Fikrət Adıgözəlov

Adıgözəlov Fikrət Salam oğlu — iqtisad elmləri doktoru, professor.

Fikrət Adıgözəlov
Fikrət Salam oğlu Adıgözəlov
Doğum tarixi	1943
Doğum yeri	Qubadlı, Azərbaycan SSR
Elm sahəsi	İqtisadçı
Elmi dərəcəsi	İqtisad elmləri doktoru (1990)
Elmi adı	Professor (1991)

Həyatı

Fikrət Adıgözəlov 1943-cü ildə Qubadlı rayonunda anadan olub. Ali təhsilin başa vurduqdan və ordu sıralarında xidməti vəzifəsini yerinə yetirdikdən sonra 1968-ci ildə Azərbaycan Dövlət Plan komitəsinin ET iqtisadiyyat institutunda kiçik elmi işçi, baş elmi işçi işləmiş, 1976-cı ildə isə su resursları və su təsərrüfatı tikintiləri bölməsinə rəhbərlik etmişdir. O, 1983-1991-ci illərdə Azərbaycan İnşaat Mühəndisləri institutunda "Hidrotexnika işlərinin təşkili və texnologiyası" kafedrasının dosenti, 1991-1997-ci illərdə həmin kafedranın professoru seçilmişdir. 1988-1999-cu illərdə isə humanitar və ictimai fənlər kafedrasının müdiri işləmişdir. 1999-cu ilin sentyabrından o, "İnşaatın iqtisadiyyatı" kafedrasının professoru vəzifəsində çalışır.

Elmi fəaliyyəti

Fikrət Adıgözəlov elm və tədris ocaqlarında işlədiyi müddətdə su problemlərinə dair dövlət əhəmiyyətli elmi-tədqiqat işləri yerinə yetirmiş, respublikamızda su təsərrüfatı təyinatlı çoxlu tikinti obyektlərinin inşasının səmərəliliyini elmi cəhətdən əsaslandırmışdır. Bunların əksəriyyəti ölkənin xalq təsərrüfatı planına daxil edilərək, tikintisi həyata keçirilmişdir ki, bu da respublikamızda ucuz elektrik enerjisi istehsalının artmasına və suvarılan sahələrdə kənd təsərrüfatının inkişafına böyük təsir göstərmişdir.

Fikrət Adıgözəlov su təsərrüfatının aktual problemlərinə dair apardığı elmi-tədqiqat işlərinə yekunlaşdıraraq 1976-cı ildə "Sudan səmərəli istifadə olunmasının və mühafizəsinin Naxçıvan MSSR-də məhsuldar qüvvələrin inkişafı və yerləşdirilməsinə təsiri"nə dair aktual bir mövzuda dissertasiya müdafiə edərək iqtisad elmləri namizədi alimlik dərəcəsi almışdır.

F.S.Adıgözəlovun tədqiqatları konkret nəzəri, metodoloji və praktiki əhəmiyyət kəsb edən problemlərin dərindən həllinə yönəldiyindən geniş aprobasiya olunmuşdur. O, Azərbaycan Dövlət Plan Komitəsinin ET İqtisadiyyat institutu tərəfindən işlənən "Azərbaycan SSR-də 1970-1990-cı illərdə məhsuldar qüvvələrin inkişafı və yerləşdirilməsinin əsas istiqamətləri" və "2000-ci ilə qədər dövr üçün Azərbaycan SSR-də məhsuldar qüvvələrin inkişafı və yerləşdirilməsi sxemi"nin əsas müəlliflərindən biri olmuşdur. Onun tərəfindən keçmiş ittifaqda ilk dəfə su ehtiyatlarının müxtəlif olduğu sahələrdə iqtisadı rayonlar üzrə su təsərrüfatı balansları tərtib edilmişdir ki, bu da regionların su təminatını daha düzgün əks etdirməklə su anbarları və digər böyük su təsərrüfatı obyektlərinin tikintisini iqtisadı cəhətdən əsaslandırılıb həyata keçirilməsinə imkan vermişdir. F.S.Adıgözəlov tərəfindən su təsərrüfatı balanslarının işlənməsi metodikası və tərtibi mərkəzi təşkilatlar tərəfindən yüksək qiymətləndirilmiş və onların əməli işində öz əksini tapmışdır.

