Kratos (mifologiya)
Yunanıstan mifik şəxsiyyəti
Kratos və ya Kratus (yun. Κράτος — "güc"[2][3] və ya "hakimiyyət"[4][5]) — Qədim yunan mifologiyasında güc və hakimiyyət tanrısı, titan tanrı. O, Pallantın və ilahə Stiksin oğlu, Biya (qüvvət), Zel (qısqanc), Nikanın (zəfər) qardaşıdır.[6] Kratos ilk dəfə qardaş və bacıları ilə birlikdə Hesiodun "Teoqoniya" poemasında görülmüşdür. Hesioda görə Kratos və onun qardaş və bacıları Zevs ilə bir yerdə yaşayırdılar. Bunun səbəbi onların anaları Stiksin Zevsdən hakimiyyətində vəzifə istəyən ilk şəxs olması idi. Kratos və bacısı Biya ən çox Esxilin "Zəncirlənmiş Prometey" faciəsinin açılış səhnəsindəki rollarına görə tanınırlar. Onlar burada Zevsin qulluqçusu olurlar və titan Prometeyi səhnəyə gətirirlər. Kratos dəmirçilik və vulkanlar tanrısı Hefesti Prometeyi alovu oğurladığına görə cəza olaraq qayaya zəncirləməyə vadar edir.[7] Kratos vəhşi, əzazil və zülmkar olaraq xarakterizə edilir. O, tez-tez Hefesti və Prometeyi lağa qoyur, lüzumsuz şiddətdən istifadəni dəstəkləyir. Kratos Zevsin zülmkar hakimiyyətini dəstəkləyir və Prometeyin heç vaxt azadlığa qovuşa bilməyəcəyini deyir. Eskilin "Xoeforlar" faciəsində Elektra Kratos, Dike (ədalət) və Zevsi qardaşı Orestə ataları Aqamemnonun intiqamını almaqda kömək etməyə çağırır. Kratos və Biya e.ə. V əsrin axırların hazırlanmış "İksionnun cəzalandırılması" adlı bir qırmızıfiqur skifos dulusçuluq işində də görülürlər. Bunun Evripidin qeyb olmuş bir faciəsindən səhnə olduğu ehtimal olunur. Onlar həmçinin "Zəncirlənmiş Prometey" faciəsinin XVIII və XIX əsrlərdə hazırlanmış romantik təsvirlərində və adaptasiyalarında da görülürlər.
| Kratos | |
|---|---|
![Prometeyin zəncirlənməsinin Con Flaksman tərəfindən çəkilmiş təsviri. Bu təsvir ilk dəfə 1795-ci ildə "Zəncirlənmiş Prometey" faciəsinin Riçard Porson tərəfindən edilən tərcüməsində nəşr edilmişdir. Hefest Prometeyi zəncirləyərkən Kratos və Biya onu tuturlar.[1]](/wiki/Fayl:Illustration_of_the_binding_of_Prometheus_by_John_Flaxman.jpg) Prometeyin zəncirlənməsinin Con Flaksman tərəfindən çəkilmiş təsviri. Bu təsvir ilk dəfə 1795-ci ildə "Zəncirlənmiş Prometey" faciəsinin Riçard Porson tərəfindən edilən tərcüməsində nəşr edilmişdir. Hefest Prometeyi zəncirləyərkən Kratos və Biya onu tuturlar.[1] | |
| Mifologiya | Qədim yunan |
| Təsir sahəsi | Güc[d] |
| Adının izahı | güc, hakimiyyət |
| Yunanca adı | Κράτος |
| Cinsi | kişi[d] |
| Atası | Pallant |
| Anası | Stiks |
| Qardaşı | Zel |
| Bacısı | Nika • Biya |
| Əlaqəli personajlar | Zevs |
| Əlaqəli hadisələr | Titanomaxiya • Prometeyin zəncirlənməsi |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Nəsil ağacı
redaktə| Pallant | Stiks | ||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nika | Zel | Biya | Kratos | ||||||||||||||||||||||||||||||
Mənbə
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ Van Kooy, 2016. səh. 166–167
- ↑ Ruffell, 2012. səh. 25
- ↑ Martin, 2016. səh. 163
- ↑ Lowe, 2009. səh. 82
- ↑ κράτος. Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon at the Perseus Project
- ↑ Qants, səh. 25–26, 158; Hesiod, Teoqoniya 383–385 Arxivləşdirilib 2020-03-29 at the Wayback Machine; Apollodor 1.2.4 Arxivləşdirilib 2020-03-29 at the Wayback Machine
- ↑ Qants, səh. 158; Esxil (?), Zəncirlənmiş Prometey, 1 ff. Arxivləşdirilib 2020-04-07 at the Wayback Machine
Ədəbiyyat
redaktə- Esxil (?), Zəncirlənmiş Prometey // Aeschylus, with an English translation by Herbert Weir Smyth, Ph. D. in two volumes. II. Kembric: Harvard University Press. 1926. 2021-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14 – Online version at the Perseus Digital Library vasitəsilə.
- Allen, Damyel S. The World of Prometheus: The Politics of Punishing in Democratic Athens. Prinston: Princeton University Press. 2000. ISBN 978-0-691-05869-6. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Haynemann, Uilyam. Apollodor // Apollodorus, The Library, with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes. Kembric: Harvard University Press. 1921. 2016-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14 – Online version at the Perseus Digital Library vasitəsilə.
