Fridrix fon Hayek
Fridrix fon Hayek (ing. Friedrich August von Hayek; d. 8 may 1899, Vyana – ö. 23 mart 1992, Frayburq) — Avstriya iqtisad məktəbinin yetirməsi olan iqtisadçı və siyasətçi. Bazar iqtisadiyyatını XX əsrin ortalarından etibarən yüksələn sosialist hərəkatına qarşı müdafiə etməklə məşhurlaşmışdır. Eyni zamanda hüquq və epistemologiyaya da önəmli xidmətləri olmuşdur. 1974-cü ildə İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatını zidd düşüncəyə sahib olduğu Qunnar Myurdalla bölüşdü.
| Fridrix Fon Hayek | |
|---|---|
| ing. Friedrich August von Hayek | |
 | |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Vyana, Avstriya-Macarıstan İmperiyası |
| Vəfat tarixi | (92 yaşında) |
| Vəfat yeri |
Frayburq,  Almaniya |
| Vətəndaşlığı | |
| Milliyyəti | avstriyalı, britaniyalı |
| Elm sahələri | iqtisadiyyat, siyasət, hüquq, fəlsəfə və psixologiya |
| Elmi dərəcələri |
|
| İş yerləri | Frayburq Universiteti (1962-1968), Çikaqo Universiteti (1950-1962), London İqtisadi məktəbi (1931-1950) |
| Təhsili |
|
| Elmi rəhbərləri | Lüdviq fon Mizes, Fridrix fon Vizer |
| Tanınır | İqtisadi hesablama uğuru |
| Mükafatları |
 1974 İqtisadiyyat üzrə Nobel mükafatı, 1991 Prezidentin Azadlıq medalı |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
HəyatıRedaktə
Təbiət üzrə elm xadimlərinin çoxluq təşkil etdiyi bir ailədə böyüməsinə baxmayaraq topçu zabiti olaraq iştirak etdiyi Birinci Dünya Müharibəsindən sonra sosial elmlərə istiqamətlənmişdir. Vyana Universitetində 1921-ci ildə hüquq, 1923-cü ildə isə siyasi elm üzrə doktorluq dərəcəsinə yüksəlmişdir. 1924-cü ildə ABŞ-dən geri döndükdən sonra sosializmə meyllənərkən Ludviq fon Misesin kitabından təsirlənmiş və düşüncəsini dəyişdirmişdir. Bundan sonra liberal fəlsəfəni iqtisadiyyat, siyasət və başqa sahələrdə uğurla müdafiə etmişdir.
Hayek bazar iqtisadiyyatının fəlsəfi müdafiəçilərindəndi. Avstriya iqtisadiyyat məktəbinin XX əsrdəki ən önəmli yetirmələrindəndir. Mərkəzləşdirilmiş planlamanın insanların azadlıqlarını və tələblərini məhdudlaşdıracağı düşüncəsini vurğulamış, plüralizm və iqtisadi subyektivizmi müdafiə etmişdir.
Hayekin fikrincə iqtisadi qərar vermə haqqı şəxsiyyətlərdən, onların dəyərlərindən, məqsədlərindən azad deyildir və qərar vermə haqları informasiyaya sahib olan şəxsiyyətlərdə olmalıdır. Rəqabətli bir bazarda qiymətlər, insanların fərqli əmtəə və xidmətlərə qoyduqları nisbi dəyərləri müəyyənləşdirməkdə, şəxsiyyətlər də bunlara baxıb istək və ehtiyyaclarını ən yaxşı şəkildə necə qarşılayacaqlarına və hətta o istək və ehtiyyacların nələr olduğuna qərar verməkdədirlər.
Hayek iqtisadiyyatdan başqa informasiya, hüquq, siyasət nəzəriyyəsi, elm fəlsəfəsi və idrak psixologiyası kimi sahələrdə də tədqiqatlar aparmışdır.
ƏsərləriRedaktə
Həmçinin baxRedaktə
Xarici keçidlərRedaktə
İstinadlarRedaktə
- ↑ 1 2 http://www.nndb.com/people/247/000024175/.
- ↑ 1 2 The Rehabilitation of the Cold-War Liberal (ing.). // The New York Times / J. Kahn Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2006. ed. size: 1122400; ed. size: 1132000; ed. size: 1103600; ed. size: 648900; ed. size: 443000 ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
- ↑ 1 2 http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1856936/Winners-of-the-Nobel-Prize-for-Economics.
- ↑ 1 2 Sparring for Liberty (ing.). // The New York Times / J. Kahn Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1989. ed. size: 1122400; ed. size: 1132000; ed. size: 1103600; ed. size: 648900; ed. size: 443000 ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X