I Vasiley (imperator)
I Vasiley (yun. Βασίλειος Α΄) və ya Makedoniyalı Vasiley (yun. Βασίλειος ὁ Μακεδών) (811, Ədirnə, Frakiya[d] – 29 avqust 886, Konstantinopol) — Bizans imperatoru.[1] Makedoniya sülaləsinin banisidir.[2][3]
| I Vasiley | |
|---|---|
| yun. Βασίλειος Α΄ο Μακεδών erm. Բարսեղ Ա Մակեդոնացի | |
 | |
| 24 sentyabr 867 – 29 avqust 886 | |
| Əvvəlki | III Mixail |
| Sonrakı | VI Leo |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 811 |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 29 avqust 886 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | qızdırma |
| Fəaliyyəti | suveren[d] |
| Uşaqları |
Leo Aleksandr |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Makedoniya əyalətində kasıb kəndli ailəsində dünyaya gəlmişdir. Daha sonra Bizans imperatoru III Mixailin qohumlarından birinin xidmətinə alındı və beləcə, sarayda əlaqə qurdu. Daha sonra sarayda yüksəldi və imperatorun məşuqələrindən biriylə evləndirildi. Evlənməsinə baxmayaraq xanımının imperatorla olan sevgi macəralarına göz yumdu və bu vasitəylə sarayda gücləndi. Hətta bu vəziyyət o qədər ağırlaşdı ki, bu xanımın dünyaya gətirdiyi ilk övladı və daha sonra taxta çıxacaq olan VI Leonun atasının kim olduğu hələ də bilinmir.
Çox keçmədən sezar titulu aldı və mühüm rəqiblərini aradan qaldırdı. İmperatora yaxınlaşan Vasiley 866-cı ildə özünü ortaq imperator elan etdirdi. Cəmi bir il sonra imperator sui-qəsdlə öldürüldü və I Vasiley taxta çıxarıldı.
Hakimiyyət illəri Bizans imperiyasının çiçəklənmə dövrü olaraq qəbul edilir. 869-cu ildə oğulları Konstantini, 870-ci ildə Leonu, 879-cu ildə isə Aleksandrı ortaq imperator elan edərək ailəsinin taxt iddialarını gücləndirdi. Onun səltənətində Konstantinopolda güclü memarlıq işləri görüldü. Nea Eklezya kilsəsi məhz onun sifarişiylə inşa edilmişdir.
Ölümünün ardından oğlu və ya oğulluğu VI Leo hakimiyyətə gəldi.
Mənbə
redaktə- Živković, Tibor (2013). "On the Baptism of the Serbs and Croats in the Time of Basil I (867–886)" (PDF). Studia Slavica et Balcanica Petropolitana (1): 33–53
- Treadgold, Warren T. (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford, CA: Stanford University Press. ISBN 9780804726306
- Tougher, S. (1997). The Reign of Leo VI (886–912): Politics and People. Leiden: Brill Publishers. ISBN 9004108114
- Tobias, Norman (2007). Basil I, Founder of the Macedonian Dynasty: A Study of the Political and Military History of the Byzantine Empire in the Ninth Century. Lewiston, NY: The Edwin Mellen Press. ISBN 978-0-7734-5405-7
- Mango, Cyril (1986). The Art of the Byzantine Empire 312–1453: Sources and Documents. University of Toronto Press. ISBN 978-0-8020-6627-5
- Kazhdan, Alexander; Cutler, Anthony (1991). "Vita Basilii". In Kazhdan, Alexander (ed.). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press. pp. 2180–2181. ISBN 0-19-504652-8
- Jenkins, Romilly (1987). Byzantium: The Imperial Centuries, AD 610–1071. Toronto, Ontario: University of Toronto Press. ISBN 0-8020-6667-4
- Brubaker, Leslie (1999). Vision and Meaning in Ninth-Century Byzantium: Image as Exegesis in the Homilies of Gregory of Nazianzus. Cambridge University Press. ISBN 9780521621533
İstinadlar
redaktə- ↑ Martindale, J.R. (2001). Prosopography of the Byzantine Empire. ISBN 978-1-897747-32-2
- ↑ Vasiliev, Alexander Alexandrovich (1928–1935). History of the Byzantine Empire. Madison, Wisconsin: The University of Wisconsin Press. ISBN 0-299-80925-0
- ↑ Gregory, Timothy E. (2010). A History of Byzantium. Malden, Massachusetts; West Sussex, England: Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-8471-7