Məsih Paşa
Məsih Paşa (ö. 1501, İstanbul) — II Bəyazid dönəmində 1499 - 1501 tarixlərində ümumilikdə 2 il Osmanlı imperiyasının sədrəzəmi olmuş dövlət adamıdır.[1]
| Məsih Paşa | |
|---|---|
| osman. مسيح پاشا | |
.jpg) | |
| 1499 – 1501 | |
| Əvvəlki | Çandarlı II İbrahim Paşa |
| Sonrakı | Xədim Əli Paşa |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | XV əsr |
| Doğum yeri | Yunanıstan |
| Vəfat tarixi | |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | dövlət xadimi, hərbi qulluqçu |
| Dini | islam |
| Rütbəsi | Admiral |
Həyatı
redaktəYunan əsilli olub Paleoloqlar sülaləsinə mənsubdur. Sonuncu Bizans imperatoru XI Konstantinin qardaşı oğludur. Anası isə Venesiyanın adlı-sanlı ailələrindən olan Kontarini ailəsinə mənsubdur. Böyük qardaşı Murad Paşa ilə İstanbulun fəthindən sonra əsir düşmüş və hər ikisi Sultan Mehmedin xidmətinə alınaraq sarayda böyüdülmüşdür.[2]
Məsih Paşanın ilk vəzifələri haqqında ətraflı məlumat yoxdur. Kamalpaşazadəyə görə, Sultan Mehmedin son illərində vəzirliyə gətirilmişdir. Bu da böyük ehtimalla 1476-cı ilin sonu vəya 1477-ci ilin əvvəllərinə təsadüf edir. Çünki 26 noyabr 1477 və 1478 tarixli iki sənəddə Məsih Paşa ikinci vəzir olaraq qeyd olunur. 1480-ci ildə Rodos adasının fəth edilməsi ilə vəzifələndirilmiş, ancaq bu hücum uğursuz olduğu üçün vəzirlikdən alınıb Gəliboluya sürgün edilmişdir.[3][4]
1482-ci ilin may ayında dövrün sədrəzəmi olan İshaq Paşanın vasitəsilə yenidən vəzir seçildi. Bu əsnada baş verən taxt dəyişikliyi və Cem Sultan məsələsi ilə bağlı Gədik Əhməd Paşa ilə birlikdə müzakirələrə qatıldı. Rodos elçiləri ilə şəxsən görüşdü (Sentyabr 1482). Buna görə də II Bəyazidin gözündə etibar qazandı. Buna görə də 1482-ci ilin noyabrında edam edilən Gədik Əhməd Paşanın yerinə ikinci vəzir oldu. İshaq Paşa 1482-ci ildə sədarətdən alınaraq Saloniki sancaqbəyi təyin edildi və Kamalpaşazadəyə görə, Məsih Paşa 1485-ci ilədək sədrəzəmlik vəzifəsində qaldı. Bu sədarəti dövründə II Bəyazidin 1484 tarixli Boğdan səfərinə qatıldı.[5][6]
Ancaq bilinməyən səbəbə görə, 1485-ci ildə anidən vəzifədən alındı və Plovdiv hakimi təyin olundu. Səbəbi göstərilməsə də, bu vəziyyətin Cem Sultan məsələsi vəya o illərdə baş verən Osmanlı-Məmlük müharibəsi ilə bağlı olduğu ehtimal olunur. Paytaxta yazdığı məktubların nəticəsi olaraq 1487-ci ildə Kəfə sancaqbəyiliyinə gətirildi. Burada bir neçə siyasi hadisəyə adı qarışmış, eyni zamanda 1488 tarixli Kəfə gömrük dəfətrlərinə görə, kəndxudası vasitəsilə Azov qalasında kölə ticarəti ilə məşğul olmuşdur. II Bəyazidin kiçik oğlu Şahzadə Mehmedin 1489-cu ildə Kəfə sancaqbəyi seçilməsi ilə Məsih Paşa buradan alındı və İsparta sancaqbəyi seçildi.[7][8]
Oğlu Əli bəy 28 iyun 1506-cı ildə Sultan Bəyazidin nəvəsi Fatma xanım Sultanla (Ayşə Sultanın qızı), nəvəsi Əhməd bəy isə1 həftə sonra Qəmərşah xanım Sultanla (Ayşə Sultanın qızı) nigahlandı.
Mənbə
redaktə- ↑ Tursun Bey, Târîh-i Ebü’l-Feth (nşr. Mertol Tulum), İstanbul 1977, s. 179-180
- ↑ Oruç b. Âdil, Târîh-i Âl-i Osmân, Paris Bibliothèque Nationale, Suppl. turc, nr. 1047, vr. 90b-91a, 118b, 134a, 141a-142a, 144b-145a
- ↑ Neşrî, Cihannümâ (Taeschner), I, 217; II, 308
- ↑ Ömer Lütfi Barkan, “İstanbul Saraylarına Ait Muhasebe Defterleri”, TTK Belgeler, IX/13 (1979), s. 303, 314
- ↑ II. Bayezid Dönemine Ait 906/1501 Tarihli Ahkâm Defteri (haz. İlhan Şahin - Feridun Emecen), İstanbul 1994, hk. nr. 79, 99, 100, 109, 114, 212, 240, 332, 338, 442, 451-452
- ↑ Halil İnalcık, “Mesīĥ Paѕћa”, EI² (İng.), VI, 1025-1026
- ↑ Âşıkpaşazâde, Târih, s. 191
- ↑ İsmail Hakkı Uzunçarşılı, “Hızır Bey Oğlu Sinan Paşa’nın Vezir-i Âzamlığına Dâir Çok Kıymetli Bir Vesika”, TTK Belleten, XXVII (1963), s. 37-44