Dinozavrlar

(Dinosauria səhifəsindən istiqamətləndirilmişdir)

Dinozavrlar (lat. Dinosauria) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinə aid heyvan kladı.

Dinozavrlar
Elmi təsnifat
Beynəlxalq elmi adı

Dinozavrlar Mezozoy erasında Yer kürəsində hakim olan və Trias dövrünün sonlarından başlayaraq Təbaşir dövrünün sonunadək 160 milyon il mövcud olmuş quruda yaşayan onurğalı heyvanlardır.

Təbaşir və Paleogen dövrlərinin sərhədində geoloji baxımdan qısa zaman kəsiyində heyvanların və bitkilərin genişmiqyaslı və kütləvi yox olması zamanı dinozavrların böyük əksəriyyəti məhv olmuşdur.

Daşlaşmış dinozavr qalıqları bütün qitələrdə aşkar olunmuşdur. Hazırda paleontoloqlara 2 şərti qrupa — ətyeyənlərotyeyənlər — bölünən 500-dən artıq cins və 1000-dən artıq müxtəlif növ kələz məlumdur. Onların qalıqları hələ də kəşf olunur.

"Dinozavr" termini ingilis paleontoloqu Riçard Ouen tərəfindən 1842-ci ildə təklif edilmişdir. Dinozavrlar 160 milyon il ərzində bizim planetimizdə ən üstün canlılar idi. İndi bu nəhəng məxluqların bütün qalıqları sümüklərdir. Daşlaşmış qalıqlar göstərir ki, 65 milyon il əvvəl nə isə Yerin bütün ekosistemini məhv etmiş və dinozavrlar bütün başqa növlərin təxminən 50%i ilə birlikdə qəfildən qırılmışlar.

Dinozavrların təsnifatı redaktə

Kərtənkələ ombalı dinozavrlar (Saurischia)
Herrerasauridae   Herrerasaurus Staurikosaurus
Theropoda
Coelophysoidea   Coelophysis Liliensternus Dilophosaurus
Neotheropoda
Ceratosauria   Ceratosaurus Majungasaurus Carnotaurus
Tetanurae
Megalosauroidea   Spinosaurus Suchomimus Torvosaurus
Avetheropoda   Allosaurus Tyrannosaurus Velociraptor
Sauropodomorpha
Prosauropoda   Anchisaurus Plateosaurus Massospondylus
Sauropoda
Bazal Sauropodalar   Mamenchisaurus Shunosaurus Omeisaurus
Neosauropoda
Diplodocoidea   Diplodocus Apatosaurus Amargasaurus
Macronaria   Brachiosaurus Camarasaurus Ampelosaurus
Quş ombalı dinozavrlar (Ornithischia)
Heterodontosauridae   Heterodontosaurus Abrictosaurus
Genasauria Thyreophora
Bazal Thyreophoralar   Scelidosaurus Scutellosaurus
Eurypoda
Stegosauria   Stegosaurus Kentrosaurus Huayangosaurus
Ankylosauria   Euoplocephalus Edmontonia Ankylosaurus
Cerapoda Marginocephalia
Pachycephalosauria   Prenocephale Pachycephalosaurus Stegoceras
Ceratopsia   Triceratops Protoceratops Torosaurus
Ornithopoda
Bazal Ornithopodlar   Hypsilophodon Agilisaurus Leaellynasaura
Iguanodontia   Iguanodon Edmontosaurus Parasaurolophus

İstinadlar redaktə

Xarici keçidlər redaktə

Həmçinin bax redaktə