Eduard Mamakayev
Eduard Arbiyeviç Mamakayev (28 aprel 1939, Qroznı) — çeçen yazıçısı, 1968-ci ildən SSRİ Jurnalistlər İttifaqının üzvü, 1992-ci ildən SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvü, Rusiya Federasiyasının əməkdar mədəniyyət işçisi (2007). Yazıçı Arbi Mamakayevin oğludur.
| Eduard Mamakayev | |
|---|---|
| Doğum tarixi | 28 aprel 1939 (84 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Atası | Arbi Mamakayev |
| Təhsili |
|
| Fəaliyyəti | yazıçı, şair, jurnalist |
| Fəaliyyət illəri | 1951-ci ildən |
| Əsərlərinin dili | rus dili, Çeçen dili |
| Üzvlüyü | |
| Mükafatları |
 |
Həyatı redaktə
Eduard Mamakayev 28 aprel 1939-cu ildə Qroznıda anadan olub. Atası Arbi Mamakayev Çeçen-İnquş Radio Komitəsində diktor işləyib. 1941-ci ildə Arbi Mamakayev əksinqilabi fəaliyyətdə ittiham edilərək həbs edilir. Atasının həbsindən sonra balaca Eduard nənəsi ilə yaşamalı olur.[1]
1943-cü ilin payızında radioda Arbi Mamakayevin ölüm cəzasına məhkum edildiyi xəbəri verilir. Sonradan səhv məlumat olduğu ortaya çıxan bu xəbər nənənin ölümünə səbəb olur. Eduardı Noqay çölündə yaşayan bibisinin yanına getməli olur. Lakin alman qoşunlarının yaxınlaşması səbəbindən onlar oradan qaçmağa məcbur olurlar.[1]
Rduard deportasiya illərini Qazaxıstan SSR-in Cezkazqan vilayətinin Nurinski rayonunda keçirib. Orada da məktəbi bitirib.
1958-ci ildə evinə qayıdan Eduard 14 illik ayrılıqdan sonra valideynləri ilə görüşür. Bir ay yarım sonra, 1958-ci ilin avqustunda atası dünyasını dəyişir.
Çeçen-İnquş Pedaqoji İnstitutunun Tarix-filologiya fakültəsinin milli şöbəsinə daxil olur. 1962-ci ildə institutu bitirdikdən sonra Nadterek orta məktəbində müəllim kimi çalışır. 1965-ci ildə Nadterek rayon komsomol komitəsinin katibi olur. Sonra rayon qəzetinin məsul katibi və "Leninski put" respublika qəzetinin müxbiri olaraq çalışıb.[1]
1980-ci ildən müxtəlif partiya və sovet vəzifələrində çalışıb, Ümumittifaq "Bilik" Cəmiyyəti Bürosunun rəhbəri olub. 1990-cı ildə Nadterek rayonunun mədəniyyət şöbəsinin müdiri kimi işə başlayır. Eyni zamanda atasının doğulub boya-başa çatdığı evin bərpasında da işləyib. 1988-ci ildə Arbi Mamakayevin ədəbi-memorial muzeyinin açılışı olur. Hazırda muzey Çeçenistan Milli Muzeyinin filialıdır və Eduard Mamakayev bu muzeyin daimi direktorudur.
Birinci Çeçen müharibəsi zamanı qaçqınları həm öz evi, həm də muzeyin binası ilə təmin edib. Qaçqınların heç nəyə ehtiyacı olmaması üçün əlindən gələn hər şeyi edib.[1]
2005–2008-ci illər tarixində Çeçenistan Yazıçılar İttifaqının sədri olub.
Yaradıcılığı redaktə
O, ilk şeirini 5-ci sinifdə oxuyarkən yazıb. Səkkizinci sinifdə rus dilində ilk şeirini yazıb və bu şeiri çap olunub. İnstitutda oxuyarkən poeziya ilə ciddi məşğul olur. Onun şeirləri rayon və respublika qəzetlərində dərc olunub, "Orqa" almanaxında, Çeçenistan-İnquşetiya yazıçılarının kollektiv toplularında, televiziya və radioda yayımlanıb. Mamakayevin şeirlərinə çoxlu mahnılar bəstələnib, onların bir çoxu da məşhurlaşıb.
Yaradıcılığa həmişə çox ciddi yanaşıb:
|
Poeziya yolu mənim üçün çətin idi, çünki hər şeydə həm mənim üçün, həm də oxucular üçün Arbi şeir etalonu var idi, ondan aşağı enmək mümkün deyildi. Əgər yaradıcılığım atamın yaradıcıq yolundan zəif olsaydı, onun yolunu ləkələdiyimi düşünərdilər: bax onda yazmağa dəyməzdi.[1] | 
|
Onun uşaqlar üçün ilk şeirlər toplusu "Ağ qaşlılar" 1971-ci ildə nəşr olunub. Elə həmin il digər şeirlər toplusu "Ulduzlar Ölməyəcək" nəşr olundu. Daha sonra "Uşaqlar və günəş", "Günəş quşdur, oturmağa tələsməyin" və s. kitabları çap olundu. 1987-ci ildə uşaqlar və böyüklər üçün "Payız yağışı" adlı şeir və şeirlər toplusu çapdan çıxdı. Şeirləri rus dilində "Çeçen-inquş poeziyasının antologiyası"na (Qroznı, 1981) və çeçen dilində "Çeçen poeziyasının antologiyasına" (Moskva, 2003) daxil edilmişdir.
Şeirdən əlavə Eduard Mamakayev esse, hekayə, pyes də yazır. Əsərləri əsasında bir sıra televiziya və kino ssenariləri yer alır.
Mamakayev 1968-ci ildən SSRİ Jurnalistlər İttifaqının, 1992-ci ildən SSRİ Yazıçılar İttifaqının üzvüdür.
Mükafatları redaktə
- Rusiya Federasiyasının əməkdar mədəniyyət işçisi (14 fevral 2007) — mədəniyyət sahəsində xidmətlərinə və uzun illər səmərəli fəaliyyətinə görə[2];
- "Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi";
- Rusiya Mədəniyyət Nazirliyinin "Mədəniyyətdə nailiyyətlərə görə" medalı.
Arbi Mamakayev Muzeyi Rusiya Federasiyasının mədəniyyət və təhsilinin təbliğində uğurlarına görə ən yüksək mükafata — Andrey Saxarov medalına layiq görülüb.[1].
İstinadlar redaktə
- ↑ 1 2 3 4 5 6 "Адиз Кусаев. Писатели Чечни". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-25.
- ↑ "Указ Президента Российской Федерации от 14 февраля 2007 года № 160 "О награждении государственными наградами Российской Федерации"". 2021-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-25.