Banqladeş
Banqladeş (benq. বাংলাদেশ ) və ya rəsmi adı ilə Banqladeş Xalq Respublikası (benq. গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ) — Cənubi Asiyada dövlət. Banqladeş keçmiş Şərqi Pakistanın ərazisində yaradılmışdır. 26 mart 1971-ci ildən müstəqil dövlətdir və rəsmi olaraq 16 dekabr 1971-ci ildən dövlət kimi təkşil olunmuşdur. Şimal, qərb və şərqdə Hindistan, cənub-şərqdə Myanma ilə həmsərhəddir və cənubda isə Benqal körfəzi ilə əhatə olunmuşdur. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Dəkkə şəhəri, ümumi sahəsi 147,570 kvadrat kilometrdir.
Banqladeş Xalq Respublikası গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ Banqladeş | |
|---|---|
 Gerbi
| |
Himni: গণপ্রজাতন্ত্রী বাংলাদেশ | |
 | |
| Paytaxtı | Dəkkə |
| Ən böyük şəhəri | Dəkkə, Çittaqonq |
| Rəsmi dilləri | Benqal |
| Etnik qrupları | Benqallar |
| Dini | İslam |
| İdarəetmə forması | Parlamentli respublika |
• Prezident | Abdul Həmid |
• Baş Nazir | Şeyh Hasina Vecid |
| Tarixi | |
• Yaranması | 26 mart 1971 |
| Ərazisi | |
• Ümumi | 144000 (92-ci) |
• Su (%) | 7 |
| Əhalisi | |
• 2009 təxmini | 162 221 000 (7-ci) |
• Sıxlıq | 10,993/km2 (28,471.7/kv. mil) |
| Valyutası | Banqladeş takası (BTD) |
| Yolun hərəkət istiqaməti | sol |
| Telefon kodu | 880 |
| ISO 3166 kodu | BD |
| İnternet domeni | .bd .বাংলা |
Adın etimologiyasıRedaktə
Benqalların dillərində — "Benqaliya ölkəsi" deməkdir.
TarixiRedaktə
Banqladeş 1971-ci ilə kimi Pakistanın "Şərqi Pakistan" adlı əyaləti idi. Daha əvvəllər isə ingilislərin Benqal əyaləti olmuşdur.
12-ci əsrdən 1757-ci ilə kimi Müsəlmanların idarəsində olmuşdur. 1757–1905-ə kimi isə ingilislərin hakimiyyəti altına düşmüşdür. 1947-ci ildə Pakistanın "Şərqi Pakistan" əyaləti oldu. Bu 1969-cu ilə kimi davam etdi. Daha sonra 1971-ci ildə Hindistan - Pakistan müharibəsi başlayır. 1971-ci il dekabrda müharibə başa çatdıqdan sonra Hindistan artıq Şərqi Pakistanın böyük bir hissəsini işğal etmişdi. 1971-ci il 22 dekabrda Mucibur Rəhmanın başçılığı ilə Banqladeş Müsəlman Xalq Cumhuriyyəti yaradılır və Hindistan buranı tərk edir. 15 avqust 1975-ci ildə Mucibur Rəhman ailəsi ilə birlikdə öldürüldü. İdarəni Qəndəhar Mustak Əhməd ələ keçirdi.
CoğrafiyaRedaktə
Banqladeşin sahəsi 147,570 km²-dir[1] .
HökumətRedaktə
Dövlət quruluşuRedaktə
Banqladeşin dövlət quruluşu parlamentli respublikadir.
İnzibati ərazilərRedaktə
64 dairəni (zilanı) özündə birləşdirən, paytaxt Dəkkə şəhərinin də daxil olduğu 7 inzibati rayona (Dəkkə, Çittaqonq, Kxulna, Narayanqanc, Racşaxi, Silxet, Barisal və Ranqpur)[2][3] bölünür.
Silahlı qüvvələrRedaktə
İllik hərbi xərcləri — 606,8 mln dol. (2003)
İqtisadiyyatRedaktə
Banqladeş, dünyanın ən kasıb, ən çoxmillətli və ən az inkişaf etmiş ölkələrindən biridir. İqtisadiyyatının əsasını kənd təsərrüfatının yeganə önəmli sahəsi olan düyü istehsalı tutur. Pul vahidi "TAKA" dır.
DemoqrafiyaRedaktə
98 faiz benqal, 250.000 bihari, 1.000.000 nəfərə yaxın yerli icmalar.
DilRedaktə
Banqla, İngilis.
DinRedaktə
Banqladeş Xalq Respublikasında əhalinin əksəriyyətini (85 faizini) müsəlmanlar təşkil edir. Əsasən sünniliyin hənəfi məzhəbi tərəfdarlarıdır. Az sayda şiələr, o cümlədən ismaililər vardır. Ölkədə çoxlu hinduist yaşayır (13,5 %). Bununla yanaşı buddistlər (439 min nəfər) və xristianlar (150 min nəfər), protestant və katoliklər (150 min nəfər) vardır. Buddistlərə tibet-birma xalqları, xristianlara qaro qəbiləsi aiddir. Ölkənin bir sıra rayonlarında qəbilə dinləri qorunub saxlanır.