Prof.Fikrət Adıgözəlov ilk dəfə olaraq suvarma və su kəməri sistemlərindən əkin suyunun, texniki və içməli suyun spesifik xüsusiyyətlərini nəzərə alaraq bu sulardan istifadənin səmərəliliyini əks etdirən göstəricilər sistemini işləyib hazırlamışdır. Bu göstəricilər öz növbəsində suvarma və su təchizatı sistemlərinin istismarı müəssisələrinin təsərrüfat fəaliyyətinin səmərəliliyini əks etdirməyə imkan verir.

Bazar iqtisadiyyatı şəraitində istehsal və xidmət sahələrinin yenidən təşkili və bu sahələrin səmərəliliyini müəyyən edən göstəricilərin yenidən işlənməsinin vacibliyini əsas məsələlərdən biri kimi qarşıya qoymuşdur. Sovet dövründən fərqli olaraq əkin suyunun pullu istifadə olunması hidrotexniki qurğu və şəbəkələrin tikintisinə investisiya yönəldilməsinin ümumi (mütləq) və müqayisəli iqtisadi səmərəliliyi müəyyən etmək üçün özünün metodikasını işləyib hazırlamışdır. Sudan pullu istifadənin kənd təsərrüfatı müəssisələrinin iqtisadi durumuna mənfi təsir etməsinin qarşısını almaq, sudan səmərəli istifadə olunmasını təmin etmək üçün professor F.S.Adıgözəlov elmi cəhətdən suya differensial qiymətlərin qoyulmasına dair özünün metodikasını işləyib hazırlamışdır.

Prof. Fikrət Adıgözəlov iqtisadi elminin digər sahələrinin problemlərinə aid də geniş tədqiqatlar aparmışdır. Respublikamızın torpaqlarından səmərəli istifadə olunması ilə əlaqədar onun apardığı tədqiqatlar, ayrı-ayrı iqtisadi rayonlar üzrə torpaq balanslarının işlənməsi, perspektiv dövr üçün torpaqların tranformasiyası, onların münbitliyindən asılı olaraq torpaqların iqtisadi qiymətləndirilməsi, həmçinin suvarılan torpaqlarda istehsalın intensivləşməsinə dair apardığı tədqiqatlar mühüm elmi-praktiki əhəmiyyətə malikdir. Alimin kənd təsərrüfatında maddi-texniki resurslar bazarının formalaşması və inkişafı, kənd təsərrüfatında texniki xidmətin formaları və onların səmərəli təşkilinə aid tədqiqatları mühüm elmi maraq doğurur.

Fikrət Adıgözəlov tikinti kompleksinin inkişafını təmin edən bir çox poblemlərin, o cümlədən tikintinin maliyyələşdirilməsi, onun maddi-texniki bazasının yüksəldilməsinin texniki resurslarla təmin olunmasının yaxşılaşdırılması problemləri və tikinti işlərinin təşkili və texnologiyasının təkmilləşdirilməsinin istehsalın iqtisadi səmərəliliyinin yüksəldilməsindəki roluna və bir çox digər məsələlərin həllinə aid geniş tədqiqat işləri ilə məşğul olmuşdur. Fikrət Adıgözəlovun respublikada pul-kredit sisteminin təşkili və inkişafına, həmçinin respublikaların və regionların iqtisadi inkişaf səviyyəsinin müəyyən edilməsinə dair tədqiqatları elmi cəhətdən mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

