Gürcüstanda LGBT hüquqları
Gürcüstanda lezbiyan, gey, biseksual və transgender (LGBT) fərdlər ölkənin qeyri-LGBT sakinlərinin yaşamadığı əhəmiyyətli problemlərlə üzləşirlər. Gürcüstan azsaylı postsovet ölkələrindən biridir (digərləri Baltikyanı ölkələr, Moldova və Ukraynadır) ki, qanunvericilikdə əməklə bağlı və ya digər şəkildə bütün LGBT insanlara qarşı ayrı-seçkiliyi birbaşa qadağan edir. 2012-ci ildən Gürcüstan qanunları cinsi oriyentasiya və ya gender kimliyi zəminində törədilən cinayətləri təqibi ağırlaşdıran amil hesab edir. Ayrı-seçkiliyə qanunvericilikdə qadağa qoyulması hökumətin ölkəni Avropa İttifaqına yaxınlaşdırmaq və ölkənin insan hüquqları vəziyyətini Gürcüstanın Avropa və Avro-Atlantik inteqrasiya tələblərinə uyğunlaşdırmaq səylərinin bir hissəsi kimi qəbul edilmişdir.
Buna baxmayaraq, homoseksuallıq hələ də ölkədə geniş yayılmış yüksək ənənəvi pravoslav xristian dəyərlərindən əsaslı dərəcədə uzaqlaşma hesab olunur. Burada ümumiyyətlə cinsiyyətlə bağlı ictimai müzakirələrə çox mənfi bir şəkildə baxılır. Nəticə etibarı ilə homoseksuallar tez-tez sui-istifadə və fiziki zorakılığın hədəfi olurlar. Bu hallar çox vaxt dini liderlər tərəfindən fəal şəkildə təşviq edilir. [1][2][3]
LGBT tədbirləri mütəmadi olaraq ciddi etirazlarla üzləşir və zorakılıq qarşısında tez-tez ləğv edilir. LGBT hüquq müdafiəçiləri 2012, 2013, 2021 və 2023-cü illərdə şiddətli müxalifətə görə öz tədbirlərini keçirə bilməmişdilər. 2021-ci il Beynəlxalq Sosial Sorğu Proqramının (ISSIP) araşdırmasına görə, Gürcüstan ictimaiyyətinin 84%-i eyni cinsdən olan iki yetkin arasında cinsi əlaqənin həmişə yanlış olduğunu düşünür. Bu, Avropada ən yüksək göstəricilərdən biridir.[4] 2022-ci ildə dərc edilən Dünya Dəyərləri Sorğusunun araşdırmasına görə, Gürcüstan ictimaiyyətinin 91%-i homoseksuallığa haqq qazandırmağın mümkün olmadığını düşünür.[5]
Gürcüstan 1991-ci ildə Sovet İttifaqından müstəqillik əldə etdikdən sonra dövlət tərəfindən LGBT fərdlərə qarşı zorakı təcrübə tətbiq olunmur. O vaxtdan bəri siyasi rəqiblərə qarşı açıq şəkildə sodomiya maddəsinin istifadə edilməsi halları qeydə alınmamışdır. Buna baxmayaraq, eynicinsli seksual fəaliyyət azadlığı 2000-ci ilə qədər qanunda rəsmi şəkildə təsbit edilməmişdi. Bu dövrdə Gürcüstan hökuməti Avropa Şurası və Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası tərəfindən müəyyən edilmiş standartlara cavab verən, düzəliş edilmiş cinayət məcəlləsini qəbul etmişdir.[6]
Həm heteroseksual, həm də homoseksual cinsi əlaqə üçün razılıq yaşı Gürcüstan Cinayət Məcəlləsinin 140-cı və 141-ci maddələri ilə 16 yaş olaraq müəyyən edilmişdir.[7]
Eynicinsli münasibətlərin tanınması
redaktəGürcüstan istər evlilik, istərsə də vətəndaş birliyi şəklində eynicinsli birlikləri tanımır. 2018-ci ildən Gürcüstan Konstitusiyası nikahı ailə qurmaq məqsədi ilə qadın və kişinin birliyi kimi müəyyən etmişdir.[8]
Gender kimliyi və ifadəsi
redaktə2008-ci ildən Gürcüstanda transseksuallar cinsiyyət dəyişdirmə əməliyyatı keçirdikdən sonra üstünlük verdikləri genderi əks etdirmək üçün sənədlərini və şəxsi adlarını dəyişə bilərlər.[9]
Gender kimliyinə görə ayrı-seçkilik qanundan kənardır.[10]
31 mart 2021-ci ildə Tbilisi Mülki Qeydiyyat Xidməti transgender qadını qadın kimi qeydiyyata almışdır. Bu, transgender şəxs üçün leqal formada genderin ilk tanınma halı olmuşdur.[11]
İstinadlar
redaktə- ↑ "Global Rights report on Georgia (country)" (PDF). 11 January 2012 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- ↑ "From Prejudice To Equality: study of societal attitudes, knowledge and information regarding the LGBT community and their rights". women.ge. 2017-06-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-03.
- ↑ Roth, Andrew. "Crowd Led by Priests Attacks Gay Rights Marchers in Georgia". The New York Times. 17 May 2013. 18 May 2013 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 May 2024.
- ↑ "Datablog | Georgia may be the most homophobic country in Europe". OC Media. 27 July 2021. 22 January 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 August 2021.
- ↑ "Justifiability of homosexuality - World Values Survey". Equaldex. 2022. 18 January 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 August 2023.
- ↑ "State-sponsored Homophobia: A world survey of laws prohibiting same sex activity between consenting adults" (PDF). 22 November 2010 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib.
- ↑ Report on the implementation of the Convention on the Rights of the Child by Georgia – A report prepared for the Committee on the Rights of Child 34th Session – Geneva, September 2003 Arxivləşdirilib 2012-03-07 at the Wayback Machine Geneva, Switzerland. Retrieved. 25 June 2011.
- ↑ "CONSTITUTION OF GEORGIA". matsne.gov.ge (ingilis). Legislative Herald of Georgia. 4 December 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 26 December 2018.
- ↑ "Georgian Laws Discriminate on Transgender Rights". Institute for War and Peace Reporting. 2017-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-03.
- ↑ Civil Georgia. "Civil.Ge - Anti-Discrimination Bill Adopted". 4 September 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 23 August 2015.
- ↑ "Georgia registers transgender person as female for first time". 31 March 2021. 10 July 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 3 May 2024.