Lui Paster (fr. Louis Pasteur; 27 dekabr 1822[2][3][…]28 sentyabr 1895[2][4][…]) — Fransa bioloqu, kimyaçı, əczaçı, müasir mikrobiologiyaimmunologiyanın banisi. O quduzluğa qarşı vaksin kəşf etmiş və bakteriyaların bu xəstəliyi necə meydana gətirdiyinin izahını vermişdir.Hətta Parisdə , 1888 - ci ildə inşa edilmiş Paster instutu adını Lui Pasterdən almışdır.Lui Paster cansız materiyadan canlıların yaranmasının (abiogenez) mümkünlüyünü tədqiq etmişdir. 1861-ci ildə çox sadə vasitələrlə apardığı təcrübədə sübut etdi ki, abiogenez fərziyyəsi deyil, biogenez qanunu (canlı canlıdan ortaya çıxır) elmi təsdiqini tapır. O deyirdi:

Lui Paster
fr. Louis Pasteur[1]
Doğum tarixi 27 dekabr 1822(1822-12-27)[2][3][…]
Vəfat tarixi 28 sentyabr 1895(1895-09-28)[2][4][…] (73 yaşında)
Vəfat səbəbi ürək tutması[d][1]
Dəfn yeri
Elm sahələri kimya[1], mikrobiologiya[1]
Elmi dərəcələri
İş yerləri
Təhsili
Elmi rəhbəri Antuan Jerom Balar[1]
Üzvlüyü
Mükafatları Order of Saint Anna, 1st class with diamonds 1-ci dərəcəli "Müqəddəs Anna" ordeni "Məcidiyyə" ordeni Knight of the Order of Agricultural Merit "Fəxri legion" ordeninin Böyük xaçı Fəxri Legion ordeninin yüksək rütbəli zabiti "Fəxri Legion" ordeni komandoru "Fəxri Legion" ordeninin zabit dərəcəsi "Fəxri legion" ordeni kavaleri "Roza" imperator ordeni
"Kopli" medalı
İmza
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

“Ən adi təcrübənin vurduğu öldürücü zərbədən sonra öz-özünə yaranma nəzəriyyəsi heç vaxt duruş gətirə bilməyəcək... Öz valideynlərinin iştirakı olmadan mikroskopik canlıların dünyaya gəlməsini təsdiq etmək üçün hal-hazırda əlimizdə heç bir əsasımız yoxdur. Bunu mümkün hesab edənlər isə öz xəyallarının və qaçılmaz səhvlərlə nəticələnmiş yanlış təcrübələrin qurbanına çevriliblər”.[11].

Ölümü:Lui Paster 72 yaşında insultiflic nəticəsində vəfat etmişdir. Onun məqbərəsi Paster İnstitutunun yeraltı qatındadır.

Həyatı

redaktə

Atası adı Jan Jozef Paster pərən-pərən salınmış Napoleon ordusunun keçmiş çavuşu idi. Lui iki illik məktəbi bitirdikdən sonra Kulj Arboa məktəbinə keçdi. 1843-cü ildə ali məktəbə qəbul olundu, təhsilini başa vurduqdan sonra 26 yaşında Strasburq Universitetində kimya mütəxəssisliyini öyrəndi. Paster Strasburq Universitetinin rəisinin qızı ilə 1849-cu ildə evləndi. Bu ailədən əvvəlcə 3 qız övladı dünyaya gəldi və o qızlar yetkinlik yaşına çatmadan öldülər. Paster və həyat yoldaşının daha sonra biri qız, biri oğlan olmaqla 2 övladı da dünyaya gəldi

Elmi fəaliyyəti

redaktə

Paster işıq ilə bağlı işlərə maraq göstərmişdir. Fermentasiya prosesi də onu çox maraqlandırırdı və bu sahədə önəmli kəşflər etmişdir. Fermentasiya bakterial fəaliyyətlərin nəticəsi olduğunu və öz-özünə yaranma nəzəriyyəsini rədd etdi.

Mənbə

redaktə
  • Əli Hüseynov, Məcnun Babayev. "Məşhur biologiya alimləri", Bakı, "Maarif", 2002. səh.44

İstinadlar

redaktə
  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 https://www.biography.com/people/louis-pasteur-9434402.
  2. 1 2 3 4 RKDartists (nid.).
  3. 1 2 Louis Pasteur (fr.). ministère de la Culture.
  4. 1 2 Louis Pasteur // Nationalencyklopedin (швед.). 1999.
  5. 1 2 Vikimənbə. 2003.
  6. 1 2 https://catalogues.royalsociety.org/CalmView/Record.aspx?src=CalmView.Persons&id=NA6990&pos=1.
  7. 1 2 Fransa Akademiyası. 1635.
  8. 1 2 NNDB (ing.). 2002.
  9. 1 2 https://www.academie-sciences.fr/archivage_site/fondations/lp_bio.htm.
  10. https://www.sciencesetavenir.fr/archeo-paleo/patrimoine/hommage-a-pasteur-pour-cette-123e-annee-la-ceremonie-ne-s-est-pas-faite-en-presentiel-a-l-institut_147735.
  11. "Arxivlənmiş surət". 2019-12-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-09-29.

Xarici keçidlər

redaktə