Vikipediya

Karolin Bertoççi

Karolin Rut Bertoççi (ing. Carolyn Ruth Bertozzi, 10 oktyabr 1966[1], Boston, Massaçusets[4][5]) — amerikalı kimyaçı, Nobel mükafatı laureatı (2022)[6]. Fəlsəfə doktoru (1993), əvvəllər UC Berkeley və LBNL-in işçisi olan Stanford Universitetində[7] professor adına layiq görülmüşdür. Milli Elmlər Akademiyasının (2005)[8] və Tibb Akademiyasının (2011) üzvü, ABŞ, Leopoldina (2008)[9], London Kral Cəmiyyətinin xarici üzvü (2018). Bir çox fərqlənmə ilə təltif edilmişdir. 33 yaşında o, Mak Artur təqaüdü aldı. 2010-cu ildə o, nüfuzlu Lemelson-MIT mükafatını alan ilk qadın oldu.

Karolin Bertoççi
ing. Carolyn Ruth Bertozzi
Doğum tarixi 10 oktyabr 1966(1966-10-10)[1] (58 yaş)
Doğum yeri
Elm sahəsi kimya
İş yerləri
Təhsili
Üzvlüyü
Mükafatları Ernest Orlando Lawrence Award Kimya üzrə "Nobel" mükafatı
profiles.stanford.edu/ca…
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Bioqrafiyası

redaktə

Nüvə fiziki Villiam Bertoççi (1931-ci il təvəllüdlü), Massaçusets Texnologiya İnstitutunun professoru, Beyts Xətti Sürətləndirici Mərkəzinin yaradıcısı və uzunmüddətli direktoru[10]ailəsində anadan olub. Ana, filoloq Norma Qloriya Bertoççi (əslən Berringer; 1933–2021) uşaqları dünyaya gələnə qədər Massaçusets Texnologiya İnstitutunda fizika şöbəsində çalışmışdır[11]. Karolin Massaçusets ştatının Leksinqton şəhərində böyüdü və üç qızın ortancılidır[12]. Böyük bacı riyaziyyatçı Andrea Luisa Bertoççidir (doğulub 1965 il), kiçik bacısı Diana Coy Hindermann (fiziki inkanları məhdud olanlar üçün) terapevtdir (doğulub 1969 il)[13].

O, Harvard Universitetini (Kimya, Bakalavr pilləsini, 1988-ci il) əla qiymətlərlə bitirib, burada professor Co Qrabovskinin rəhbərliyi altında fotoakustik kalorimetrin yaradılması üzərində işləyib; Phi Beta Kappa (1987). 1993-cü ildə o, Berklidə oliqosaxarid analoqlarının kimyəvi sintezi üzərində çalışaraq fəlsəfə doktoru dərəcəsini aldı və Kaliforniya Universitetində immunologiya üzrə postdoktorluq proqramının bir hissəsi olaraq, iltihab ocaqlarında hüceyrə yapışmasının asanlaşdırılmasına endotelial oliqosaxaridlərin təsirini öyrəndi.

1996-cı ildə Berkliyə qayıtdı və kimya fakültəsinin işçilərinə qoşuldu; Keçmiş Molekulyar Tökmə zavodunun direktoru, Lourensa adına olan Milli Laboratoriyasında nanotexnologiya tədqiqat mərkəzində işini davam etdirdi. 2015-ci ildən Stanfordda işləməyə davam etdi. Hal-hazırda qlikobiologiya və bioortoqonal kimya sahəsində çalışır[14].

Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının üzvü (2003), Elmin İnkişafı üzrə Amerika Assosiasiyasının üzvü (2002).

