Vikipediya

Pavel Durov

Rusiyalı sahibkar

Pavel Valeryeviç Durov (rus. Павел Валерьевич Дуров; 10 oktyabr 1984[1], Leninqrad[4]) — VKontakte sosial şəbəkə saytının və Telegram proqramının yaradıcısı kimi tanınan rusəsilli Fransa və BƏƏ sahibkarı.[5][6] Nikolay Durovun kiçik qardaşıdır. 29 sentyabr 2022-ci il tarixinə olan məlumata görə onun sərvəti 15,1 milyard ABŞ dolları dəyərindədir.[7] 2022-ci ildə Forbes jurnalına görə BƏƏ-nin ən varlı adamı kimi tanınıb.[8] 2023-cü ilin fevralında Arabian Business onu Dubayın ən güclü sahibkarı adlandırırdı.[9]

Pavel Durov
rus. Павел Валериевич Дуров
Doğum tarixi 10 oktyabr 1984(1984-10-10)[1] (40 yaş)
Doğum yeri
Uşağı bilinmir
Təhsili
  • Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin Filologiya fakültəsi[d][2]
Fəaliyyəti informatik, sahibkar
Fəaliyyət illəri 2006-cı ildən
Üzvlüyü
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

2014-cü ildə VK-nın baş direktoru vəzifəsindən azad edildikdən sonra[10] bir neçə il ərzində Durov qardaşları Sent-Kits və Nevis vətəndaşları kimi könüllü sürgün[11] kimi dünyanı gəzdilər.[12]

2017-ci ildə Finlandiyanın nümayəndəsi kimi Dünya İqtisadi Forumunun Gənc Qlobal Liderlər qrupuna qoşulub.[13][14] Durov 2021-ci ilin avqustunda Fransa vətəndaşlığına qəbul edilib və buna görə də hazırda Avropa İttifaqı vətəndaşlığına sahibdir.[15]

Həyatı

redaktə

Pavel Durov Leninqradda anadan olub, lakin uşaqlığının çox hissəsini atasının işlədiyi İtaliyanın Turin şəhərində keçirib.[16] 2006-cı ildə Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirmişdir. Durovun erkən həyatı və karyerası "Durov Məcəlləsi: Əsl Hekayə" və "VK və onun yaradıcısının əsl hekayəsi" kitablarında ətraflı təsvir edilmişdir.[17]

Ailəsi

redaktə
 
Pavel Durov və Mayk Butçer San-Fransiskodakı TechCrunch konfransında, 2015-ci il

Pavel Durovun babası Semyon Petroviç Tulyakov İkinci Dünya müharibəsində iştirak edib. 65-ci piyada alayının tərkibində Leninqrad cəbhəsində Krasnoborski, Qatçinski və başqa yerlərdə döyüşlərdə iştirak etmiş və üç dəfə yaralanmışdır. O, "Qırmızı ulduz" ordeni,[18] 2-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni[19] və I dərəcəli "Böyük Vətən Müharibəsi" ordeni ilə təltif olunmuşdur.[20] Müharibədən sonra isə həbs olunmuşdur.[21]

Durovun atası Valeri Semenoviç Durov filologiya elmləri doktorudur və bir çox elmi məqalələrin müəllifidir. 1992-ci ildən Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinin klassik filologiya kafedrasının müdiridir.[22] 2022-ci ilin martında Durov yazırdı ki, "Anam tərəf Kiyevdəndir. Onun qızlıq soyadı İvanenkovdur və bu günə qədər Ukraynada çoxlu qohumlarımız yaşayır".[23]

Həbsi

redaktə
  Əsas məqalə: Pavel Durovun həbsi

2024-cü il 25 avqust tarixində Fransada saxlanılıb.[24] Durovun şəxsi təyyarəsi uçuş-enmə zolağına enərkən Paris hava limanında həbs edilib. Durovu daşıyan şəxsi təyyarənin Azərbaycandan havaya qalxdığı açıqlanıb. 29 avqustda zaminə buraxılıb. Onun Fransadan çıxması qadağan edilib, 5 milyon avro girov ödəməli və həftədə iki dəfə polisə məlumat verməlidir.

