Borneo fili

Borneo fili
Borneo fili
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Filozoa Aləm: Heyvanlar Yarımaləm: Eumetazoylar Klad: ParaHoxozoa Klad: İkitərəflisimmetriyalılar Klad: Nephrozoa Tipüstü: Sonağızlılar Tip: Xordalılar Klad: Olfactores Yarımtip: Onurğalılar İnfratip: Ağızçənəlilər Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Xoanlar Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Dördayaqlılar Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Məməlilər Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Vəhşi heyvanlar Klad: Euteriyalar İnfrasinif: Plasentalılar Dəstəüstü: Afroterilər Klad: Paenungulata Klad: Tethytheria Dəstə: Xortumlular Yarımdəstə: Elephantiformes Klad: Elephantimorpha Klad: Elephantida Fəsiləüstü: Elephantoidea Fəsilə: Fillər Yarımfəsilə: Elephantinae Triba: Elephantini Cins: Asiya fili Növ: Adi Asiya fili Yarımnöv: Borneo fili
Beynəlxalq elmi adı
	Elephas maximus borneensis Paulus Edward Pieris Deraniyagala, 1950;
NCBI	1239296
EOL	10586017

Borneo fili (lat. Elephas maximus borneensis) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin xortumlular dəstəsinin fillər fəsiləsinin asiya fili cinsinin adi asiya fili növünə aid heyvan yarımnövü.

Xarakteristikası

Ümumi olaraq, Asiya fili Afrika filindən daha balacadır və başının ən yuxarı hissəsində ləkə var. Xortumun forması təkbarmaqvaridir. Belləri qabarıq və ya hamardır.

Malayziya yarımadasından 15, Sabahdan 6 Borneo filinin morfolojik ölçüləri götürülmüş və hər bir fil üçün 3 dəfə təkrarlanılmış və ortalaması əldə edilmişdir. Nəticələrə görə, iki fərqli ərazidə yaşayan fil populyasiyası arasında ciddi bir fərq yoxdur.

Borneo filləri həddən artıq cansıxıcı və passivdirlər. Bəzi alimlərin fikrinə görə bu xüsusiyyət onlara qədim daxili kolleksiyadan gəlir.

Yayıldığı ərazilər

Əsasən, Kalimantan adasının şimal və şimal-şərq hissələrində yaşayırlar. 1980-cı illərdə Malayziyanın Sabah ştatında iki fərqli populyasiya tapıldı. Kalimantan adasında əsas yaşadıqları ərazi Sembakunq çayının şərq hissəsidir.

Borneo adasının başqa yerlərində yaşayış sahələri olsa da, Kalimantan və Sabahdakı vəhşi fillərin ərazi çeşidliliyi son yüz il də çox az dəyişib. Bəzi nəzəriyyələrə görə, vəhşi fillərin adada yayılması torpağın qeyri-münbitliyi və mineral mənbələrin azlığı ilə məhdudlaşıb.

1992-ci ildə Sabah ştatındakı Tabin Vəhşi Həyat Qoruğu, Kinabatanqan rayonu və Deramakot Təbiət Qoruğunda aparılan araşdırmalar nəticəsində Borneo fil sayının 500-2000 aralığında olduğu aşkar edilmişdir.

Təhdidlər

Növün qarşılaşdığı ən böyük təhdidlər yaşayış sahəsinin azalması və məhv edilməsidir.

Mühafizəsi

1986-ci ildən bəri Elephas maximus Beynəlxalq Təbiətin və Təbii Sərvətlərin Mühafizəsi Birliyi (IUCN) tərəfindən son üç nəsildə (65-70 il) populyasiyası ən az 50% azaldığı üçün nəsli kəsilməkdə olan növlər arasında göstərilmişdir.

Taksonomiya tarixi

Taksonomik təsnifatı hələ də mübahisə mövzusudur. Elephas maximus borneensis alt növü olaraq təsnifatlandırılmaq üçün geniş diametrli morfometrik və genetik işlərin nəticələnməsi gözlənilir.

Tarixi

XVIII əsrdə Sulu sultanı filləri Kalimantana gətirərək meşəyə buraxmışdır.