Gelon
Gelón (özb. Gelon / Гелон) — Özbəkistan Respublikası nın Kaşkadarya vilayətində bir kəndin ərazisində yerləşən, Şahrisabz şəhərinin bir rayonu.[2]
| Gelon | |
|---|---|
| özb. Гелон / Gelon | |
.png) | |
| 39°04′41″ şm. e. 67°27′36″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Özbəkistan |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| Əsası qoyulub | 1305 |
| İlk məlumat | 1924 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 2.300 m[1] |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 731717 |
| Nəqliyyat kodu | 70[1] |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg)
Kishlak 1305 -ci ildə quruldu. Kənd sakinləri hələ də qədim adət və həyat tərzini qoruyub saxlayırlar, 2018-ci ilin ortalarına qədər xarici turistlər xüsusi sərhəd rejimi səbəbindən bu kəndə gedə bilmədilər.[3]
Coğrafiyası redaktə
Gelon Özbəkistanın cənubunda, Kaşkadərya çayının hövzəsində, Pamir-Alay dağlarının qərb yamacında yerləşir.[4]
Ərazi Özbəkistan və Tacikistan sərhədində, Şahrisabzdan 80 kilometr aralıda yerləşir. Kishlak, hər tərəfdən yüksək dağlarla əhatə olunmuş, şərqdə 4000 metrdən çox yüksəkliyə çatmışdır. Özbəkistanın ən yüksək dağ kəndlərindən biridir. Çoxsaylı serpantinləri olan çətin, lakin mənzərəli bir dağlıq yolla bura getmək asan deyil.[5]
İqlimi redaktə
İqlimi kontinental, quru, bəzi yerlərdə subtropikdir.[6]
Əhalisi redaktə
Kəndin əhalisi 5.834 nəfərdir (2019).
Etnik tərkibi: taciklər - 5831 nəfər, özbəklər - 3 nəfər. ( 12 dekabr 2019 -cu il tarixinə).[7][8]
Maraqlı fakt redaktə
Gelon dəniz səviyyəsindən 2600 metr yüksəklikdə yerləşir. kəndin yaxınlığında traktordan istifadə etmək mümkün olan düz və düz torpaq sahələri praktiki olaraq yoxdur və kəndlilər kartof sahələrini əkməyə məcburdurlar. 40 dərəcəyə çatan dik, dağ yamaclarında bir cüt öküz və ya eşşək tərəfindən bağlanan ən sadə şumdan istifadə edərək, demək olar ki, əl ilə. Sıldırım yamaclarda və çay dərələrində də meyvə bağları becərilir.
Dağ yamaclarında onlarla kilometr uzunluğunda çəkilmiş süni kanallardan ibarət geniş suvarma şəbəkəsi kənd sakinlərinin xüsusi fəxridir. Burada Özbəkistanın ən məşhur dağ kartofu bitir. Köhnə evləri və dar küçələri olan kəndin mərkəzi hissəsi xüsusilə ekzotikdir.
Özbəkistanda başqa yer yoxdur ki, evlərin planına görə evin ikinci mərtəbəsi yaşayış, birinci mərtəbəsi isə mal-qara saxlamaq üçün istifadə olunsun. Eyni memarlıq Tibet və Nepal dağlıq ərazilərində istifadə olunur. Kənddə turistlər ünsiyyətdə olub sakinlərin həyat tərzi ilə tanış ola, 1-3 gün ərzində mənzərəli ətrafda, eləcə də qonşu Kül, Sarçaşma kəndlərində gəzə bilərlər.
Turizm redaktə
Gelon kəndinin yaxınlığında, dəniz səviyyəsindən 4080 metr hündürlükdə minlərlə turistin dua etməyə gəldiyi müqəddəs “Həzrəti Sultan dağı var. Həmçinin kənddə Özbəkistanın ən möhtəşəm və bol şəlalələrindən birinə, 40 metrlik "Suvtuşar" şəlaləsinə baş çəkə, həmçinin turistlər mənzərəli dağ zirvələrindən həzz ala, bir neçə məscidə baş çəkə bilərlər.