Karyerası

redaktə

VKontakte

redaktə

2006-cı ilin əvvəllərində Facebook-dan ilhamlanaraq VKontakte sosial şəbəkəsini qurmuşdur.[25] Pavel Durov və qardaşı vaxtlarının çoxunu VKontakte üçün ayıraraq şirkətin dəyərini 3 milyard dollardan çox artırdılar.[26] 2011-ci ilin dekabrında Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin təklifini rədd etdiyinə görə Sankt-Peterburq prokurorluğuna izahat vermək üçün çağırıldı. 2013-cü ilin dekabrında VK hissəsinin 12%-ni Rusiyanın əsas internet şirkətinin sahibi olan İvan Tavrinə satması üçün təzyiq altına alındı. Daha sonra şirkətin 52% hissəsini Mail.ru şirkətinə satdı.16 sentyabr 2014-cü ildə Mail.ru şirkətin bütün səhmlərini aldı və VKontakte şirkətinin tək sahibi oldu.[27][28]

"VK"dan ayrılma

redaktə

1 aprel 2014-cü ildə Durov istefa ərizəsini idarə heyətinə təqdim etdi,[29][30] əvvəlcə istefa etdiyinin şirkət tərəfindən təsdiqlənməsi səbəbi ilə bunun fevral ayında başlayan Ukrayna böhranı ilə əlaqəli olduğuna inanılırdı. Bununla belə, Durov özü bunun 3 aprel 2014-cü ildə bir aprel zarafatı olduğunu iddia etdi.[31][32][33][34]

16 aprel 2014-cü ildə Durov açıq şəkildə Ukrayna etirazçılarının məlumatlarını Rusiyanın təhlükəsizlik orqanlarına təhvil verməkdən və Aleksey Navalnının VKontakte-dəki səhifəsini bloklamaqdan imtina etdi. Bunun əvəzinə müvafiq sifarişləri öz VKontakte səhifəsində yerləşdirdi, tələblərin qanunsuz olduğunu iddia etdi.[35][36]

21 aprel 2014-cü ildə Durov VK-nın baş icraçı direktoru vəzifəsindən azad edildi.[37] Durov daha sonra şirkətin Vladimir Putinin müttəfiqləri tərəfindən faktiki olaraq ələ keçirildiyini iddia etdi. Durov daha sonra Rusiyanı tərk etdi və geri dönmək planı olmadığını və ölkənin bu anda internet biznesi ilə uyğunsuz olduğunu bildirdi.[38]

Rusiyanı tərk etdikdən sonra

redaktə

Rusiyanı tərk etdikdən sonra Mərkəzi Amerikadakı Sent-Kits və Nevis ada ölkəsindən vətəndaşlıq aldı. Vətəndaşlıq üçün ölkəyə 250 min dollar pul yatırdı. İsveçrə banklarından 300 milyon dollarlıq nağd pul əldə etti.[39] Bu onu əvvəlcə Berlində yerləşən və şifrəli mesajlaşma xidmətinə yönəlmiş növbəti şirkəti Telegram-ı yaratmağa yönəltdi. Daha sonra, Stiv Cobsun dul arvadı Laurene Povell Cobs da daxil olmaqla investorlarla birlikdə 1.7 milyard dollarlıq bir başlanğıc toplayaraq "Gram" kriptovalyutasını və TON platformasını işə salmağa çalışdı. Lakin bu təşəbbüslər federal məhkəmələr tərəfindən dayandırıldı.[40]

Baxışları və inancları

redaktə

Pavel Durov libertarist siyasi baxışlara sadiqdir, vegeteriandır. Rusiya təhsil sistemində islahatların aparılmasının tərəfdarıdır; məlumat sahəsində vergilərin ləğvi; viza sisteminin, qeydiyyat və hərbi xidmətə çağırışın ləğvi; gömrük rüsumlarının azaldılması; bölgələrə tam muxtariyyət verilməsi; həmçinin andlılar məhkəməsinin açıqlığı üçün. O, Ernesto Çe Qevara və Stiv Cobsdan ilham alır və dini inanc olaraq, bəzi mənbələrə görə pastafaryanizm, digərlərinə görə dzen məktəbinin tərəfdarıdır.

10 oktyabr 2017-ci il tarixində, Pavel Durov ad günündə uzun illər əvvəl imtina etdiyi və fikrincə şüuru mənfi təsir edən yeddi şeydən danışdı: alkoqol; heyvan əti; tabletlər və istənilən əczaçılıq məhsulları; nikotin və digər dərmanlar; qəhvə, qara və yaşıl çay, energetik içkilər; fastfud, şəkər, qazlı içkilər; televiziya və onun analoqları.