Mükafatlar, fərqlənmələr, fəxri fərmanlar

redaktə
  • Danfort (Villiam Danfort) Tədris Mükafatı (1987)
  • New England American Institute of Chemists Mükafatı Yeni İngiltərədəki Amerika Kimyaçılar İnstitutu (1988)
  • Tomas Hups Mükafatı (1988)
  • Görkəmli Lisansüstü Tələbə Təlimatçı Mükafatları (1989, 1990)
  • Bruce Mahan Tədris Mükafatı (1992)
  • Camille və Henry Dreyfus Yeni Fakültə Mükafatı (1995)
  • Exxon Təhsil Fondunun Gənc Tədqiqatçı Mükafatı (1996)
  • Biotibbi Elmlər üzrə Pew Scholars Mükafatı (1996)
  • Farmakologiya üzrə Yeni Tədqiqatçı Mükafatı, Burroughs Wellcome Fund (1997)
  • Sloan Təqaüdü (1997)
  • Horace S. İsbell Karbohidrat Kimyası Mükafatı, Amerika Kimya Cəmiyyəti (1997)
  • Dəniz Tədqiqatları Ofisi, Gənc Tədqiqatçı Mükafatı (1998)
  • Araşdırma Korporasiyası Tədqiqat İnnovasiya Mükafatı (1998)
  • Glaxo Wellcome Scholar (1998)
  • Prytanean Fakültə Mükafatı, Berkley (1998)[15]
  • Beckman Gənc Tədqiqatçılar Mükafatı(1998)[16]
  • Joel H. Hildebrand Kimya kafedrası (1998–2000)
  • Artur Koup adına Mükafat, Amerika Kimya Cəmiyyəti (1999, 2017)
  • Camille Dreyfus Müəllim-Alim Mükafatı (1999)
  • Mac Artur Təqaüdü (1999)
  • Discover tərəfindən izləniləcək 20 Gənc Alimdən biri seçildi (2000)[17]
  • Alimlər və Mühəndislər üçün Prezident Erkən Karyera Mükafatı (2000)
  • UC Berkley Kimya Tədris Mükafatı (2000)
  • Merck Akademik İnkişaf Proqramı Mükafatı (2000)
  • Saf kimya üzrə ACS mükafatı[az] (2001)
  • UC Berkeley Görkəmli Müəllim Mükafatı (2001)
  • Donald Sterling Noyce (Donald Sterling Noyce) Bakalavr Təhsilində Mükəmməlliyə görə Mükafat (2001)
  • İrvinq Siqal Gənc Tədqiqatçı Mükafatı, Protein Cəmiyyəti[en] (2002)
  • Iota Sigma Pi Agnes Fay Morgan Araşdırma Mükafatı (2004)
  • Havinga medalı, Leiden Universiteti (2005)
  • T. Z. və Irmgard Chu Kimya üzrə görkəmli professor (2005)
  • İlin LGBT Alimi Mükafatı, Gey və Lesbiyan Alimlər və Texniki Peşəkarların Milli Təşkilatı (2007)[18][19]
  • Ernst Schering Mükafatı eyniadlı təsisatdan (2007)[20]
  • Li Ka Şinq (Li Kashina) Elmdə Qadınlar Mükafatı (2008)
  • Roy L. Whistler Beynəlxalq Karbohidrat Kimya Mükafatı (2008)[21]
  • Villard Gibbs Mükafatı (2008)
  • Villiam H. Nichols Medalı (2009)
  • Harrison Howe Mükafatı, Amerika Kimya Cəmiyyətinin Roçester Bölməsi (2009)[22]
  • Albert Hofmann Medalı, Sürix Universiteti (2009)
  • Lemelson-MIT Mükafatı (2010)[23]
  • Bioorqanik Kimya Mükafatı, Kral Kimya Cəmiyyətinin Üzvi Bölməsi (2010)
  • Bioorqanik və Dərman Kimyası üzrə Tetrahedron Gənc Tədqiqatçı Mükafatı (2011)[24]
  • Emanuel Merck Mühazirəsi (2011)[25]
  • Weizmann Memorial Lectures (2012)
  • Heinrich Wieland Mükafatı[en], Boehringer Ingelheim Fondu (2012)
  • ACS Kimyəvi Biologiya Mühazirəsi (2012)
  • Ernest Laurenc Mükafatı (2014)
  • ABŞ NAS Kimya Elmləri Mükafatı (2016)
  • Milli İxtiraçıların Şöhrət Zalına daxil edildi (2017)
  • NAS Con Karti Mükafatı (2020)
  • Glenn T. Seaborg medalı(2020)
  • F. A. Cotton Medalı (2020)
  • Kimya üzrə Wolf Mükafatı (2022)
  • Heineken Mükafatı (2022)
  • Kimya üzrə Welch Mükafatı (2022)
  • Bijvoet medalı[az] (2022)
  • Ömürlük Mentor Mükafatı, AAAS (2022)
  • Kimya üzrə Nobel Mükafatı (2022)
  • Dixon Tibb Mükafatı (2022)
  • Helen Dean King Mükafatı (2022)[26]
  • Roger Adams Mükafatı (2023)

