Elvan Can
Elvan Can — Türkiyə və Avropa rekordçusu, Efiopiya əsilli türk orta və uzun məsafə qaçışçı.
| Elvan Can | |
|---|---|
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum adı | Hewan Abeye |
| Vətəndaşlığı | |
| Doğum tarixi | 11 sentyabr 1982[1] (41 yaş) |
| Doğum yeri | |
| Boyu | 159 sm |
| Çəkisi | 40 kq |
| İdman növü | yüngül atletika |
İlk illər redaktə
Elvan Hevan Abeye olaraq 1982-ci ildə Əddis-Əbəbədə yeddi uşaqlı bir ailənin altıncı övladı olaraq dünyaya gəlib[2]. İdmana ilk dəfə dostları ilə futbol oynayaraq başlayıb. Onun qaçış qabiliyyəti üzə çıxır və o, on dörd yaşında məktəbin bədən tərbiyəsi müəllimi tərəfindən atletikaya yönəldilib[3].
1999-cu ildə Şimali İrlandiyanın paytaxtı Belfastda keçirilən IAAF Dünya Kros Çempionatında Efiopiyanın yeniyetmələrdən ibarət komandasında karyerasına başlayıb və yarışı 9-cu yerdə başa vurub. Orada onu İstanbula görüşə dəvət ediblər. İstanbula gəlincə, səlahiyyətlilər onu bəyəndiklərini bildirirlər. O zaman Abeylegesse "Efiopiyadakı federasiyamdan kifayət qədər dəstək ala bilmədim. Türkiyədə hədəflərimə çatmağın daha asan olacağını düşündüm" dedi. Onu on yeddi yaşında ENKA-ya idmançı axtaran iş adamı Öndər Özbilən kəşf edib və ailəsinə iki il ərzində ayda 300 dollar ödəmək şərti ilə Türkiyəyə gətirilib[4]. Mümin Canla evlənərək Elvan Can adı ilə Türkiyə vətəndaşı olub. Daha sonra ondan boşanıb. O vaxtdan Elvan Abeylegesse adından istifadə edir.
Olimpiya oyunları redaktə
O, ilk dəfə 2004-cü ildə Afinada keçirilən Yay Olimpiya Oyunlarında iştirak edib. Norveçdə keçirilən Qızıl Liqa 5000 metr yüngül atletika yarışlarında qırdığı dünya rekordu ilə olimpiadaya gələn Elvan bu təşkilatda ilk olaraq 5000 metr məsafəyə ikinci dövrəsində yarışıb və yarışı 2-ci pillədə başa vurub. 14:54.80 vaxtı ilə finala yüksəlib[5]. Atletikada Türkiyənin ən böyük medal ümidi olmasına baxmayaraq, 5000 metr məsafəyə finalda gözləntiləri geridə qoyaraq 15:12.64 nəticə ilə 12-ci olub[6]. 5000 metr məsafəyə qaçışda məyus olan idmançı 1500 metr məsafəyə yarımfinalda 4:07.10 nəticə ilə 4-cü olub və finala yüksəlib. Beləliklə Elvan Olimpiya Oyunlarının 1500 metr məsafəyə finalda qaçan ilk türk idmançısı olub. Bununla belə, 1500 metr məsafəyə finalda o, ardıcıl beş yarış və əvvəlki dalda yaşadığı demoralizasiya ilə 4:00.67 nəticə ilə yarışı 8-ci yerdə bitirə bilib.
Pekində keçirilən növbəti Olimpiadada o, 5000 və 10000 metr məsafələrə qaçışda iştirak etmişdir. 10000 metr məsafəyə ilk dəfə yarışan Elvan otuz iki idmançının qatıldığı və 25 dövrədən artıq keçirilən yarışda 16-cı dövrədən liderliyə yüksəlib. O, son dövrəyə qədər liderliyini davam etdirsə də, efiopiyalı Tiruneş Dibabanın hücumuna cavab verə bilməyib və yarışı 29:56.34 nəticə ilə 2-ci yerdə başa vuraraq gümüş medalın sahibi olub. Beləliklə Abeylegesse bu reytinqlə yeni Avropa və Türkiyə rekordu qırıb. O, həmçinin türk atletikasına Olimpiya oyunlarında ilk gümüş medalını gətirib. 5000 metr məsafəyə finalda son dövrəyə üçüncü çıxsa da, yarışın son anlarında hücumu ilə Meseret Defarı keçərək, 10000 metr məsafədə olduğu kimi burada da gümüş medal qazanıb. Bu nəticə ilə Elvan Oyunlar tarixində Türkiyəyə bir Olimpiadada iki medal qazandıran ilk idmançı olub və dövlət tərəfindən 3 min cümhuriyyət qızıl sikkəsinə uyğun gələn 640 min 162 TL ilə mükafatlandırılıb.
Avropa çempionatı redaktə
2010-cu ildə Avropa Atletika Çempionatında 5000 metr məsafəyə qaçışda Alemitu Bekeledən sonra ikinci yeri tutaraq gümüş medalın sahibi olub. 2015-ci ilin mart ayında Alemitu Bekele bioloji pasport məlumatlarında qeyri-normal qiymətlərə görə diskvalifikasiya edilib və Elvan yarışdan 5 il sonra qızıl medalın sahibi olub[7].
İstinadlar redaktə
- ↑ Elvan Abeylegesse // World Athletics database.
- ↑ Sabah.com.tr. "Şimdi sırada çocuk var". 4 sentyabr 2008. (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 may 2023.
- ↑ ""Futbol oynarken keşfedildim"". (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 may 2023.
- ↑ Sabah.com.tr. "Babası bize emanet etti". (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 may 2023.
- ↑ Ntvmsnbc.com. "Elvan 5000 metrede finale yükseldi". (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 may 2023.
- ↑ "Elvan şoku". Ntvmsnbc.com. (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 may 2023.
- ↑ "Elvan Abeylegesse, altın madalyasına kavuştu". Eurosport.com. 1 mart 2015. (#archive_missing_date) tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 may 2023.