Nepalın dövlət quruluşu
Nepalın dövlət quruluşu — 2007-cı ildə qəbul edilmiş müvəqqəti (keçid) Konstitusiyasına əsasən hüquqi-siyasi, inzibati, iqtisadi və ictimai münasibətlər sisitemi.
| Nepal | |||
|---|---|---|---|
| Federativ Demokratik Nepal Respublikası | |||
| |||
| Ana və Vətən göy krallığdan vacib | |||
|
Himn: "सयौं थुँगा फूलका" |
|||
| Paytaxt | Katmandu | ||
| İdarəetmə forması | respublika | ||
| Prezident | Bidhya Devi Bhandari | ||
| Baş Nazir | Khadga Prasad Oli | ||
| Sahəsi | Dünyada 94-cü | ||
| • Ümumi | 140800 km² | ||
| • Su sahəsi (%) | 2,8 | ||
| Əhalisi | |||
| • Əhali | 29 331 000 nəfər (40-cı) | ||
| • Sıxlıq | 199 nəf./km² | ||
Dövlət quruluşu
redaktəNepal parlament formasında idarəetmə üsuluna malik federativ respublikadır (28 may 2008-ci il tarixinə qədər ölkədə konstitusiyalı monarxiya quruluşu mövcud olmuşdur). Milli bayram günü olan respublika günü (2008) 28 may tarixində qeyd olunur. 14 yanvar 2007-ci ildə Nepalın müvəqqəti (keçid) Konstitusiyası qəbul edilmişdir [1].
İnzibati ərazi bölgüsü
redaktəNepal 5 region üzrə (Şərqi region, Mərkəzi region, Qərbi region, Mərkəzi Qərb və Uzaq Qərb regionları) qruplaşmış 14 zonaya (Baqmati, Bxeri, Kosi, Lumbini, Maxakali, Meçi, Saqarmatxa, Rapti, Setxi, Dxaulaqiri, Canakpur, Qandaki, Narayani və Karnali ançollarına) və 75 rayona (pançayat) bölünür.
Dövlət başçısı
redaktəPrezident Parlament tərəfindən siyasi konsensus əsasında Yeni Konstitusiyanın qəbul olunacağı müddətədək seçilir [2].
Milli birliyin rəmzi və ərazi bütövlüyünün təminatçısı olan dövlət başçısının əsas vəzifəsi ölkə Konstitusiyasını qorumaq və ona dəstək olmaqdır.
Mövcud Konstitusiyaya əsasən, vitse-prezident siyasi fəaliyyəti dövründə, ölkənin idarə edilməsində dövlət başçısına köməklik göstərir, zərurət yarandıqda onu bu postda əvəz edir [3].
Qanunverici hakimiyyət
redaktəNepal Federativ Respublikasının ali qanunverici orqanı 4 il müddətinə fəaliyyət göstərən bir palatadan – 240 üzvü ümumi və bərabər seçki əsasında gizli səsvermə yolu birmandatlı dairələrdən, 335 üzvü proporsional nümayəndəlik sistemi əsasında partiya siyahıları üzrə seçilən, digər 26 mandat isə təyin edilən deputatlar üçün nəzərdə tutulan 601 yerlik Müəssislər Məclisindən (Parlament) ibarətdir.
Yaşı 25-ə çatmış və Nepal Cinayət Kodeksinin mənəvi əxlaqsızlıq maddəsi ilə məhkum edilməmiş istənilən ölkə vətəndaşı Parlament seçkilərində namizədliyini irəli sürə bilər.
Parlamentdə qanun layihələri qəbul edildikdən sonra imzalanması üçün dövlət başçısına göndərilir. Dövlət başçısı qanun layihəsini imzalamaq və ya onu geri qaytarmaq səlahiyyətinə malikdir. Lakin ölkədə ali qanunverici orqanın nüfuzu yüksək və səlahiyyətləri geniş olduğundan bu prosedur, bir qayda olaraq formal xarakter daşıyır.
İcraedici hakimiyyət
redaktəSiyasi konsensus əsasında fəaliyyət göstərən Nazirlər Şurası və ona rəhbərlik edən Baş nazir ölkədə icra hakimiyyətini həyata keçirir. Baş nazir müvafiq siyasi partiyanın təqdimatı ilə Müəssislər Məclisinin üzvləri arasından hökumət üzvlərini - nazirləri təyin edir.
Öz fəaliyyətlərinə görə Baş nazir və digər nazirlər Müəssislər Məclisinin qarşısında kollektiv məsuliyyət, nazirlər isə Baş nazir və Parlament qarşısında fərdi məsuliyyət daşıyırlar.
Məhkəmə hakimiyyəti
redaktəƏsas funksiyaları ilə yanaşı, ölkədə Konstitusiya nəzarəti orqanının səlahiyyətlərini də yerinə yetirən və ən yüksək məhkəmə instansiyası sayılan Ali Məhkəmə, habelə Apelyasiya, rayon və ixtisaslaşmış hərbi məhkəmələr Nepalda məhkəmə hakimiyyətini həyata keçirirlər [4].
Mənbə
redaktəİstinadlar
redaktə- ↑ "CA dissolved; PM proposes fresh election for Nov 22". eKantipur. 28 May 2012. 2 April 2015 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 January 2014.
- ↑ "Бидхиа Бхандари стала первой в истории Непала женщиной-президентом". 2015-10-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-23.
- ↑ "Конституция Непала" (PDF). 2009-07-15 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2015-11-23.
- ↑ "Переходная конституция Непала, ст.101". 2015-04-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-11-23.