Vikipediya

Frantiska Plaminkova

Frantiska Plaminkova (çex. Františka Plamínková) — Çex siyasətçisi, jurnalist, feminist, Çexoslovakiya və beynəlxalq qadın hərəkatının təşkilatçısı. Heydrixiad dövründə edam edilir.

Frantiska Plaminkova
çex. Františka Plamínková
Doğum tarixi 5 fevral 1875(1875-02-05)[1][2][…]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 30 iyun 1942(1942-06-30)[1][2][…] (67 yaşında)
Vəfat səbəbi güllə yarası[d]
Fəaliyyəti yazıçı, jurnalist, siyasətçi, sufrajist
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bioqrafiya redaktə

Frantiska Plaminkova Praqa ayaqqabıçı ailəsində anadan olub və ailənin üç qızının ən kiçiyi olub. İbtidai və orta məktəbi, həmçinin Praqa Pedaqoji İnstitutunu bitirib. 1894-1895-ci illərdə Tabor və Sobeslavda müəllimlik etməyə başlayır. 1895-ci ildən Praqada işləməyə başlayır. 1908-ci ildə o, Praqa-Bubnıda (Qoleşovisenin bir hissəsi) orta məktəbə müəllim təyin edilir. Avstriya-Macarıstan qanunlarına görə müəllimlərə evlənmək və uşaq sahibi olmaq qadağan edildiyi üçün o, evlənir. Gənc yaşlarından Masarikovlar ailəsi ilə əlaqə saxlayır.

İctimai-siyasi fəaliyyət redaktə

1897-ci ildə Çexoslovak qadınlarının birinci qurultayında iştirak edir. O, Çex Müəllimlər Assosiasiyasının üzvü olmuş, Çex Qadınlar Klubunun (1903) və Qadınların Seçki Hüququ Komitəsinin (1905) qurucusu olmuşdur. 1908-ci ildə Ottonun Elmi Ensiklopediyası üçün qadınların azadlığı (feminizm) şüarının qurulmasında Albina Xonzakova ilə əməkdaşlıq edir. 1907-ci ildə o, ictimaiyyətin diqqətini 1861-ci ildə Bohemiya Krallığının Landtaqına seçkilər üçün seçki qanunu qadınların səsvermə hüququnu istisna etmədiyinə çəkir. Buna görə də 1908, 1909 və 1912-ci illərdə ilk qadın deputat seçilmək üçün səy göstərir. Bu 1912-ci ildə, Bozena Vikova-Kunetitskanın deputat seçildiyi zaman baş verir. Frantiska Plaminkova, həmçinin müəllimlər üçün subaylığın ləğvi, ailədə və cəmiyyətdə kişi və qadınların bərabər hüquqları üçün fəal şəkildə kampaniya aparıb. 1923-cü ildə Beynəlxalq Qadınlar Alyansının tərkibində olan “Qadınların Milli Şurası”nı təsis edir. 1918-ci ildə Çex Milli Sosial Partiyasına (daha sonra Çexoslovakiya Sosialist Partiyası) qoşulur və Praqa Şəhər Məclisinə namizəd olur. 1919 və 1923-cü il bələdiyyə seçkilərində Praqa Şəhər Məclisinin deputatı seçilir. 1925-ci ildə keçirilən parlament seçkilərində Senata daxil ola bilir. Daha sonra 1929-cu ildə və 1935-ci ildə yenidən seçilir[4][5]. 1939-cu ilin martında Senat buraxılana, Bohemiya və Moraviya Protektoratının qurulmasına qədər o, senator olaraq qalır. 1938-ci ildə İkinci Çexoslovakiya Respublikasının qurulmasından sonra Çexoslovakiya Sosialist Partiyası qadağan edilir, lakin Frantiska Plaminkova Milli Birlik Partiyası və Milli Əmək Partiyasına qoşulmaqdan imtina edir və fraksiyadan kənar senator olaraq qalır[6].

Sudet böhranı zamanı, 14 sentyabr 1938-ci ildə Frantiska Plaminkova Adolf Hitlerə açıq məktub yazır və orada prezident Edvard Beneşi müdafiə edir. O, Almaniya kanslerini çex xalqı haqqında milli və tarixi yanlış təsəvvürlərdə ittiham edib[7].

Ölüm redaktə

1939-cu ildə Beynəlxalq Qadınlar Alyansının Kopenhagendə keçirilən konfransında ona təklif edilən siyasi sığınacaqdan imtina edərək almanlar tərəfindən işğal olunmuş ölkəyə qayıdır. İlk dəfə 1939-cu il sentyabrın 1-də, İkinci Dünya müharibəsinin başladığı gün həbs olunur. Altı həftə sonra o, sərbəst buraxılır və Qadınların Milli Komitəsində işləməyə davam edir. 1942-ci ilin fevralında o, işğal rejiminə passiv müqavimət göstərdiyinə görə jurnalist Karl Verner tərəfindən mətbuatda tənqid olunur. Reynhard Heydrixin ölümündən bir həftə sonra, 11 iyun 1942-ci ildə həbs olunur və Terezin konsentrasiya düşərgəsinə göndərilir. 30 iyun 1942-ci ildə Kobıliski poliqonunda güllələnir.

İstinadlar redaktə

  1. ↑ 1 2 Frantiska Plamínková // [Frantiska Plamínková Frauen in Bewegung 1848–1938] (alm.). Österreichische Nationalbibliothek, 2006.
  2. ↑ 1 2 3 The Fine Art Archive. 2003.
  3. ↑ Database of the Terezín Memorial.
  4. ↑ https://web.archive.org/web/20141214202532/http://www.senat.cz/informace/z_historie/tisky/2vo/rejstrik/jmenny/p.htm
  5. ↑ https://web.archive.org/web/20141214172554/http://www.senat.cz/informace/z_historie/tisky/3vo/rejstrik/jmenny/p.htm
  6. ↑ https://web.archive.org/web/20141213010218/http://www.senat.cz/informace/z_historie/tisky/4vo/rejstrik/jmenny/p.htm
  7. ↑ "Франтишка Пламинкова | Radio Prague International". 2021-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-25.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Frantiska_Plaminkova&oldid=7004252"