Vikipediya

Oksana Şaçko

Ukraynalı feminist, fəal

Oksana Vasilyevna Şaçko (ukr. Шачко Оксана Василівна ; 31 yanvar 1987[1], Xmelnitskiy, Ukrayna SSR, SSRİ[1] – 23 iyul 2018[2][1], Monruj, O-de-Sen, Fransa[3][1]) — Ukraynalı feminist, fəal. Femen beynəlxalq qadın hərəkatının həmtəsisçilərindən biri. Patriarxata, diktatura, din və seks-industriyaya qarşı etiraz mitinqlərində yarıçılpaq geyimi ilə diqqət çəkən fəal.[4][5]

Oksana Şaçko
ukr. Оксана Василівна Шачко
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi 31 yanvar 1987(1987-01-31)[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 23 iyul 2018(2018-07-23)[2][1] (31 yaşında)
Vəfat yeri
Vəfat səbəbi asılma[d]
Təhsili
Fəaliyyəti qadın hüquqları fəalı[d], rəssam
Dini ateizm
Elmi fəaliyyəti
Elm sahəsi rəssamlıq, feminizm
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

2013-cü ildə Oksana Şaçko Fransadan siyasi sığınacaq alıb və Parisdə məskunlaşıb. Fransanın paytaxtında Şaçko şəkillər çəkir, adi həyat sürürdü. Onun Parisdə həyatı çox çətin keçirdi, təhlükəsizlik, mənzil və sənədlərin yenilənməsi ilə bağlı problemlər yaşayırdı. Bütün bunlar onun bir neçə dəfə depresiyaya düşməsinə səbəb olmuşdu. Oksana Şaçko 2018-ci il iyulun 23-də Parisdəki mənzilində özünə qəsd edib.

Həyatı

redaktə

Oksana Şaçko 31 yanvar 1987-ci ildə Xmelnitskidə anadan olub. Anası Olqa Vladimirovna Şaçko Oksananın atasından ayrılmışdı. Onun Aleksey Şaçko adında kiçik qardaşı var idi.[6]

Uşaq ikən rəsm çəkməyə maraq göstərib və 8 yaşında pravoslav ikonaları ilə maraqlanırdı. Rəssam dostu Apolonia Breuilinin sözlərinə görə: “Uşaqlıqdan ona kilsəyə getməyə və qadınların adətən icazə verilməyən yerlərdə rəsm çəkməsinə icazə verilirdi.” Şaçko 12 yaşında böhran dövrü keçirib v hətta monastıra getmək, Allahın qulluqçusu olmaq istəyidi. Lakin anası qızının bu istəyinin qarşısını almağa nail olub.[7]

Oksana Şaçko 15 yaşında həyatını ikon rəssamlığına həsr etmək niyyəti ilə doğma şəhərini tərk edib. Bir müddət monastırda yaşayıb. Zamanla o, dindən məyus olmuş və monastırı tərk etmişdi.[8]

Oksana Şaçko ali təhsilə malik idi. O, Taras Şevçenko adına Kiyev Milli Universitetində təhsil alıb.

Femen

redaktə

2008-ci ilin aprelində Anna Qutsol və Aleksandra Şevçenko ilə birlikdə qeyri-rəsmi Femen təşkilatını yaradıb. Fəallar əvvəlcə qız tələbələrin problemləri ilə bağlı etirazlar edirdilər. Lakin bir müddət sonra onlar ukraynalı qadınların cinsi istismarına və seks turizminə qarşı etirazlara da başladılar. Əvvəlcə onlar yalnız alt paltarı ilə tədbirlərə qatılaraq özlərinə diqqət çəkirdilər.

2009-cu ilin avqustunda Oksana Şaçko Kiyevdə etiraz əlaməti olaraq ilk dəfə sinəsini açıb. O vaxtdan başlayaraq, Femen fəalları mütəmadi olaraq üstsüz etiraz aksiyası keçirdirlər.[9]

Oksana Şaçko Ukraynadan başqa Belarus və Rusiyada keçirilən aksiyalarda iştirak edib.

2012-ci il martın 4-də Şaçko Rusiyada keçirilən prezident seçkiləri zamanı Moskvada saxlanılıb. Rusiyanın baş naziri Vladimir Putin seçki məntəqəsində səs verdikdən sonra o, digər iki qızla birlikdə seçki məntəqəsinə soxularaq, sinələrini açıb şüarlar səsləndiriblər. Onlar polis tərəfindən saxlanılaraq Ukraynaya deportasiya ediliblər.

2012-ci ilin iyununda Şaçko artıq Xreşçatikdəki fan zonasında "Avro 2012"-yə qarşı yarıçılpaqlıq etiraz aksiyasında iştirak edərək, İsveç milli komandasının azarkeşlərinin pivəsini ayaqları ilə masadan yerə töküb.

