Misuzu Kaneko
Misuzu Kaneko (金子 みすゞ, Kaneko Misuzu?, 11 aprel 1903[1], Naqato[d], Yamaquçi prefekturası – 10 mart 1930[1], Yaponiya) və ya doğum adı ilə Teru Kaneko (金子 テル, Kaneko Teru?) – Yaponiya şairi. Uşaqlar üçün yazdığı şeirlərilə tanınır.
| Misuzu Kaneko | |
|---|---|
| yap. 金子みすゞ | |
 | |
| Doğum tarixi | 11 aprel 1903[1] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 10 mart 1930[1] (26 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | şair, yazıçı, bəstəkar |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
İlk illəri
redaktəTeru Kaneko 11 aprel 1903-cü ildə Yamaquçi prefekturasında yerləşən və əsas məşğuliyyəti balıqçılıq olan Senzaki kəndində doğulmuşdur. O, Şonosuke Kaneko və həyat yoldaşı Miçinin ən böyük qızı idi. Ailənin digər üzvlərinə ondan iki yaş böyük olan qardaşı Kensuke və nənəsi Ume daxil idi. İki il sonra digər qardaşı Masasuke doğulmuşdur.[2]
Atasının 1906-cı ildəki ölümündən sonra Miçinin bacısı Fuci Şimonosekidə yerləşən "Ueyama Buneydo" adlı kitab mağazasını işlədən Ueyama ailəsinə gəlin köçmüşdür. Onların dəstəyi ilə Kaneko ailəsi də kitab satışı ilə məşğul olmağa başlamışdır. 1907-ci ildə Masasuke Ueyama ailəsi tərəfindən varis kimi övladlığa götürülmüşdür.[2]
Kaneko 1916-cı ildə Setozaki ibtidai məktəbini bitirdikdən sonra Otsu qızlar liseyinə daxil olmuşdur. Liseydəki üçüncü ilində Fuci ölmüş və Miçi bacısının Ueyama ailəsindəki yerini tutmuşdur.[2]
Karyerası
redaktəKaneko qızlar liseyindən məzun olduqdan 3 il sonra – 1923-cü ildə Kaneko Şimonosekiyə köçmüş və uşaq şeirləri yazmağa başlamışdır. Bir ay sonra Misuzu Kaneko təxəllüsü ilə yazdığı şeirlərini "Dowa" daxil olmaqla dörd jurnala göndərmişdir. Onun dörd müraciəti də qəbul olunmuşdur. "Dowa" onun növbəti illərdə yazdığı şeilərinin nəşr olunduğu əsas jurnal olmuşdur.[2]
Kaneko dayısının təkidi ilə 1926-cı ildə evlənmiş və növbəti ilin noyabrında qızı Fusaeni doğmuşdur. Lakin Kanekonun əri onun evdar xanım olmasını istədiyi üçün ona şeir yazmağı və digər şairlərlə ünsiyyət qurmağı qadağan etmişdir. Kaneko yazdığı şeirləri üç dəftərə köçürmüş, bir dəftəri Yaso Sayco, digərini onun qardaşı Masayasuya etibar etmişdir. Bununla Kanekonun yazıçı karyerası başa çatmışdır. Kanekonun karyerası ərzində 90 şeiri nəşr olunmuşdur.[2]
Ölümü
redaktə
Evlilik həyatının mənəvi və fiziki təzyiqinə tab gətirməyən Kaneko ərindən boşanmışdır. O, Fusaeni özü böyütmək istəsə də, həmin dövrün qanunlarına görə uşaq təkcə ataya qala bilərdi. Kaneko uşağın onda qalması üçün ərinə yalvarsa da, istəyinə çatmamışdır. Ərinin Fusaeni götürməyə gəldiyi gün əri üçün məktub yazmış və 10 mart 1930-cu ildə intihar etmişdir.[2]
Şeirlərinin kəşfi