2011-ci ildə 27 yaşı mübasibətilə Vikimedia Fonduna 1 milyon dollar bağışlayıb.[41]

Tərifləri və təltifləri

redaktə

Bəzi qərb medialarına görə Durova Rusiyanın Mark Zukerberqi adı verilmişdir.[42][43][44]

2014-cü ilin avqust ayında Durov 30 yaşın altındakı ən perspektivli Şimali Avropa lideri seçildi.[45]

21 iyun 2018-ci ildə Qazaxıstan Jurnalistlər Birliyi "senzuraya və dövlətin vətəndaşların pulsuz onlayn yazışmalarına müdaxiləsinə qarşı prinsipial mövqeyinə görə" Durovu mükafatlandırdı.[46]

2018-ci ildə Fortune jurnalı Durovu "40 yaşın altındakı 40" siyahısına daxil etdi, bu da illik ən nüfuzlu gənclərin reytinqidir.[47]

İstinadlar

redaktə
  1. ↑ 1 2 Qui est Pavel Dourov, l’énigmatique patron de Telegram arrêté à Paris ? (fr.). 2024. ISSN 1186-4583
  2. ↑ 1 2 https://www.francetvinfo.fr/sciences/high-tech/qui-est-pavel-dourov-le-fondateur-de-la-messagerie-telegram-arrete-en-france_6743221.html.
  3. ↑ 1 2 https://ria.ru/20140421/1004869615.html.
  4. ↑ 1 2 Par Le Parisien avec AFP Le 25 août 2024 à 17h11, Modifié Le 25 Août 2024 À 18h10 Pavel Durov : milliardaire et libertarien assumé… qui est le fondateur et PDG de Telegram, arrêté en France ? (fr.). Paris: LVMH, 2024. ISSN 1161-5435
  5. ↑ Cook, James. "The incredible life of Pavel Durov — 'Russia's Mark Zuckerberg' who is raising $2 billion for his messaging app". Business Insider. 22 March 2015. 1 April 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 21 April 2022.
  6. ↑ "Why Telegram has become the hottest messaging app in the world". The Verge. 25 February 2014. 13 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  7. ↑ "Forbes profile: Pavel Durov". Forbes. 9 March 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 May 2022.
  8. ↑ "With $15.1B, Pavel Durov Is The Richest And Youngest Billionaire In The Middle East". Forbes Middle East (ingilis). 17 April 2022. 2023-02-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-02-14.
  9. ↑ "Dubai 100: Meet the 100 people you need to know in the emirate". Arabian Business. 8 February 2023. 10 February 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 February 2023.
  10. ↑ "Durov, Out For Good From VK.com, Plans A Mobile Social Network Outside Russia". TechCrunch. 22 April 2014. 6 July 2017 tarixində arxivləşdirilib.
  11. ↑ Hakim, Danny. "Once Celebrated in Russia, the Programmer Pavel Durov Chooses Exile". The New York Times. 2 December 2014. 6 September 2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 November 2015.
  12. ↑ Vivienne Walt. "With Telegram, A Reclusive Social Media Star Rises Again". Fortune. February 2016. 24 February 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  13. ↑ "ExoAtlet CEO Ekaterina Bereziy named Young Global Leader by World Economic Forum". 16 May 2017. 17 May 2017 tarixində arxivləşdirilib.
  14. ↑ "Young Global Leaders class of 2017". 29 June 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 June 2017.
  15. ↑ "Décret du 23 août 2021 portant naturalisation, réintégration, mention d'enfants mineurs bénéficiant de l'effet collectif attaché à l'acquisition de la nationalité française par leurs parents, francisation de noms et de prénoms et libération de l'allégeance française (Accès protégé)". www.legifrance.gouv.fr. 20 May 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 7 October 2021.
  16. ↑ "Is Pavel Durov a Kremlin target?". Bloomberg. 1 August 2013. 7 March 2016 tarixində arxivləşdirilib.
  17. ↑ "The Pavel Durov Code: Five stories from the life of VK and its creator". Forbes (rus). 22 November 2012. 19 April 2015 tarixində arxivləşdirilib.
  18. ↑ Наградной лист Тулякова Семёна Петровича (rus). Вконтакте. 8 May 2015. 29 June 2017 tarixində arxivləşdirilib.
  19. ↑ "Фронтовой приказ № 692/н от 15. iyun 1945, страница 2". Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941–1945 гг.». 15 March 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 May 2016.
  20. ↑ "Туляков Семен Петрович". Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941–1945 гг.». 15 March 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 May 2016.
  21. ↑ Николай Валуев объявил бойкот сети "ВКонтакте" (rus). Lenta.ru. 10 May 2012. 15 March 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 November 2012.