Nəqliyyat redaktə
Gelonda bir neçə turist avtobusu var, 1989-cu ilə qədər Gelonda Vertolyotla açıq reyslər var idi, Şahrisabzdan taksilər gedirdi. Hazırda yalnız turist avtobusları və ya stasionar taksilər və ya oxşar şəhər tipli taksilər işləyir.
COVID-19 redaktə
O vaxta qədər mövsüm ərzində çoxsaylı turistlərin ziyarət etdiyi, burada fəaliyyət göstərən bir neçə qonaq evində məskunlaşan bu yüksək dağlıq kənddə də pandemiya hiss olunub. Turizmdən gəlir əldə edən ailələrin çətin vəziyyətdə olması başa düşüləndir. Özbəkistanda karantin elan edildikdən sonra giriş baryerində heç bir kənar şəxslərin daxil olmasına icazə verilməyən nəzarət-buraxılış məntəqəsi quruldu. Belə ki, kənddə bir dənə də olsun yoluxma halı qeydə alınmayıb.[9]
Gözlənilən ömür redaktə
Hazırda kənd ən uzunömürlüdür, əhalisi 85-90 ilə çatır, bu kəndə yaxın olan digər əhali ilə müqayisədə böyük rəqəmdir. Burada 85 yaşdan yuxarı bir insanı asanlıqla görə bilərsiniz və o, sağlamlıq və güc lövhəsi olacaq. Dağ hissəsi öz işini görür, burada insanlar, hətta böyüklər də özlərini azad, inamlı və yaxşı hiss edirlər.
Siyasət redaktə
The political situation in the village was difficult, but the death of the former president Islam Karimov, tourist areas in the village were closed in the country, this area was guarded by the CIS, after the arrival of the new president, new rules entered into politics, it was allowed to vote for the leader of the village, participate in politics, and engage in political affairs.
Since 2021, elections for the position of Mayor of the village have begun, "Jabborov Safarmurod Sattorovich" won the main elections, received more than 80% of the votes from the residents of the village.
Təhsil redaktə
Kənddə 2 məktəb, 1-4-cü siniflərdən uşaq şöbəsi, 5-11-ci siniflərdən də uşaq şöbəsi var. Uşaqlar kənddə təhsil aldıqdan sonra ali peşə təhsili almaq üçün şəhərə getməli olurlar, çünki kənddə dövlət ali məktəbi, kollec və buna bənzər müəssisələr yoxdur.
Görməli yerləri redaktə
Kəndin yaxınlığında "Həzrəti Sultan " adını daşıyan bir dağ var, eyni zamanda turistlər arasında populyar olan "Hisorak Suv Ombori" də var.
İstinadlar redaktə
- ↑ 1 2 https://en.wikipedia.org/wiki/Gelon_(settlement).
- ↑ "Узбекистан, как он есть: горный кишлак Гилан (Кашкадарья) | Узбекистан: блокнот исследователя". 2021-10-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-05.
- ↑ "Горный кишлак Гелон с частными ГЭС – там, где и летом идёт снег". 2021-10-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-05.
- ↑ Гелон // Kun.Uz. 2021.
- ↑ http://explorers.uz/ru/sights/КишлагГелан[ölü keçid]
- ↑ Uz.A.G. Статья о Гилане // Uz. 2015.
- ↑ "официальный сайт Комитета по межнациональным отношениям и дружественным связям с зарубежными странами при Кабинете министров Республики Узбекистан". 2019-12-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-05.
- ↑ Sreda.Uz. Статья о Кишлаке "Гилан" // Uz.TV. 2019.
- ↑ https://uzbloknot.com/2021/04/28/real-uzbekistan-dağ-village-gilan-kashkadarya/[ölü keçid]