Beynəlxalq Rotary Təşkilatı

Beynəlxalq Rotary Təşkilatı (ing. Rotary International) — dünyanın ən böyük xidmət təşkilatlarından biridir. Təşkilatın saytında da qeyd edildiyi kimi, Rotarinin missiyası: "Başqalarına xidmət göstərmək, dürüstlüyü təşviq etmək, biznes, peşəkarlar və icma liderlərinin dostluğu vasitəsilə dünya anlayışını, xoş niyyəti və sülhü inkişaf etdirməkdir". Siyasi və dini olmayan bir təşkilatdır. Beynəlxalq Rotary Təşkilatına üzvü olan dünya üzrə 46000-dən çox Rotary Klubu olduğu bilinir var və bu klubların1.4 mliyon nəfərdən çox üzvü var. Klub üzvlərinə eyni zamanda Rotarian da deyilir. Rotarianlar həftədə bir dəfə rəsmi və ya qeyri-rəsmi görüşlər təşkil edib insanlığa faydalı ola biləcək layihələrin təşkili və onların gedişi barədə bir-birlərini məlumatlandırırlar.

Beynəlxalq Rotary Təşkilatı R.I.
Növü	qeyri-hökumət təşkilatı
Şüar	Ən yaxşı xidmət edənlər daha çox qazanırlar (They benefit most, who serve best)
Yaranma tarixi	23 fevral 1905, 1905
Rəsmi dili	ingilis dili, ispan dili, fransız dili, italyan dili, alman dili, portuqal dili, yapon dili, koreya dili, Hind dili, Urdu dili, isveç dili
Qurucusu	Pol Harris
Prezident	Qordon R. Mcİnalli
Üzvləri	1,4 milyon
rotary.org
Mükafatları	Xidmət Ordeni (Portuqaliya )
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarix

İlk Rotary Klubu 23 fevral 1905-ci ildə Çikaqoda Pol Harris tərəfindən təsis edilmişdir. Pol 1896-cı ildə vəkil işləmək üçün Çikaqoya getdi. Bir gün o, dostuna baş çəkməyə gedir və birlikdə nahar edirlər. Nahardan sonra dostu ilə evin ətrafında gəzərkən dostu onu mağazalarda işləyən tacirlərlə tanış etdi. Məhz burada Paul klub yaratmaq ideyası ilə çıxış etdi. O, elə bir klub yaratmalı idi ki, kiçik icmalarda iş adamları arasında dostluq ruhu yenidən formalaşsın. 23 fevral 1905-ci ildə Paul Harris və üç dostu ilk klubu yaratdılar. Bu dostlar: Silvester Schiele kömür taciri; Gustavus Loehr mədən mühəndisi, Hiram Elmer Shorey isə dərzi idi. Pol Harris bu klubu Rotary adlandırdı, çünki üzvlər rotasiya əsasında müxtəlif iş yerlərində görüşürdülər. Klubun üzvlərinin sayı sürətlə artdı. Qısa müddətdə Rotary Klubunun mühüm xidmət hərəkatına çevrilə biləcəyi görüldü və Rotarinin dərhal başqa şəhərlərə köçürülməsinə qərar verildi.

Rotary-nin strukturu

Təşkilatın strukturu əməkdaşlıq və effektiv layihənin həyata keçirilməsini asanlaşdırmaq üçün nəzərdə tutulmuşdur. Beynəlxalq Rotary-nin strukturunun əsas komponentlərinin qısa icmalı:

