Nyanyak (vyet. Nhã nhạc, 雅楽) — Vyetnam ruh musiqisi. Vyetnamda Çanov dövründən Nquenov dövrünə kimi çox populyar musiqisi olmuşdur.[1]

Nyanyak ifa eden oskestr

Mənası

redaktə

Nyanyaknın mənası müxtəlif növ rəqslərin birləşərək yaratdığı aksesuar deməkdir. Adətən bu rəqslər imperatorlara və ya nüfuzlu şəxslərə iltifat olunurdu. Klassik musiqilər kilsədə Allaha və müəllimlər üçün də səslənirdi (Konfusiya). Nyanyakı çalmaq üçün xüsusi olaraq teatrsəhnə qurulurdu.

Yaranması

redaktə

Nyanyakın mənbəyi çinlilərin "yayue", yaponların "qaqaku" və koreyalıların "aak" mahnıları hesab olunur. Nyanyak vyetnamlılarla çinlilər arasındakı Min dinastiyası zamanı yaranıb. Bu dinastiyadan sonra nyanyak Nquenov musiqiçiləri tərəfindən ifa edildikdən sonra uzun müddət ifa olunmur. 1978-ci ildə bu mədəniyyət növünü saxlamaq üçün tədbirlər həyata keçirilməyə başlanılır. 1980-ci illərdə məktəblərdə, tədbirlərdə nyanyak ifa olunur. 2007-ci Nyanyak ansamblı Vyetnam diasprasının üzvləri Yaponiya prezidenti Nquen Min Çtea imperator sarayında konsert verirlər. 2008-ci ilde nyanyak UNESCO-nun mədəniyyət abidəsinə daxil olur.

Quruluşu

redaktə

Nyanyak iki hissədən ibarət orkestrdan ibarətdir. Böyük hissə "daynyak" və balaca hissə "teynyak[2]".

Daynyak 40 nəfərdən ibarət ansambldır. Onların arasında orta və böyük qoboy kenbua və s. musiqi alətləri var.

Musiqi alətləri

redaktə

Nyanyak musiqisini ifa etmək üçün bir sıra musiqi alətlərdən istifadə olunur. Bu ansambla əsasən nhã nhạc bura daxildir kèn bầu (konik oboe), đàn nguyệt (ay şəklində iki simli lute), đàn tam (yırtıcı gövdəsi və üç simli büzməli lute), đàn nhị (İki telli şaquli fiddle), sáo (həmçinin sá trúc; bir bambu transvers fleyta), trống (baraban çubuqlarla oynadı) və başqaları.

Nuyen hanedanı dövründə nyanyakın inkişaf

redaktə

Nguyen Hanedanı dövründə Nyanyak özünün əsl intibah dövrünü yaşayır.

It is believed that nhã nhạc did not truly reach the pinnacle of its development until the Nguyễn Dynasty, when it was standardized. Nyanyak Nuyen imperatorları rəsmi məhkəmə musiqisi olaraq elan etdilər. Bundan sonra bu musiqi kral sarayının geniş mərasimlərinin vacib hissəsi oldu və hər zaman çalınmağa başladı.

Nyanyak hələ də köhnə Hu hu dövrünün paytaxtı olmuş və mahnının adıda buradan irəli gəlir.. "Hu hu tayfasının məhkəməsi"ndə çalınan bu musiqi (Nhã nhạc cung đình Hu) 2003-cü ildə YUNESKO tərəfindən İnsanlıq Oral və Qeyri-maddi Mirası Şəffaflığı daxil olur. YUNESKO həqiqətən unikal və yüksək inkişaf etmiş sənətin qorunması üçün əlindən gələn hər bir səyi edir.

Videolar

redaktə

Xarici keçid

redaktə

Ədəbiyyat

redaktə

İstinad

redaktə
  1. Ngco.1997
  2. "Vietnamese Court Music" Arxivləşdirilib 2022-03-28 at the Wayback MachineGoldsmith, University of London.