Krotonlu Teano (Θεανώ) (ən tezi 600, Krotone, Kalabriyaən geci 500) — İlk pifaqorçu qadın.

Krotonlu Teano
Θεανώ
Doğum tarixi ən tezi 600
Doğum yeri
Vəfat tarixi ən geci 500

Həyatı

redaktə
Antik fəlsəfə
 
Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü
(e. ə. VII yüzilliyə qədər)

Orfizm  • Homer  • Hesiod  • Ferekid  • Yeddi yunan müdriki  • Epixarm

Qədim yunan fəlsəfəsi
(e. ə. VII–IV yüzilliklər)
Müstəqil filosoflar
Heraklit  • Anaksaqor  • Empedokl
Qədim yunan atomçuları
Levkipp  • Demokrit
Sofistlər

"Böyük" sofistlərProtaqor  • Prodikus  • Qorqias  • Hippias

"Kiçik" sofistlərTrasimaxus  • Likofron  • Kritius  • Alkidamas
Ellinizm dövrünün fəlsəfəsi
(e. ə. IV–I yüzilliklər)
Qədim Roma dövrünün fəlsəfəsi
I–V yüzilliklər
Stoaçılıq

Seneka  • Epiktet  • Mark Avreli  • Siseron

Orta platonizm
Alkinous  • Apuleyus  • Qalen  • Plutarx  • Maksim  • Filon  • Selsus  • Teon
Neoplatonizm

Roma məktəbi → Ammonius Sakkas  • Plotin  • Porfirius  • Amelius
Apameya məktəbi → Yamblix  • Sopater
Perqama məktəbi → Sallustius  • Yulian Avqust
Afina məktəbi → Afinalı Plutarx  • Proklus  • Marinus  • Simplikius  • Damaskius

İskəndəriyyə məktəbi → Hierokles  • Hipatiya  • İoann Filoponus
Antik dini təlimlər

Qnostisizm  • Hermetizm  • Mitraizm
NeopifaqorçuluqApollonius  • Nikomaxus  • Numenius  • Moderatus

Erkən Xristian fəlsəfəsi

Klement  • Origen  • Avqustin Avrelius  • Boesius  • Saxta Dionisius Areopagit

Ən məşhur pifaqorçu qadın kimi tarixə düşüb. Bəs niyə məhz pifaqorçu? Ona görə ki, ilk qadın filosofların Pifaqorun çevrəsində yetişməsi haqqında fikirlər vardır. Bu çevrədəki fikir adamlarının onun riyazi bilgilərinin və fəlsəfəyə aid düşüncələrinin dəstəkləyicisi olduğunu qəbul edirlər. Krotonlu Theano da bu fikir adamlarından biridir. E. ə 550-ci ildə sonrakı dövrdə yaşayan Krotonlu Theano eyni zamanda Pifaqorun həyat yoldaşı olub. Əri kimi riyaziyyata maraq göstərən Theano Pifaqordan fəlsəfə öyrənib. Ərinin ölümündən sonra “Pifaqor məktəbi”ni idarə etmişdir. Bəs Krotonlu Theanonun düşüncələri necədir? Theanoya görə ruh yenidən doğulacaqdır, bunun üçün insan müdrik həyat tərzi yaşamalıdır. Sırf maddə yoxdur, ruh ön planda olmalıdır. Riyaziyyat və musiqi önəmlidir, çünki ikisində də rəqəmlər var. Belə ki, rəqəmlər nizamı qoruyan yeganə ünsürdür.

Theano “Pifaqor məktəbi”ndə qızlara dərs deyib. Bu dərslərin böyük bir qismi əxlaq haqqındadır. Özü dövrünün önəmli adamlarından biri olmasına baxmayaraq, dərslərində qadınları arxa planda saxlayaraq, yaxşı həyat yoldaşı olaraq yetişdirməyə çalışması çox maraqlıdır. Əslində bu fakt dövrün sosial vəziyyətinə işıq tutur.

Həmçinin bax

redaktə

İstinadlar

redaktə

Xarici keçidlər

redaktə