- Bek, Robert Holmz. Aeschylus: Playwright Educator. Haaqa: Martinus Nijhoff. 1975. doi:10.1007/978-94-011-8818-0. ISBN 978-94-011-8818-0. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Bertaqnolli, Pol. Prometheus in Music: Representations of the Myth in the Romantic Era. Nyu-York və London: Routledge. 2016 [2007]. ISBN 978-07-546-5468-1. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Bögehold, Alan L. When a Gesture was Expected: A Selection of Examples from Archaic and Classical Greek Literature. Prinston: Princeton University Press. 1999. ISBN 978-0-691-00263-7. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Börton, Dayana. Chapter Four: Nike, Dike and Zeus at Olympia // MakUilyam, Canet; Puttok, Soniya; Stivenson, Tom; Taraporevalla, Raşna (redaktorlar ). The Statue of Zeus at Olympia: New Approaches. Kembric: Cambridge Scholars Publishing. 2011. ISBN 978-1-4438-2921-2. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Çmyelevski, Silviya. C://Hercules in Computer Games/A Heroic Evolution // Dominas, Konrad; Vesolovska, Elzbiyeta; Troça, Boqdan (redaktorlar ). Antiquity in Popular Literature and Culture. Kembric: Cambridge Scholars Publishing. 2016. 177–192. ISBN 978-1-4438-9024-3. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Qants, Timoti. Early Greek Myth: A Guide to Literary and Artistic Sources. Johns Hopkins University Press. 1996. Two volumes: ISBN 978-0-8018-5360-9 (Vol. 1), ISBN 978-0-8018-5362-3 (Vol. 2).
- Haynamann, Uilyam. Hesiod, Teoqoniya // The Homeric Hymns and Homerica with an English Translation by Hugh G. Evelyn-White. London: Harvard University Press. 1914. 2015-08-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14 – Online version at the Perseus Digital Library vasitəsilə.
- Hard, Robin. The Routledge Handbook of Greek Mythology: Based on H.J. Rose's Handbook of Greek Mythology. Nyu-York və London: Routledge. 2004. ISBN 978-0-203-44633-1. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Huffman, Karl. Philolaus and the Central Fire // Stern-Cilet, Suzan; Korriqan, Kevin (redaktorlar ). Reading Ancient Texts: Presocratics and Plato: Essays in Honour of Denis O'Brien. Leyden və Bostan: Brill. 2007. 57–96. ISBN 978-90-04-16509-0. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Lov, Dunstan. Playing with Antiquity: Videogame Receptions of the Classical World // Lov, Dunstan; Şahabudin, Kim (redaktorlar ). Classics For All: Reworking Antiquity in Mass Culture. Kembric: Cambridge Scholars Publishing. 2009. 64–90. ISBN 978-1-4438-0120-1. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Marşall, S. V. Aeschylus: Libation Bearers. Bloomsbury Companions to Greek and Roman Tragedy. Nyu-York və London: Bloomsbury Academic. 2017. ISBN 978-1-4742-5508-0. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Martin, Riçard. Classical Mythology: The Basics. Nyu-York və London: Routledge. 2016. ISBN 978-1-315-72718-9. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Pirson, Berqer A. Philanthropy in the Greco-Roman World and in Early Christianity // The Emergence of the Christian Religion: Essays on Early Christianity. Yucin: Wipf & Stock. 1997. ISBN 978-1-62032-637-4. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Kvinio, Çarls; Ueller, Piter; İovanoviçi, Zoran; Lape, Suzan; Pervs, Aleks; Madden, Con; Asmussen, Stiq, God of War: Unearthing the Legend (Documentary) (ingiliscə), Los-Anceles: SCE Santa Monica Studio, 2010, event occurs at 00:35:33
- Ruffell, Ayan, Aeschylus: Prometheus Bound, Companions to Greek and Roman Tragedy, London: Bristol Classical Press, 2012, ISBN 978-0-7156-3476-9, 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib, İstifadə tarixi: 2019-01-14
- Luni, Aleksandr K.; Skalli, Stefen. Hesiod's Theogony and the Structures of Poetry // The Oxford Handbook of Hesiod. Oksford: Oxford University Press. 2018. ISBN 978-0-19-090536-1. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Şapiro, H. A. Myth Into Art: Poet and Painter in Classical Greece. Nyu-York və London: Routledge. 1994. ISBN 978-0-203-41503-0. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Smit, Eymi K. Polis and Personification in Classical Athenian Art. Monumenta Graeca et Romana. Leyden: Koninklijke Brill. 2011. ISBN 978-90-04-19417-5. ISSN 0169-8850. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Spindler, Aleksandr C. The Art of the Stage Machinist: A Dramatic Reconstruction of Aeschylus’ Linear Tragedy, Prometheus Bound. Honors Bachelor of Arts, Paper 3. Sinsinnati, Ohayo. 2015. 2021-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.
- Van-Kuy, Dana. Shelley's Radical Stages: Performance and Cultural Memory in the Post-Napoleonic Era. Nyu-York və London. 2016. ISBN 978-1-315-60894-5. 2023-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-01-14.