İqtisad elmləri doktoru kimi

F.Adıgözəlov apardığı tədqiqat işlərini yekunlaşdıraraq 1990-cı ildə iqtisad elmləri doktoru alimlik dərəcəsi almaq üçün yeni elmi istiqamətdə yazdığı "Aqrar-sənaye istehsalında su resurslarından istifadənin effektivliyi" mövzusunda dissertasiya müdafiə etmişdir. SSRİ AAK-nın Ekspert şurası F.S.Adıgözəlovun doktorluq dissertasiyasını yüksək qiymətləndirmiş və ona iqtisad elmləri doktoru alimlik dərəcəsi verilmişdir. F.Adıgbzəlov, V.K.Papisov, E.Y.Uşakovdan sonra keçmiş ittifaqda sudan istifadənin iqtisadi problemləri sahəsində iqtisadi elmləri doktoru dərəcəsi alan üçüncü alim idi. Onun keçmiş ittifaqda bu sahədə fəaliyyət göstərən elm və tədris müəssisələrinin alim və mütəxəssisləri arasında böyük hörməti olmuşdur. Professor F.S.Adıgözəlovun tədqiqatları 152 çap olunmuş əsərlərində, o cümlədən 5 monoqrafiyasında əks olunmuşdur. Alimin respublikadan kənarda da 10 əsəri çap olunmuşdur. O, dəfələrlə respublika, ittifaq və beynəlxalq konfranslarda məruzələrlə çıxış etmişdir. F.S.Adıgözəlovun çap etdirdiyi monoqrafiyalara respublikamızın tanınmış alimləri tərəfindən "Azərbaycanın xalq təsərrüfatı", "Kənd həyatı" jurnallarında, "Kommunist", "Bakinski raboçi", "Azərbaycan" qəzetlərində və digər dövrü mətbuatda yüksək rəylər verilmişdir.

F.S.Adıgözəlov mütəmadi olaraq elmi-tədqiqat işlərini tədrislə əlaqələndirmişdir. O, nəzəri və metodiki cəhətdən elmi-tədqiqat işlərindən əldə etdiyi nəticələri Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetində tikintinin və onun sahələrinin iqtisadiyyatından dərs dediyi fənlərin mühazirələrində və bu fənlərin tədris proqramlarında əks olunmuşdur . O, təhsil sahəsində aparılan islahatlarda yaxından iştirak etmişdir. 1992-ci ildə Azərbaycan Memarlıq və İnşaat Universitetində bazar münasibətlərinin tələblərinə cavab verən idarəetmə strukturu və yeni ixtisasların açılması zərurətini vermişdir. Bu təkliflər hazırkı dövrə qədər kadr hazırlığında istifadə olunur.

Prof. F.S.Adıgözəlovun rəhbərliyi ilə 8 nəfər namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. Hazırda 7 nəfər aspirant və dissertanta rəhbərlik edir, 2 doktorluq işinin məsləhətçisidir. O, 50-yə qədər doktorluq və namizədlik işlərinə rəsmi opponentlik etmişdir.

Prof.F.S.Adıgözəlov 1995-1998-ci illərdə Respublika Təhsil Nazirliyinin Tikinti və Memarlıq sahəsində Metodik Şuranın, 1994-1997-ci illərdə Respublika Elm və Texnika Komitəsinin Tikinti və Memarlıq sahəsində Ekspert Şurasının üzvü olmuş, tikinti işlərinə aid bir sıra problemlərə öz münasibətini bildirmişdir.

Fikrət müəllim həmçinin respublikamızda dövlət qanunlarının işlənməsində də öz əməyini əsirgəməmişdir. O, 1994-2000-ci illərdə Milli Məclisin Aqrar siyasəti və Yerli özünü idarəetmə komissiyalarında "Su məcəlləsi haqqında", "İrriqasiya və meliorasiya", "Bələdiyyə suları"na dair qəbul olunmuş qanunların hazırlanmasında yaxından iştirak etmişdir.

F.S.Adıgözəlov beş övlad böyüdüb başa çatdırmışdır. Böyük qızı Əminə ingilis dili müəllimidir, ortancıl qızı Gülnarə hüquqşünas, kiçik qızı Elnarə mühəndis, böyük oğlu Samir iqtisadçı, kiçik oğlu Anar isə orta məktəbdə oxuyur.