Girdə evkalipt

Girdə evkalipt
Girdə evkalipt
Elmi təsnifat
	Domen: Eukariotlar Klad: Diaphoretickes Ranqsız: Arxeplastidlər Aləm: Bitkilər Klad: Streptofitlər Klad: Ali bitkilər Klad: Çoxsporlu bitkilər Klad: Borulu bitkilər Klad: Toxumlu bitkilər Klad: Çiçəkli bitkilər Klad: Evdikotlar Klad: Bazal evdikotlar Klad: Superrozidlər Klad: Rozidlər Klad: Malvids Dəstə: Mərsinçiçəklilər Fəsilə: Mərsinkimilər Yarımfəsilə: Myrtoideae Triba: Eucalypteae Cins: Evkalipt Növ: Girdə evkalipt
Beynəlxalq elmi adı
	Eucalyptus globulus Labill., 1800;
ITIS	27189
NCBI	34317
EOL	301421

Girdə evkalipt (lat. Eucalyptus globulus) — bitkilər aləminin mərsinçiçəklilər dəstəsinin mərsinkimilər fəsiləsinin evkalipt cinsinə aid bitki növü.

Təbii yayılması

Təbii halda Avstraliyanın Viktoriya, Yeni Cənubi Uels ştatları, Tasmaniya, Yeni Zelandiya, Cənubi Amerika, Kaliforniya və Çinin cənubunda yayılmışdır.

Botaniki təsviri

Hündürlüyü 70 m-ə çatan, bozumtul və ya mavi-ağ rəngli, hamar gövdəli ağacdır. Gövdənin aşağı hissəsi istisna olmaqla qalan hissəsində qabığı uzun, nazik, lentşəkilli qopub tökülür. Cavan zoğlarında yarpaqlar üzbəüz, oturaq, boz və ya külvari-ağ rəngli, ürək və ya yumurtavari formalı, ucu daralmış olub, 7-16 sm uzunluqdadır. Yetkin yarpaqları isə növbəli düzülüşlü, saplaqlı və dərivari, cavan yarpaqlardan iki dəfə qalın və dörd dəfə uzundur. Rəngi tünd yaşıl olub, neştərvari və ya qılıncvari, 15-30 sm uzunluqda və 3-4 sm enindədir. Ağımtıl və ya qırmızı çiçəkləri tək və ya 2-3-ü bir yerdə olmaqla, oturaq və ya qısa ayaqcıq üzərində yerləşir. Çiçək yatağı və qapağı tükcüklü, üzəri mavi-ağ rəngli, muma oxşar təbəqə ilə örtülüdür. Meyvələri oturaq, şarvari və ya enli boruvari, tükcüklü, dördhissəli, 10-15 mm uzunluqda və 13-30 mm enindədir.

Ekologiyası

Abşeronun torpaq-iqlim şəraitinə - istiyə, soyuğadavamlı, rütubətə tələbkar ağacdır. Yerüstü hissəsi şaxtadan məhv olarsa, yazda pöhrələr vasitəsi ilə bərpa olur.

Azərbaycanda yayılması

Quru-subtropik zonalarda, o cümlədən Lənkəranda becərilir, park və bağlarda yaşıllaşdırmada rast gəlinir.

İstifadəsi

Nektarlı bitkidir. Yaşıllaşdırmada istifadə üçün əlverişlidir.

Sinonimləri

Homotipik sinonimləri

Eucalyptus maidenii subsp. globulus (Labill.) J.B.Kirkp.

Heterotipik sinonimləri

Eucalyptus gigantea Dehnh.
Eucalyptus glauca A.Cunn. ex DC.
Eucalyptus globulosus St.-Lag.
Eucalyptus globulus subsp. globulus
Eucalyptus perfoliata Desf.
Eucalyptus pulverulenta Link