Qubadlı
|
Bu məqalə Qubadlı haqqındadır. Rayon üçün Qubadlı rayonu səhifəsinə baxın. |
Qubadlı — Azərbaycanın Qubadlı rayonunun inzibati mərkəzi, Qubadlı şəhər inzibati ərazi dairəsində şəhər.[1]
| Qubadlı | |
|---|---|
 | |
| 39°20′38″ şm. e. 46°34′47″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Azərbaycan |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Mərkəzin hündürlüyü | 477 ± 1 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 3900 |
| qubadli-ih.gov.az/az | |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg)
EtimologiyasıRedaktə
"Qubadlı" oykonimi kürd mənşəlidir. Qubadlı adında kürd tayfası indi də İranda yaşamaqdadır.[2]
CoğrafiyasıRedaktə
Laçından cənubda, Bazarçayın sağ sahilində, yarpaqlı meşələr arasında yerləşir.[3]
TarixiRedaktə
Qubadlı Rusiya imperiyası dövründə Yelizavetpol quberniyasının Zəngəzur qəzasının tərkibində olmuşdur.[4] Sovet dövründə Qubadlı əvvəlcə Azərbaycan SSR-in Zəngilan rayonunun bir hissəsi idi, sonra isə Qubadlı rayonu yaradılmış və onun inzibati mərkəzi təyin edilmişdir. Şəhər 1923-cü ildən 1930-cu ilə qədər Kürdüstan qəzasının tərkibində olmuşdur. 1933-cü ildə Qubadlı Zəngilan rayonunun eyniadlı kənd sovetinin tərkibində olmuşdu.[5]
Qubadlıya 1962-ci ildə şəhər tipli qəsəbə,[6] 24 iyul 1990-cı ildə şəhər statusu verilmişdir.[7] Burada asfalt zavodu, quşçuluq fabriki, daş karxanası, üç məktəb, iki xalq kitabxanası, mədəniyyət evi, kinoteatr və xəstəxana yerləşirdi.[6] Qubadlı şəhəri Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı, 31 avqust 1993-cü ildə Ermənistan silahlı birləşmələri tərəfindən işğal edilmiş, oranın azərbaycanlı əhalisi məcburi köçkün olmuşdur.[8] Azərbaycan şəhəri İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı, 25 oktyabr 2020-ci ildə azad etmişdir.[9]
ƏhalisiRedaktə
"1886-cı il ailə siyahılarından çıxarılmış Zaqafqaziya diyarının əhalisi haqqında statistik məlumatlar toplusu"na görə, Qubadlıda hamısı tatar (sonradan azərbaycanlı) olmaqla 326 nəfər yaşayırdı.[4] Hər halda, XIX əsrin ikinci yarısında Qacar hakimiyyətinin təqibindən qaçmış və burada yaşayan qohumlarına sığınan kürdlər Qubadlıya axın etmişdir.[10] 1912-ci il "Qafqaz təqvimi"nə görə, Qubadlı əhaliis 672 nəfər idi və bunların əksəriyyəti tatar idi.[11] 1933-cü ildə Qubadlı Zəngilan rayonunun eyniadlı kənd sovetinin tərkibində idi; Gödəklər, Mahmudlu və Qayalı kəndlərinin daxil olduğu kənd sovetinin əhalisinin 97,1 faizini azərbaycanlılar təşkil edirdi.[5] 1989-cu il SSRİ siyahıyaalınmasına görə şəhərin əhalisi 5,508 nəfər idi.[12]
Tanınmış şəxsiyyətləriRedaktə
- Çingiz İldırım — Azərbaycan SSR Hərbi və Dəniz İşləri Xalq Komissarı (1920).[13]
- Vasili Əliyev — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı[14]
- Niyaməddin Paşayev — Taekvando, Dünya və Avropa çempionu[15]
- Heydər Məmmədəliyev — Güləş üzrə Dünya Çempionu, 2004-cü il Olimpiya Oyunlarının gümüş mükafatçısı
- Şükür Həmidov — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- Əliyar Əliyev — Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- Mais Bərxudarov — Azərbaycan hərbçisi, Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin general-mayoru
İstinadlarRedaktə
- ↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi. "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (az.). stat.gov.az. 2019. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
- ↑ Гиясаддин Гейбуллаев, (1986), Топонимия Азербайджана. С. 101
- ↑ Воротан // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] (3-е изд.). М.: Советская энциклопедия. гл. ред.: А. М. Прохоров. 1969–1978.
- ↑ 1 2 Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. Tiflis: Transcaucasian Statistical Committee. 1893. səh. 251.
- ↑ 1 2 Административное деление АССР [Administrative divisions of the ASSR] (rus). AzUNKHU. 1933. səh. 101.
- ↑ 1 2 ГУБАДЛЫ // Azerbaijani Soviet Encyclopedia. 3. Baku. 1979. səh. 254.
- ↑ "Rayon haqqında". Azərbaycan Respublikası Qubadlı Rayon İcra Hakimiyyəti (az.). 1 February 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 June 2022.
- ↑ "Rayon haqqında". Azərbaycan Respublikası Qubadlı Rayon İcra Hakimiyyəti (az.). 1 February 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 17 June 2022.
- ↑ "Минобороны Армении признало потерю Кубатлы" (rus). BBC Russian Service. 26 October 2020. 30 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 October 2020.
- ↑ Həmid, Tural. "Azərbaycan kürdləri". AzLogos. 12 iyun 2020. 2022-03-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 fevral 2022.
- ↑ Кавказский календарь на 1912 год [Caucasian calendar for 1912] (Russian) (67th). Tiflis: Tipografiya kantselyarii Ye.I.V. na Kavkaze, kazenny dom. 1912. 174. 11 December 2021 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Всесоюзная перепись населения 1989 г." www.ethno-kavkaz.narod.ru. 2006-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-15.
- ↑ Активные борцы за советскую власть в Азербайджане. Азербайджанское гос. изд-во. 1957. 226.
- ↑ Vüqar Əsgərov. "Azərbaycanın Milli Qəhrəmanları" (Yenidən işlənmiş II nəşr). Bakı: "Dərələyəz-M", 2010, səh. 90.
- ↑ "TaekwondoData". TaekwondoData. 2019-03-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-15.