redaktəKaneko öldükdən 50 il sonrakı dövr ərzində yaradıcılığı və yazdığı şeirlər Yaponiyada unudulmuşdur. 1966-cı ildə universitetdə oxuyan gənc şair Setsuo Yazaki təsadüfən Kaneko tərəfindən yazılmış "Böyük ov" (Tayryo) şeiri ilə tanış olmuşdur. Şeirin keyfiyyətindən təsirlənən Yazaki Kanekonun yaradıcılığını və şeirlərini tədqiq etmək üçün axtarışa başlamış, Tokiodakı kitab evlərini və Milli Diet Kitabxanasını ziyarət etmişdir. 16 illik axtarışlardan sonra Kanekonun şeirlərini yazdığı Şimonosekidəki kitab mağazasını tapmış və qardaşının hələ də yaşadığını, Kaneko tərəfindən yazılmış üç şeir dəftərini qoruduğunu öyrənmişdir. Yazaki bu dəftərlərdə Kaneko tərəfindən yazılmış 512 şeiri kəşf etmişdir.[2]
Kanekonun şeirləri 1984-cü ildə "Jula Publishing" tərəfindən nəşr olunmuş və o, Yaponiyada tanınmış uşaq şairlərindən birinə çevrilmişdir. Onun şeirləri tez-tez Yaponiya məktəb dərsliklərində yer alır və 10 dilə tərcümə olunmuşdur.[2]
Xatirəsi
redaktə2001-ci ildə Misuzu Kanekonun həyatından bəhs edən, Yaponiya istehsalı "Daha parlaq tərəfə, daha parlaq tərəfə" (明るいほうへ 明るいほうへ, Akarui ho e Akarui ho e?) serialı yayımlanmışdır. Kanekonun bir şeirinin adını daşıyan serialda şairi aktrisa Takako Matsu canlandırmışdır.[3] 2001-ci ildə Kaneko haqqında Yaponiyada çəkilmiş "Misuzu" (みすゞ?) filmində baş rolda Misato Tanaka çıxış etmişdir.[4]
11 aprel 2003-cü ildə Kanekonun anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə doğulduğu şəhərdə Misuzu Kaneko Memorial Muzeyi açılmış, Setsuo Yazaki muzeyin direktoru təyin olunmuşdur. Fəaliyyətinin ilk 20 ili ərzində 1,85 milyon şəxs tərəfindən ziyarət edilən muzeydə Misuzu Kanekonun işlədiyi kitab evinin replikası yaradılmışdır.[5]
1995-ci ildə kəşf edilmiş 100309 Misuzukaneko asteroidi onun şərəfinə adlandırılmışdır.[6] 2003-cü ildə Yaponiyada Kanekonun 100 illiyi münasibətilə 2 poçt markası buraxılmışdır. Markanın birində Kanekonun portreti, digərində isə onun "Böyük ov" şeiri əks olunmuşdur.[7]
İstinadlar
redaktə- ↑ 1 2 3 4 Bibliothèque nationale de France Misuzu Kaneko // BnF identifikatoru (fr.): açıq məlumat platforması. 2011.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 "Kaneko Misuzu: Rediscovering the Life and Work of Japan's Poet for Children". Nippon.com (ingiliscə). 10 mart 2021. 2023-09-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2024.
- ↑ "Serialın aktyor heyəti". TBS (yaponca). 2012-12-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2024.
- ↑ "みすゞ (2001)". Cinema Today (yaponca). 7 aprel 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2024.
- ↑ "金子みすゞ記念館リニューアルオープン！！". Jula (yaponca). 7 aprel 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2024.
- ↑ "100309 Misuzukaneko (1995 HD)". Small-Body Database Lookup. 2023-12-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2024.
- ↑ "みすゞとふるさと長門(金子みすゞ生誕100年)". Japan Post (yaponca). 7 aprel 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 aprel 2024.