Namibiya
Namibiya (ing. Namibia; afrik. Namibië) və ya rəsmi adı ilə Namibiya Respublikası (ing. Republic of Namibia; afrik. Republiek van Namibië)— Cənubi Afrikada dövlət. Namibiya Atlantik okeanın sahillərində yerləşir. Şimaldan Anqola və Zambiya, şərqdən Botsvana, cənubdan Cənubi Afrika Respublikası ilə həmsərhəddir. Paytaxtı və ən böyük şəhəri Vindhuk, ümumi sahəsi 825,615 kvadrat kilometrdir. Namibiya 21 mart 1990-cı ilə CAR-dan müstəqilliyini əldə etmişdir.
Namibiya Respublikası Republic of Namibia Namibiya | |
|---|---|
 Gerb
| |
Şüarı: Unity, Liberty, Justice Birlik, Azadlıq, Ədalət | |
Himni: Namibia, Land of the Brave Namibiya – cəsurların torpağı | |
 | |
| Paytaxtı və ən böyük şəhəri | Vindhuk-340 min nəfər (2009 il) |
| Rəsmi dilləri | Afrikaans, İngilis dili |
| İdarəetmə forması | Respublika |
| Hage Geingob [21.III.2015] | |
| Saara Kuugongelwa-Amadhila[21.III.2015] | |
| Yaranması | 21 mart 1990 |
| Tarixi | |
• Yaranması | 1990 |
| Ərazisi | |
• Ümumi | 825418 (34-cü yer) |
• Su (%) | 0 |
| Əhalisi | |
• 2015 təxmini | 2 300 min (142-ci yer) |
• 28.VIII.2011 siyahıya alma | 2 113 077 |
• Sıxlıq | 27/km2 (69.9/kv. mil) |
| ÜDM (AQP) | 2013 təxmini |
• Ümumi | 17 790 million (139-cu) |
• Adam başına | 8 200 (132-ci) |
| Valyutası | Namibiya dolları |
| Saat qurşağı | UTC+1 |
| Yolun hərəkət istiqaməti | sol |
| Telefon kodu | 264 |
| ISO 3166 kodu | NA |
| İnternet domeni | .na |
EtimologiyaRedaktə
Namib səhrasının adından (hottent dilində - "dairədə dolana" deməkdir).
TarixiRedaktə
1884-cü ildə Almaniya nın protektoru elan olunur. 1915-ci ildə Cənubi Afrika qoşunlarının işğalına məruz qalmışdır.1966-cı ildə isə istiqlaliyyət uğrunda mübarizəyə başlanmışdır. 1989-cu ildə BMT-nin planına əsasən ölkəyə BMT qoşunları yeridilir. CAR qoşunlarının əsas hissəsi ölkə ərazisindən çıxarılır. 1990-cı il 21 mart Namibiya CAR ilə sürən döyüşdə ( Namibiya müharibəsi ) qalib gəlir və müstəqilliyini qazanır.
Coğrafi vəziyyətRedaktə
Şimalada Anqola, şimal-şərqdə Zambiya, qərbdə Atlantik okeanı, şərqdə Botsvana, cənubda CAR ilə həmsərhəddir.Ən böyük şəhəri və paytaxtı Vindhukdur.[1][ölü keçid],CAİB, Afrika birliyi və s. təşkilatlara üzvdür.
RelyefiRedaktə
Ölkənin əsas hissəsi yaylalar, şərqdə Qalaxari səhrası, qərbdə Namib səhrası ilə əhatələnib. Qərbində Keyp-Kross yarımadası yerləşir.
İqlimiRedaktə
Tropik iqlim qurşağına malikdir. Orta aylıq hərarət: Yanvarda +18 +27 selsi. İyulda +12 +16 selsi. İllik yağıntı: 400–600 mm.
Müstəqillik dövrüRedaktə
1878-ci il ingilis koloniyası, Velvis körfəzi və pinqvin adası birləşdirildi.19148-ci il milli partiya seçilməklə cənubi afrika cənubi-qərbi afrikanı tanıdı.1973-cü il cənubi afrika xakq təşkilatı namibiyanı xalq kimi tanıdı.1985-ci ildən 1990-cı ilə qədər Namibiya Cənubi Afrika Respublikasının ərazisi olsa da 1990-cı il Namibiya müstəqillik qazandı.lakin Velvis körfəzi və pinqvin adaları 1994 cü ilədək Cənubi Afrikanın hakimiyyətində qaldı.