• Klublar - Rotarinin əsasını təşkil edir və üzvlərin bir araya gəldiyi, xidmət layihələrinin planlaşdırılıb həyata keçirildiyi əsas bölmə rolunu oynayır. Rotary yerli klublar vasitəsilə aşağı səviyyədə təşkil olunur.
• Districts (Rayonlar) - Klublar coğrafi rayonlarda qruplaşdırılıb və hər birinə rayon Qubernatoru rəhbərlik edir. Rayonlar klublarla Beynəlxalq Rotary təşkilatı arasında vasitəçi rolunu oynayır.
• Zonalar - Beynəlxalq Rotary çoxlu rayonlardan ibarət zonalara bölünür. Zonalar Rotary fəaliyyətləri üçün əlavə dəstək və koordinasiyanı təmin edir və Beynəlxalq Rotariyanın prezidentinin seçilməsində rol oynayırlar.
• Beynəlxalq Rotary Şurası - təşkilatın siyasətinə və maliyyəsinə nəzarət etməkdən məsuldur. Beynəlxalq Rotary Şurası Rotary üzvləri tərəfindən seçilən Prezident, seçilmiş Prezident, Baş Katib və müxtəlif Direktorlardan ibarətdir.
• Prezident və seçilmiş Prezident - Prezident bir illik müddətə xidmət edir və Beynəlxalq Rotary-nin baş icraçı direktorudur. Seçilmiş Prezident bir il əvvəl seçilir və rahat keçidi təmin etmək üçün Prezidentlə sıx əməkdaşlıq edir.
• Baş katib - Şura tərəfindən təyin edilir və Beynəlxalq Rotary-nin baş əməliyyat direktoru kimi gündəlik əməliyyatları idarə edir.
• Qanunvericilik Şurası - Bu, Rotarinin rəhbər sənədlərini nəzərdən keçirmək və yeniləmək üçün üç ildən bir toplanan qanunverici orqandır.
• Rotaract və Interact - Beynəlxalq Rotary təşkilatı gənclər proqramlarına, o cümlədən oxşar strukturlara malik gənc yetkinlər üçün Rotaract və yeniyetmələr üçün Interact-a sponsorluq edir.

Bütövlükdə, Beynəlxalq Rotary-nin strukturu klublar vasitəsilə yerli iştirakı təşviq edərək təsirli xidmət layihələri və təşəbbüslərinin həyata keçirilməsinin üçün qlobal koordinasiya çərçivəsini təmin etməkdən ibarətdir.

Rotary və BMT

Beynəlxalq Rotary-nin Birləşmiş Millətlər Təşkilatı (BMT) ilə tərəfdaşlığı 1942-ci ildə Rotary klublarının Londonda BMT-nin Təhsil, Elm və Mədəniyyət Təşkilatı (UNESCO) üçün təşkil olunan konfransı vaxtına təsadüf edir. 1945-ci ildə Rotarianlar BMT Nizamnaməsinin hazırlanmasında əsas rol oynayıblar. Soyuq Müharibə dövründə Rotary siyasi iştirakını azaldsa da, BMT-nin fəaliyyətlərində marağını qoruyub saxladı. 1980-ci illərin ortalarında PolioPlus proqramı yeni əməkdaşlığa təkan verdi. 1991-ci ildə BMT ilə əlaqələri gücləndirmək üçün məsləhətçi statusunu vurğulayan 10 bənddən ibarət plan təsdiq edildi. Rotary Nümayəndələr Şəbəkəsi illər keçdikcə genişləndi və BMT-nin əsas ofis və agentliklərini əhatə etdi. Yüksək məşvərətçi statusuna malik Rotary BMT sistemində ən hörmətli qeyri-hökumət təşkilatı olaraq qalır. Rotary Nümayəndələri BMT rəsmiləri ilə Rotary proqramları arasında əlaqələri asanlaşdırır, Rotary Günlərin i təşkil edir və üzvlərin təhsilinə töhfə verirlər. Hər il təyin olunan bu nümayəndələr Rotarinin məqsədlərinə uyğunlaşmaq üçün təlimlər alırlar. Əslində, Beynəlxalq Rotary-nin BMT ilə əməkdaşlığı dinamik və təsirli tərəfdaşlığa çevrilərək qlobal anlaşma və sülhə uzunmüddətli öhdəliyi əks etdirir.

Ədəbiyyat

• Charles, Jeffrey A. Service Clubs in American Society: Rotary, Kiwanis, and Lions. University of Illinois Press. 1993. ISBN 978-0252020155.
• Goff, Brendan. Rotary International and the Selling of American Capitalism (Harvard University Press, 2021); emphasis on the international aspects of Rotary International.
• Lewis, Su Lin, "Rotary International's 'Acid Test': Multi-ethnic Associational Life in 1930s Southeast Asia," Journal of Global History, 7 (July 2012), 302–34.
• A brief history on UN and Rotary
• Rotary Day at the United Nations

Xarici keçidlər

• Beynəlxalq Rotery Təşkilatının rəsmi satı (ing.)