Vikipediya

Mahmud Cəlaləddin Paşa (1836–1884)

Mahmud Cəlaləddin Paşa (d. 1836 - ö. 8 may 1884[1]) — Osmanlı sultanı Sultan Əbdülməcid, Sultan Əbdüləziz, V Murad və II Əbdülhəmid dönəmlərində müxtəlif vəzifələrdə xidmət etmiş dövlət xadimi.

Mahmud Cəlaləddin Paşa
1876 – 1878
1878 – 1878
ƏvvəlkiƏhməd Muxtar Paşa
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi
Vəfat tarixi
Vəfat yeri Taif, Osmanlı imperiyası
Atası Əhməd Fəthi Paşa
Anası Ayşə Şəmsinur xanım
Həyat yoldaşı Cəmilə Sultan
Uşaqları Fəthiyə xanım Sultan
Sultanzadə Mehmed Cəlaləddin bəy
Sultanzadə İbrahim Saqib bəy
Ayşə Sidiqə xanım Sultan
Fatma xanım Sultan
Sultanzadə Bəsim bəy

HəyatıRedaktə

Atası Sultan Mahmud dönəminin vəzirlərindən Əhməd Fəthi Paşa idi. Atası Sultan Mahmudun qızlarından Atiyə Sultanla evli olsa da, Mahmud Paşa onun Şəmsinur xanımla olan ilk evliliyindən dünyaya gəlmişdir. Ögey anasının vasitəsilə mükəmməl təhsil aldı. 1854-cü ildə Sultan Əbdülməcidin qızlarından Cəmilə Sultanla nişanlandı. Cütlüyün toy mərasimi 11 iyun 1858-ci ildə Dolmabağça sarayında baş tutdu və cütlüyə Fındıqlıda ayrıca bir saray təsis edildi. Toy mərasiminin ardından qaynanası tərəfindən hədiyyə edilən kənzilərdən biri də gələcəkdə Sultan Əbdülhəmidin ilk xanımı olan Nazikəda xanım idi.

Ancaq qaynatasının 1861-ci ildə vəfatından sonra taxta çıxan qardaşı Sultan Əbdüləziz səltənətinin ən güclü müxaliflərindən biri oldu. Buna baxmayaraq Sultan Əbdüləziz səltənətində toplam 2 dəfə - avqust 1872-iyul 1874 və oktyabr 1875-sentyabr 1876 dönəmlərində ticarət naziri olaraq xidmət etmişdir. 30 may 1876-cı ildə Sultan Əbdüləzizin taxtdan endirilməsi və 5 gün sonra tutulduğu Fəriyə sarayında şübhəli şəkildə qətlə yetirilməsində yaxından iştirak etdi[2]. Saray çevrilişinin ardından 2 dəfə Topxana müşiri və bir dəfə sərdar təyin edildi. Sultan Əbdülhəmidin taxta çıxmasının ardından 1879-cu ilin yanvarında Trablusqərb valisi təyin edilərək paytaxtdan uzaqlaşdırıldı.

Ulduz məhkəməsiRedaktə

1881-ci ildə Sultan Əbdülhəmidin əmriylə aparılan Ulduz məhkəmələrinin nəticəsində saray hərəminə edilən basqının ardından hərəmdə tutulan kəniz və xidmətçilərin saraydan atılmasıyla, eləcə də çevrilişdə iştirak edən ordu mənsublarına ödəniləcək mükafatların təyin edilməsiylə vəzifələndirildiyi aşkarlandı.[3] 29 iyun 1881-ci ildə tamamlanan məhkəmə soruşdurmasının nəticəsində Sultan Əbdülməcidin digər kürəkəni Nuri Paşa və təqsirləndirilən digər 7 şəxslə birlikdə edama məhkum olundu. Ancaq Sultan Əbdülhəmid tərəfindən canları bağışlanaraq edam qərarı ömürlük sürgünlə əvəz olundu. Öncəliklə Cəmilə Sultan zorla ərindən boşandırıldı və Mahmud Paşa digər təqsirləndirilən şəxslərlə birlikdə Taifə sürgün edildi.

Sürgündə ağır şəraitdə həbs tutulan Mahmud Paşa 8 may 1884-cü ildə gecəyarısı baş tutan basqınla qala mühafizəçiləri tərəfindən tutulduğu Taif qalasında Mithat Paşa ilə birlikdə qətlə yetirildi. Cənazəsi yaxınlıqdakı kimsəsizlər məzarlığına dəfn olundu.

ŞəcərəsiRedaktə

İstinadlarRedaktə

  1. ↑ "Geni - Mahmud Celaleddin Pasha". 2022-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-10.
  2. ↑ "Ondeio Haber - Yıldız Mahkemeleri". 2022-03-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-10.
  3. ↑ "Derin tarih - Yıldız Mahkemeleri, Sultanın haremine de el uzattılar". 2021-04-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-03-10.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Mahmud_Cəlaləddin_Paşa_(1836–1884)&oldid=6909718"