Pank submədəniyyəti
Pank submədəniyyəti 1970-ci illərin ortalarında ifadə azadlığı hərəkatı və üsyan olaraq ortaya çıxmışdır. Bu submədəniyyət minimalist sistem əleyhdarı musiqiyə Punk Rocka əsaslanır.
Punk öz geyim tərzi, fəlsəfəsi, ədəbiyyatı (fanzinlər), rəqsləri (pank şouları) və vizual görüntüləri ilə güclü bir submədəniyyət yaratmışdır. Yaratdığı mədəniyyət populyar mədəniyyətin mənbəyi olmaqla yanaşı, öz daxilində də alt subkulturalar yaratmışdır.
Mədəniyyət
redaktə
punk geyim tərzi
redaktəpunk mədəniyyəti; Cəmiyyətə özlərini onlarla eyniləşdirmədiklərini və insanlar arasında sinfi fərqlər olduğu müddətcə onlarla eyniləşməyəcəkləri mesajını verdilər. Pank rok Amerikada 1960-cı illərin sonu və 1970-ci illərin əvvəllərində Avropa və Şimali Amerikada pre-punk qruplarına da təsir etdi. Xüsusilə də The New York Dolls- dan təsirlənən bir çox punk qrupları vardır.
Punklar içində olduqları vəziyyətə etiraz etmək üçün əllərində olan hər cür materialla istehza ilə özlərini, o cümlədən bədənlərini ironiya ilə "cəmiyyətin tullantısı" təqdim etdilər: qul geyimləri, zəncirlər, dərilər, basqın cinsiyyətçi modaya qarşı androjiniya, cırıq geyimlər, rəngli və dik saç düzümləri və pank simvollarından ibarət bədənə bərkidilmiş sancaq… Panklar dəb əleyhdarıdır . Məqsədi ənənəvi qəliblərin içində yaşayan cəmiyyətə etiraz etmək və qəbul edilmiş normalları pozmaqdır.
Pank estetikasının yaradıcısı sayılan və Londonda yaşayan modelyer Vivienne Westwood (" Sex Pistols "un yaranmasının səbəblərindən biri olan "Sex" adlı mağazanın ortalarından biri) aşağıdakı sözlərlə punk estetikasının səbəbini belə ifadə edir:
Onun paltarlarını geyinmək üçün cəsarətli olmalısan. Küçədə gedərkən bütün diqqətləri özünüzə yönəldəcəksiniz. Bu reaksiyaları öz üzərinə dəvət edən bir güc nümayişidir. Paltarlar əksər vaxt fikirləri sözlərdən daha yaxşı çatdıra bilirlər. Bir kitab, afişa və ya broşür kimi dağıdıcı bir silah ola bilər: Avtobusda yanınızda 'Anarchy in the UK' (Böyük Britaniyada anarxiya) köynəyində oturan biri sizi dərhal narahat edəcək."
Pank stili və modası İngiltərədə əhəmiyyət qazandı və mohawk punk üslubu ilə birləşmişdir. Mohawk effekti əslində Robert De Nironun " Taxi Driver " filmindəki saç düzümündən yaranıb. İngilis Richard Hell bu saç düzümünü bir az dəyişdirərək boyayaraq günümüzün punk saçlarının formalaşmasını tamamladı.
Fanzinlər
redaktəPank mədəniyyəti də öz həmrəylik və ünsiyyət şəbəkəsini yaratmışdı. Fanzinlər . Mədəniyyət və incəsənət sənayesinə və sistemə qarşı müqavimət olan fanzinlərin mövcudluğunun səbəbi inkar, rədd etmək tələbi və çağırışıdır. Fanzinlərin punk aksiya həyat tərzində çox mühüm yeri var. (Yeraltı Ədəbiyyat) İlk Punk fanzin; Punkinin "Sniffin' Glue"; "do-it-yourself" (do-it-yourself" (do-it-yourself" fəlsəfəsini ortaya qoyur: gitarada üç akkord yeri göstərildi və başlıq verildi: "Budur, sizin üçün bir akkord, burada daha ikisi var, indi get və öz qrupunu yarat."
Panklar arasında ünsiyyət və intellektual şəbəkələr yaratmaqla yanaşı, fanzinlərin başqa bir mühüm töhfəsi dağıdıcı qrafik dizayn estetikasını yaratmaq idi. Hətta xaotik kollajla yaradılan, əsasən əlyazma və ağ-qara, fotosurətlə çoxaldılmış fanzinlərin zahiri görünüşü də qavrayışı təhrif etmək, stereotipləri qırmaq məqsədi daşıyırdı.
Hal-hazırda punklar arasında bu ənənə davam edir, həmçinin internetdə də yayılmışdır. İnternetdə yayımlanan fanzinlərə e-zine deyilir.
siyasi istiqamət
redaktəPankların siyasi aspektləri haqqında əsas məqalə üçün bax punk ideologiyası
Pank rokçular dəfələrlə siyasi hadisələrin içində iştirak ediblər. Pank hər hansı qurulmuş nizamı, köləliyi və hökuməti rədd edərək anarxiyanı seçmişdir. Bir çox punk qrupunun sözlərində hökumətlərin tənqidi, qadın hüquqları, heyvan hüquqları, Antiirqçilik, müharibə əleyhdarlığı və hər cür anti-iyerarxiya kimi mövzuları ələ alır. Digər tərəfdən aralarında liberal fərdlər də var.
Ən məşhur pank qrupu kimi tanınan The Sex Pistols bu hərəkatın qabaqcıllarından biridir. Tədricən punk zamanla daha müxtəlif və daha az minimalist qruplarla (məsələn, The Clash) birləşdi, bu da onlara təsir etdi. Ska və Rockabilly hətta hip-hopa təsir etdi və mahnılarda punk ilə eyni mesajları verməklərini təmin etdi. Mahnı sözləri üsyankar, hazırkı siyası tutuma əks və əksərən anarxist məzunda idi. pank öz bədəni və həyat tərzi ilə siyasəti, parodiya və estetikası ilə qəti şəkildə üsyankar və dağıdıcı idi, hələ də bir çox ölkələrdə subkulturoloji müxalifətin ən mühüm elementləridir.
Dadaizm
redaktəPunkın bu dağıdıcı münasibətinin köklərini Dada hərəkatının yaratdığını demək olar. 1916–1922-ci illər arasında Dada özünü də inkar edərək bütün mövcud ictimai-estetik dəyərlərə şiddətlə müqavimət göstərməsi, anti-sənət, təxribatçı parodiyası, iyrənc yumoru ilə dağıdıcı sənətin nümayəndələrindən biri olmuşdur.
" .. . Siz bizim üçün HEÇNƏSİZ
- Tanrılarınız kimi: HEÇNƏ
- Bürokratlarınız, idarəçiləriniz kimi: HEÇNƏ
- Rəssamlarınız, şairləriniz kimi: HEÇNƏ
- Mənə hücum edib dişlərimi qoparsanız belə üzünüzə axmaq olduğunuzu qışqıracam.."(Dada Manifestindən)
Dədənin aparıcı simalarından biri olan Marsel Duchamp ; pisuar, butulka asılqanı, qar kürəyi kimi əşyalara sadəcə öz imzasını ataraq və bir sənət əsəri kimi sərgilədiyi "Ready Made''ləri ilə tanınmışdır