Krotonlu Teano

Krotonlu Teano (Θεανώ) (ən tezi 600, Krotone, Kalabriya – ən geci 500) — İlk pifaqorçu qadın.

Krotonlu Teano
Θεανώ
Doğum tarixi	ən tezi 600
Doğum yeri	Krotone, Krotone əyaləti[d], Kalabriya, İtaliya
Vəfat tarixi	ən geci 500

Həyatı

Antik fəlsəfə

Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü (e. ə. VII yüzilliyə qədər) Orfizm  • Homer  • Hesiod  • Ferekid  • Yeddi yunan müdriki  • Epixarm

Qədim yunan fəlsəfəsi (e. ə. VII–IV yüzilliklər) Milet məktəbi Fales  • Anaksimandr  • Anaksimen Elea məktəbi Ksenofan  • Parmenid  • Eleyalı Zenon  • Melissus Müstəqil filosoflar Heraklit  • Anaksaqor  • Empedokl Pifaqorçular Pifaqor  • Filolaus  • Hippas  • Arxitas  • Alkmeon Qədim yunan atomçuları Levkipp  • Demokrit Sofistlər "Böyük" sofistlər → Protaqor  • Prodikus  • Qorqias  • Hippias "Kiçik" sofistlər → Trasimaxus  • Likofron  • Kritius  • Alkidamas Klassik yunan fəlsəfəsi 1. Sokrat və sokratçılar: Kiniklər → Antisfen  • Diogen  • Bion Boristenes  • Kerkidas  • Kratet və Hipparxia Kirenaçılar → Aristipp  • Hegesias  • Annikeris  • Teodorus  • Evhemerus Meqaraçılar → Evklides  • Stilpon  • Evbulides  • Diodorus Kronus Eretriyaçılar → Elidalı Fedon  • Eretriyalı Menedem 2. Platon və erkən platonçular: Spevsippus  • Ksenokrates  • Polemon  • Krates  • Heraklides  • Eudoksus  • Arkesilaus 3. Aristotel və erkən peripatetiklər: Teofrastus  • Evdemus  • Straton  • Dikearxus  • Aristarxus  • Demetri  • Aristoksenus

Ellinizm dövrünün fəlsəfəsi (e. ə. IV–I yüzilliklər) Skeptisizm Pirron  • Enesidemus  • Aqrippa Epikürçülük Epikür  • Lukretius Peripatetizm Rodoslu Andronikus Platonizm Karneades  • Kliptomaxus  • Filon Larissalı 'Stoaçılıq' Erkən dövr → Kitiyalı Zenon  • Xrisippus  • Kleantes Orta dövr → Panetius  • Posidonius

Qədim Roma dövrünün fəlsəfəsi I–V yüzilliklər Skeptisizm Sekst Empirik Stoaçılıq Seneka  • Epiktet  • Mark Avreli  • Siseron Peripatetizm Afrodisialı Aleksandr Orta platonizm Alkinous  • Apuleyus  • Qalen  • Plutarx  • Maksim  • Filon  • Selsus  • Teon Neoplatonizm Roma məktəbi → Ammonius Sakkas  • Plotin  • Porfirius  • Amelius Apameya məktəbi → Yamblix  • Sopater Perqama məktəbi → Sallustius  • Yulian Avqust Afina məktəbi → Afinalı Plutarx  • Proklus  • Marinus  • Simplikius  • Damaskius İskəndəriyyə məktəbi → Hierokles  • Hipatiya  • İoann Filoponus Antik dini təlimlər Qnostisizm  • Hermetizm  • Mitraizm Neopifaqorçuluq → Apollonius  • Nikomaxus  • Numenius  • Moderatus Erkən Xristian fəlsəfəsi Klement  • Origen  • Avqustin Avrelius  • Boesius  • Saxta Dionisius Areopagit

Ən məşhur pifaqorçu qadın kimi tarixə düşüb. Bəs niyə məhz pifaqorçu? Ona görə ki, ilk qadın filosofların Pifaqorun çevrəsində yetişməsi haqqında fikirlər vardır. Bu çevrədəki fikir adamlarının onun riyazi bilgilərinin və fəlsəfəyə aid düşüncələrinin dəstəkləyicisi olduğunu qəbul edirlər. Krotonlu Theano da bu fikir adamlarından biridir. E. ə 550-ci ildə sonrakı dövrdə yaşayan Krotonlu Theano eyni zamanda Pifaqorun həyat yoldaşı olub. Əri kimi riyaziyyata maraq göstərən Theano Pifaqordan fəlsəfə öyrənib. Ərinin ölümündən sonra “Pifaqor məktəbi”ni idarə etmişdir. Bəs Krotonlu Theanonun düşüncələri necədir? Theanoya görə ruh yenidən doğulacaqdır, bunun üçün insan müdrik həyat tərzi yaşamalıdır. Sırf maddə yoxdur, ruh ön planda olmalıdır. Riyaziyyat və musiqi önəmlidir, çünki ikisində də rəqəmlər var. Belə ki, rəqəmlər nizamı qoruyan yeganə ünsürdür.

Theano “Pifaqor məktəbi”ndə qızlara dərs deyib. Bu dərslərin böyük bir qismi əxlaq haqqındadır. Özü dövrünün önəmli adamlarından biri olmasına baxmayaraq, dərslərində qadınları arxa planda saxlayaraq, yaxşı həyat yoldaşı olaraq yetişdirməyə çalışması çox maraqlıdır. Əslində bu fakt dövrün sosial vəziyyətinə işıq tutur.

Həmçinin bax

• Pifaqorçular məktəbi
• Neopifaqorçuluq

Xarici keçidlər

• İntibah dövründən maarifçilik dövrünə qədər qadın filosoflar - ARAŞDIRMA