşdirilib 2022-05-01 at the Wayback Machine Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 25 iyun 2013-cü il tarixli, 2975 nömrəli Sərəncamı. e-qanun.az  (az.)
  10. ↑ Hərbçilər arasında birinci Dünya Futbol Kubokunun püşkatma mərasimi keçirilib Arxivləşdirilib 2015-06-06 at the Wayback Machine. mod.gov.az, 29.04.2013  (az.)
  11. ↑ 1 2 3 Azərbaycan və Braziliya gömrük xidmətləri arasında əlaqələr genişləndiriləcək. customs.gov.az  (az.)
  12. ↑ "AR Xarici ticarətin gömrük statistikasi 2020" (PDF). AR Dövlət Gömrük Kömitəsi Rəsmi sayti (az.). 2021-11-06 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-21.
  13. ↑ "AR Xarici ticarətin gömrük statistikasi 2021" (PDF). AR Dövlət Gömrük Kömitəsi Rəsmi sayti (az.). 2022-01-31 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2022-08-21.
  14. ↑ Bakı və Rio de Janeyro şəhərləri qardaş oldular Arxivləşdirilib 2016-04-13 at the Wayback Machine. ayna.az, 05.12.2013  (az.)
  15. ↑ 1 2 Braziliyada Azərbaycan məktəbi - FOTO Arxivləşdirilib 2016-03-18 at the Wayback Machine. xezerxeber.com  (az.)
  16. ↑ 15 Oktyabr, 1997. Dünya Futbol Çempionatı "Fransa -98". Arxivləşdirilib 2019-03-24 at the Wayback Machine azermarka.az, 15.10.1997  (az.)
  17. ↑ 6-cı “sambaçı” Arxivləşdirilib 2016-12-30 at the Wayback Machine. apasport.az, 29.12.2016  (az.)

Xarici keçidlər

redaktə
 
Vikianbarda Azərbaycan–Braziliya münasibətləri ilə əlaqəli mediafayllar var.
   Braziliya ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.


Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Azərbaycan–Braziliya_münasibətləri&oldid=7407831"