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 http://www.invent.org/honor/inductees/inductee-detail/?IID=535.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 https://www.lincei.it/sites/default/files/documenti/Soci/3039_CV.pdf.
  3. ↑ 1 2 www.nasonline.org (ing.).
  4. ↑ 1 2 Cook B. N., Bertozzi C. R. Chemical approaches to the investigation of cellular systems (ing.). // Bioorganic & Medicinal Chemistry Elsevier BV, 2002. Vol. 10, Iss. 4. P. 829–840. ISSN 0968-0896; 1464-3391 doi:10.1016/S0968-0896(01)00376-5 PMID:11836089
  5. ↑ 1 2 http://magounbiggins.tributes.com/show/Veronica-A.-Bertozzi-93931659.
  6. ↑ Максим Абаев Нобелевские премии 2022 года. Раз, два и синтез, или Ещё раз о "рукопожатии" в науке Архивная копия от 4 ноября 2022 на Wayback Machine // Наука и жизнь, 2022, № 11. — С. 34–39.
  7. ↑ Carolyn Bertozzi to join ChEM-H, department of chemistry. Дата обращения: 1 февраля 2015. Архивировано 1 февраля 2015 года.
  8. ↑ Бертоцци, Каролин на сайте Национальной академии наук США (англ.)
  9. ↑ List of Members. Дата обращения: 8 октября 2017. Архивировано 8 октября 2017 года.
  10. ↑ William Bertozzi '53 PhD '58. Дата обращения: 5 октября 2022. Архивировано 5 октября 2022 года.
  11. ↑ Некролог в The Boston Globe, October 18, 2021. Дата обращения: 5 октября 2022. Архивировано 5 октября 2022 года.
  12. ↑ Notable Women in Mathematics: A Biographical Dictionary. Edited by Charlene Morrow, Teri Perl. Greenwood Press, 1998; P. 7. Дата обращения: 5 октября 2022. Архивировано 5 октября 2022 года.
  13. ↑ "bertozzi_c_0529_updated_full_78gyxhr.pdf"%3B%20filename%2A%3DUTF-8%27%27bertozzi_c_0529_updated_full_78gyxhr.pdf&response-content-type=application%2Fpdf&X-Amz-Signature=64f5bddedb6d9433bc3567a0cfbcb8936675e1040e04b1817e2727b90f66f14a Carolyn R. Bertozzi. The Pew Scholars Program in the Biomedical Sciences. Transcript of an Interview Conducted by Andrea R. Maestrejuan
  14. ↑ Davis T. Profile of Carolyn Bertozzi (англ.) // Prot. Natl. Acad. Sci. USA. — 2010. — Vol. 107, no. 7. — P. 2737–2739. — doi:10.1073/pnas.0914469107.
  15. ↑ 10.14.98 — Carolyn Bertozzi Wins Prytanean Faculty Award <META http-equiv="Last-Modified" content="Wed, 14 Oct 1998 12:00:00 GMT">. Дата обращения: 2 сентября 2018. Архивировано 21 июля 2016 года.
  16. ↑ 1998 Beckman Young Investigators Award Recipients. Дата обращения: 17 января 2013. Архивировано 28 января 2013 года.
  17. ↑ 20 Young Scientists to Watch (англ.). "Discover Magazine". Дата обращения: 6 марта 2008. Архивировано 17 августа 2020 года.
  18. ↑ Two Bay Area gay scientists honored, The Bay Area Reporter. Архивировано 12 июня 2018 года. Дата обращения: 16 января 2013.
  19. ↑ 02.21.2007 — Awards. Дата обращения: 2 сентября 2018. Архивировано 2 сентября 2018 года.
  20. ↑ Ernst Schering Prize 2007. Дата обращения: 16 января 2013. Архивировано 28 января 2013 года.
  21. ↑ The Roy L. Whistler International Award in Carbohydrate Chemistry 2008. Дата обращения: 16 января 2013. Архивировано 28 января 2013 года.
  22. ↑ Carolyn R. Bertozzi. Дата обращения: 15 января 2013. Архивировано 28 января 2013 года.
  23. ↑ 2010 Winner of the $500,000 Lemelson-MIT Prize Dr. Carolyn Bertozzi. Дата обращения: 15 января 2013. Архивировано 28 января 2013 года.
  24. ↑ Boger D. L. Tetrahedron Young Investigator Award 2011: Carolyn R. Bertozzi (англ.) // Bioorg. Med. Chem. Lett. — 2011. — Vol. 21, no. 17. — P. 4944. — doi:10.1016/j.bmcl.2011.08.013.
  25. ↑ Merck. Carolyn Bertozzi Awarded 2011 Emanuel Merck Lectureship (англ.), News Release. Архивировано 4 марта 2016 года. Дата обращения: 15 января 2013.
  26. ↑ Helen Dean King Award

Xarici keçidlər

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Karolin_Bertoççi&oldid=7587380"