2013-cü ildə Femen fəallarına qarşı bir neçə hücumdan sonra Şaçko Fransadan siyasi sığınacaq istəyib. O, Parisdə yaşayırdı və şəkillər çəkirdi. Apolonia Breuilinin sözlərinə görə, ona Parisdə həyat çox çətin gəlirdi. Şaçko etibarsızlıq, mənzil və sənədlərin yenilənməsi ilə bağlı problemlər yaşayırdı.[8]

2014-cü ildən başlayaraq o, Femendən uzaqlaşmağa başladı və diqqətini ilk ehtirası olan sənətə yönəltdi.[8]

O, “Femen” (2013) kitabını yazan fransız yazıçısı Qalya Akermanla əməkdaşlıq edib. 2014-cü ildə rejissor Alein Marqot Şaçko haqqında “Mən Femen” (fr. Je suis Femen) sənədli filmini çəkib.

Oksana Şaçko bir neçə fərdi sərgi təşkil edib. Xüsusilə, o, bir sıra təxribatçı "ikonlar" yaradıb.

2016-cı ildə Mansart Qalereyasında belə əsərlərin “İkonoklast” (“İkonoklazma”) adlı ilk fərdi sərgisi keçirilib. Bunlar ənənəvi şəkildə çəkilmiş “ikonlar”dır ki, burada rəssam dini doqmaya qarşı çıxmaq üçün feminist, siyasi və ya humanist çalarlarla transqressiv detallar təqdim edir.[10] Onun qalmaqallı rəsmləri arasında, məsələn, burkalı Məryəm, pulemyotlu mələk və kazinoda oynayan "Üç üqnum" var. Oksananın özünün izah etdiyi kimi, yaradıcılığı ilə dinə etirazını ifadə edir.[11]

Oksana Şaçko 2018-ci il iyulun 23-də Parisdəki mənzilində özünə qəsd edib. Oksana ingiliscə intihar məktubu qoymuşdu. Orada Paris bohemiyasına müraciət edib: "Hamınız saxtasınız." Bundan əvvəl o, iki uğursuz intihar cəhdi etmişdi.[12][13]

Filmoqrafiya

redaktə
  • 2014: Ukrayna fahişəxana deyil (ing. Ukraine Is Not a Brothel)- avstraliyalı rejissor Kitti Qrinin sənədli filmi;
  • 2014: Mən Femenəm (fr. Je suis Femen) - Alen Marqot tərəfindən çəkilmiş fransız sənədli filmi;
  • 2014: Çılpaq Müharibə (ing. Naked War) - Fransız-Alman sənədli filmi.

Musiqi

redaktə
  • 2019: İşıq Qaradır (fr. La Lumière est Noire) - Alen Marqot, "Chiara Darbellay", "Mathieu Schneider tərəfindən bəstələnmiş fransız musiqisi.[14]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 Fichier des personnes décédées.
  2. ↑ 1 2 La cofondatrice des Femen, Oksana Chatchko, s’est suicidée à Paris.
  3. ↑ 1 2 Oksana Shachko, a Founder of Feminist Protest Movement, Dies at 31.
  4. ↑ Jeffrey Tayler. "The Woman Behind Femen's Topless Protest Movement - Jeffrey Tayler". The Atlantic. 2013-03-13. 2013-12-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-15.
  5. ↑ "FEMEN". FEMEN. 2016-05-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-09-29.
  6. ↑ "Лидер FEMEN Оксана Шачко умерла с третьей попытки — МК". 2018-07-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-31.
  7. ↑ "Оксана Шачко: смерть разочарованной участницы Femen". 2018-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-16.
  8. ↑ 1 2 3 "Смерть Оксани Шачко: ким була засновниця Femen". 2018-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-27.
  9. ↑ Хто така Оксана Шачко з FEMEN, яка покінчила з собою в Парижі Arxivləşdirilib 2018-07-24 at the Wayback Machine (rus.)
  10. ↑ "Персональна виставка". 2017-08-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-27.
  11. ↑ "«Иконы» и голая грудь: чем известна основательница Femen | Статьи | Известия". 2018-08-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-08-16.
  12. ↑ "Одна із засновниць Femen Оксана Шачко наклала на себе руки. Що відомо про неї та її самогубство // НВ, 24.7.2018/". 2018-07-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-27.
  13. ↑ "Засновниця Femen наклала на себе руки у Парижі". 2018-07-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-27.
  14. ↑ Oxana "Lumière Noire", Alain Margot, en:Youtube, 24 июля 2019

Xarici keçidlər

redaktə
 
Vikianbarda Oksana Şaçko ilə əlaqəli mediafayllar var.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Oksana_Şaçko&oldid=7645302"