  22. ↑ Дуров Валерий Семёнович (rus). Филологический факультет СПбГУ. 25 December 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 December 2012.
  23. ↑ "Telegram's Billionaire Founder Says He's Never Provided Ukrainians' Data To Russia". Forbes. 7 March 2022. 12 May 2023 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 November 2023.
  24. ↑ ""Telegram"ın təsisçisi Pavel Durov Fransada "persona non qrata" elan edilmişdi". 2024-08-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-08-24.
  25. ↑ "Fortune". New York Times ( (ing.)). 02.12.2014. 08.02.2015 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30.07.2018.
  26. ↑ "With Telegram, A Reclusive Social Media Star Rises Again". Fortune ( (ing.)). 23.02.2016. 23.02.2016 tarixində arxivləşdirilib.
  27. ↑ "Russia's Mail.Ru buys remaining stake in VKontakte for $1.5 bln". Reuters ( (ing.)). 19.07.2018. 05.12.2014 tarixində arxivləşdirilib.
  28. ↑ "Mail.Ru Group купила «ВКонтакте»". Mail.ru ( (rus.)). 16.09.2014. 2014-04-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 01.12.2017.
  29. ↑ "ПАВЕЛ ДУРОВ ОБЪЯВИЛ О ТОМ, ЧТО ПОКИДАЕТ ПОСТ ГЕНЕРАЛЬНОГО ДИРЕКТОРА СОЦСЕТИ "ВКОНТАКТЕ"". Компьютерра ( (rus.)). 01.05.2014. 2021-01-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 03.05.2014.
  30. ↑ "No joke as 'Russian Facebook' founder resigns amid dispute (Update)". Phys ( (ing.)). 01.05.2014. 08.03.2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30.07.2018.
  31. ↑ "День дурака удался: Дуров отозвал заявление об уходе из "ВКонтакте"". NEWSru.com ( (rus.)). 03.05.2014. 2021-01-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 03.05.2014.
  32. ↑ "Pavel Durov Resigns As Head Of Russian Social Network VK.com, Ukraine Conflict Was The Tipping Point". TechCrunch ( (ing.)). 01.05.2014. 08.07.2017 tarixində arxivləşdirilib.
  33. ↑ ""Going, going, gone – Pavel Durov quits VK"". Rusbase ( (ing.)). 02.05.2014. 06.03.2016 tarixində arxivləşdirilib.
  34. ↑ ""Founder of Social Network VK Pavel Durov Says Resignation as CEO was April Fools' Prank"". The Moscow Times ( (ing.)). 04.04.2014. 04.03.2016 tarixində arxivləşdirilib.
  35. ↑ "Pavel Durov". www.vk.com (  Vkontakte sosial şəbəkəsi / Pavel Durov ( (rus.)). 16.04.2014. 09.02.2017 tarixində arxivləşdirilib.
  36. ↑ "Pavel Durov". www.vk.com (  Vkontakte sosial şəbəkəsi / Pavel Durov ( (rus.)). 16.04.2014. 11.09.2014 tarixində arxivləşdirilib.
  37. ↑ "Vkontakte Founder Pavel Durov Learns He's Been Fired Through Media". The Moscow Times ( (ing.)). 22.05.2014. 25.05.2014 tarixində arxivləşdirilib.
  38. ↑ "Pavel Durov left Russia after being pushed out". The Economic Times ( (ing.)). 22.04.2014. 26.04.2014 tarixində arxivləşdirilib.
  39. ↑ "Дуров Павел Валерьевич". Forbes ( (ing.)). 16.03.2016. 2022-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 01.09.2020.
  40. ↑ "STEVE JOBS WIDOW INVESTED AT LEAST $5M IN TELEGRAM ICO". Bitcoinist ( (ing.)). 06.03.2020. 2021-01-16 tarixində arxivləşdirilib.
  41. ↑ "Founder of Facebook for Russia donates $1M to Wikipedia at DLD". VentureBeat ( (ing.)). 24.01.2012. 22.07.2012 tarixində arxivləşdirilib.
  42. ↑ "Russia's Zuckerberg, 27, folds notes into paper aeroplanes and spends weekend throwing them from his window (until people were acting 'like animals')". Daily Mail ( (ing.)). 30.05.2012. 2012-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 06.11.2012.
  43. ↑ "Easy money: Russian Zuckerberg provokes crowd fight over $160 notes". RT English ( (ing.)). 28.05.2012. 2012-11-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 06.11.2012.
  44. ↑ "Pavel Durov, Russian Millionaire, Throws Money Paper Planes Onto Passersby In St Petersburg". The Huffington ( (ing.)). 30.05.2012. 2012-07-26 tarixində arxivləşdirilib.
  45. ↑ "VKontakte's Founder Pavel Durov the Most Promising Northern European Leader Under the Age of 30, DealDash's William Wolfram Fourth". Nordic Business Forum ( (ing.)). 21.08.2014. 2014-08-26 tarixində arxivləşdirilib.
  46. ↑ "Telegram's Durov Awarded In Kazakhstan For Standing Against Censorship". Radio Free Europe/Radio Liberty ( (ing.)). 21.06.2018. 2018-06-22 tarixində arxivləşdirilib.
  47. ↑ "Fortune". Fortune ( (ing.)). 19.07.2018. 2014-04-25 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 30.07.2018.

Xarici keçidlər

redaktə
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Pavel_Durov&oldid=7763129"