Melatonin
Melatonin – epifizin ən əsas hormonudur. Gecə və gündüzün sirkat ritmini təyin edir. Epifiz vəzisinin pineolasit hüceyrəsindən ifraz olunur. Elektromaqnit sıxlığı artdıqca onun ifraz olunması azalır. İnsan bu hormon sayəsində yuxuya gedir. İnsanda yorğunluğu artırır. Bu proses saat 23:00-dan 05:00-dək gedir. İfraz olunması işıqda azalır, qaranlıqda isə artır. Melatonin hormonunun yaşlanmağa gecikdirici təsiri də vardır.[1]
| Melatonin | |
|---|---|
 | |
 | |
| Ümumi | |
| Sistematik adı |
N-[2-(5-methoxy-1H-indol-3-yl)ethyl] ethanamide |
| Kimyəvi formulu | C13H16N2O2 |
| Empirik formulu | <!—məsələn: С2H6O --> |
| Molyar kütlə | 232,278 q/mol |
| Təsnifatı | |
| CAS-da qeyd. nöm. | 73-31-4 |
| PubChem | 896 |
| ChEBI | 16796 |
| ChemSpider | 872 |
Sirkadiyalı ritm və yuxuRedaktə
Bütün bioloji ritmlər sirkadiyalı ritm generatoru və ya “bioloji saat”[2] olan SCN-də yerləşən master kardiostimulyatora tabedir. Melatonin SCN-də əmələ gələn ritmlər haqqında məlumatı orqan və toxumalara çatdıran bir hormondur — hüceyrələrə birbaşa təsir edir və konsentrasiyası zamandan asılı olan digər hormonların və bioloji aktiv maddələrin ifraz səviyyəsini dəyişir. günün.
Gündəlik (gündüz) heyvanlarda, o cümlədən insanlarda epifiz tərəfindən melatonin ifrazı adi yuxu saatları ilə üst-üstə düşür. Araşdırmalar göstərir ki, melatonin səviyyəsinin artması yuxunun başlaması üçün zəruri siqnal deyil. Subyektlərin əksəriyyətində melatoninin fizioloji dozalarının qəbulu yalnız yüngül sedativ təsirə və normal ətraf mühitin stimullarına reaksiyanın azalmasına səbəb oldu. Ehtimal olunur ki, melatonin əsasən yuxuya getmə mərhələsində hərəkət edir, “yuxunun qapılarını açır”, oyaqlıq mexanizmlərini maneə törətməklə müəyyən “yuxuya meyl” yaradır. Melatonin REM yuxu pozğunluğu, gecikmiş yuxu-oyanma pozğunluğu və növbəli iş pozğunluğu kimi yuxu pozğunluqlarını da müalicə edir.[3]
Melatonin ifrazının ritmi orqanizm tərəfindən yaradılan “güclü” ritmlər qrupuna aiddir. Əsas kardiostimulyatorun xüsusiyyətlərinin tədqiqində zəif işıqda melatonin ifrazının başlaması (DLMO) insanın sirkadiyalı fazasının etibarlı göstəricisidir və tezliyə görə yalnız ənənəvi göstəricidən, yəni minimum bədən istiliyinə qədər vaxtdan sonra ikinci yerdədir. istifadə. Melatoninin ifrazı adi yuxu saatları ilə üst-üstə düşsə də, insanın yuxu-oyanma dövrü "zəif" ritmlər adlanır (ayıqlıq-yuxululuq səviyyəsindəki sirkadiyalı dalğalanmalardan fərqli olaraq, bu, yuxunun sadə bir əksi deyildir. yuxu-oyanma dövrü və melatonin ifrazı kimi "güclü" ritmlər qrupuna aiddir).[4]
İstinadlarRedaktə
- ↑ В. Н. Анисимов, Мелатонин — роль в организме, применение в клинике, СПб: "Система", 2007, 40 стр.[ölü keçid] (rusca)
- ↑ "Синий и зеленый свет будят человека по-разному". elementy.ru. 2021-10-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-23.
- ↑ "Melatonin, The Ultimate Guide: Uses, Side Effects, Safety & FAQs". kindroot.com. 2023-02-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-23.
- ↑ "Хронобиология и сон". researchgate.net. 2021-10-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-23.