Məhəmmədabad körpüsü
Məhəmmədabad körpüsü və ya Şah Abbas körpüsü, (az.-əski. شاه عاباس محمدآباد کؤرپۆسۆ) — Qəzvin ostanının Buyinzəhra bölgəsində, Gəlinçay (Xərəçay, Şor çayı) üzərində yerləşən tarixi körpüdür.[1]
| Məhəmmədabad körpüsü | |
|---|---|
| Şah Abbas körpüsü | |
 Xərəçay üstündə tikilən üç aşırımlı Məhəmmədabad körpüsü | |
 | |
| 35°56′04″ şm. e. 50°04′13″ ş. u.HGYO | |
| Ölkə |
 İran |
| Şəhər | Buyinzəhra |
| Yerləşir | Məhəmmədabad kəndi |
| Üslubu | Azərbaycan memarlığı |
| Uzunluğu | 52 metr |
| Eni | 6 metr |
| Aşırımları | 3 |
| Vəziyyəti | stabil |
Haqqında
redaktəBu körpü I Şah Abbas dönəmində, Qəzvin səfəvilərin paytaxtı olduğu zaman Azərbaycanın iki önəmli şəhərlərindən olan Qəzvin və Sava arasında, Xərəçay (Şor) çayı üzərində və Məhəmmədabad-i Xərə kəndinin yaxınlığında tikilmişdir. İndilikdə Qəzvindən 37 kilometr güneydə və Buyinzəhra yolunun qırağında yerləşir. Hazırda körpünün qəzalı olmasından asılı olaraq, körpüdən keçmək qadağadır və daha körpü işlək deyil. Körpüdən 10 kilometr quzeydə isə Məhəmmədabad Karvansarası yerləşir ki bu körpü ilə eyni vaxtda tikilmişdir.[2]
Memarlığı
redaktəKörpünün uzunluğu 52 metr, eni 7,5 metrdir. Körpünün üç aşırımı, iki böyük aşırım və bir daha balaca aşırımı vardır və hər üç aşırımın iti tağları vardır. Su axınının əks istiqamətində olan körpünün əsasları, hər yanın uzunluğu təxminən 3 metr olan üçbucaqlı su qıran silsilələri vardır. Çayın dibindən bir metr hündürlüyə kimi orta tağın yan əsasları daş bloklardan və əhəng məhlulundan düzəldilib və diblərə dəyən dalğaların sıxıntı gücünü azaltmaq üçün əsaslar daş və məhlul köməyi ilə formalaşdırılıb. Bu gün çöküntü səviyyəsini qaldırmaq üçün körpü dayaqları yerin altına basdırılmışdır.
İndi bu körpünün yaxınlığında və ona paralel olaraq yeni bir dəmir körpü tikilərək, maşınlar oradan keçir. Şah Abbas Körpüsü Qəzvindəki əski və önəmli körpülərdən biridir. Körpünün üç aşırımından ikisi daha böyükdür və eni təxminən yeddi yarım metrdir. Üçlü dəliklərin iti tağları var. İki tağ arasında yerləşən əsasların ən balaca eni Dörd metrdir. Körpünün təməllərində su axınının əks istiqamətində üçbucaqlı bir burun var, üçbucağın hər yanınının uzunluğu iki metr səksən santimetrdir. Çayın dibindən bir metr hündürlüyə kimi orta tağın yan təməlləri oxun dibinə dəyən dalğaların sıxıntı gücünü azaltmaq üçün daş bloklardan və məhluldan düzəldilmişdir.
Körpünün eni təxminən altı metr, uzunluğu isə əlli iki metrdir. Körpünün ortası hər iki yandan daha yüksəkdir. Körpünün ən görkəmli hissəsi iki böyük tağın arasında yerləşir. Körpünün qırağında hər iki yanda çıxıntılar var idi ki, bunlardan da indi kiçik bir hissəsi qalıb. Körpünün alt hissələri və dibi daş və əhəng məhlulundan, yuxarı hissələri kərpicdəndir.[3]
İstinadlar
redaktə- ↑ İranşəhr memarlıq ensiklopediyası
- ↑ "İranwatching". 2021-08-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-27.
- ↑ "Seeiran". 2020-08-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-27.