Portal:Cənubi Azərbaycan
|
redaktə
Heydərbaba, ildırımlar şaxanda, Sellər, sular şaqqıldayıb axanda, Qızlar ona səf bağlayıb baxanda, Salam olsun şövkətüzə, elüzə, Mənim də bir adım gəlsin dilüzə |
|
Cənubi Azərbaycana xoş gəlmisiniz!
|
   |
Seçilmiş məqalə
Midiya, Mada və ya Maday (yun. Μηδία) — E.ə. 728-ci ildən – E.ə. 549-cu ilədək mövcud olmuş qədim dövlət, şərqdə ilk imperiya. Dövlət ilkin dövrdə tarixi Azərbaycan və ya Şimali İran ərazisində yaransa da tezliklə genişlənərək Ön Asiyanın ən güclü dövlətinə çevrilmiş, bölgə xalqlarının tarixində böyük iz qoyaraq, mədəniyyətinə güclü təsir etmişdir. Mada tayfa ittifaqı əsasən Cənubi Azərbaycandan şərqdə və cənub-şərqdə yerləşən vilayətlərdə təşəkkül tapmışdı. Azərbaycanlıların etnogenezində iştirak edən xalqlardan biri — madaylar tərəfindən qurulmuş ilk imperiya olan Midiya ondan əvvəl Azərbaycan ərazisində yaranmış Manna dövlətinin tarixi, etnik və mədəni varisi hesab edilir. Midiya Mannadan cənub-şərqdə yerləşirdi. Paytaxtı Ekbatan (indiki Həmədan) şəhəri idi.[24][25] Midiya (Maday, Matay, Amaday) adına ilk dəfə e.ə. IX əsr qaynaqlarında rast gəlinmişdir. Midiya ərazisi e.ə. IX-VIII əsrlərdə xırda vilayət hakimləri tərəfindən idarə edilirdi. Mannanın Gizilbunda vilayəti hər iki ərazinin sərhəddini təşkil edirdi
Seçilmiş şəkil
Seçilmiş şəxsiyyət
Şah İsmayıl, I İsmayıl və ya I Şah İsmayıl (azərb. شاه اسماعیل; fars. شاه اسماعیل یکم; tam adı: Şah İsmayıl Şeyx Heydər oğlu Səfəvi 17 iyul 1487, Ərdəbil - 23 may 1524, Sərab) – Səfəvi təriqətinin rəhbəri (şeyxi) (1494—1524); Səfəvilər dövlətinin banisi və ilk şahı (1501—1524), Klassik Azərbaycan şairi. Bədii əsərlərini "Xətai" təxəllüsü ilə yazmışdır. Bununla əlaqədar olaraq Şah İsmayıl Xətai olaraq da tanınır. Azərbaycan türkcəsi tarixdə ilk dəfə dövlət dili kimi Şah İsmayıl zamanı istifadə olunmuşdur. İsmayıl özünü 1501-ci ildə şah elan etmişdir. Hakimiyyəti zamanı Azərbaycan, İran, Şəriq Anadolu, İraqi-Əcəmi vahid dövlətdə birləşdirmişdir.
Xarici keçidlər
| Şəhriyar | ||
|---|---|---|
|
| ||
| Şah İsmayıl | ||
|---|---|---|
| ||
| Səfəvi Dövləti | ||
|---|---|---|
|
| ||
Təqvim
̟̆*
Tarixə nəzər
Nadir şah Əfşar (fars. نادر شاه Nâdir Şâh; 22 oktyabr 1688 – 19 iyun 1747) – İran şahı (1736-1747) və türk-soylu əfşarlar sülaləsinin banisi. Tarixdə həmçinin Nadirqulu bəy və Təhmasibqulu xan adları ilə də tanınır. Hərbi nailiyyətlərinə görə bəzi tarixçilər ona Şərqin Napoleonu və ikinci Makedoniyalı İsgəndər kimi ləqəblər vermişlər. XVII əsrin sonu-XVIII əsrin əvvəllərində Səfəvilər dövləti qorxunc bir iqtisadi və siyasi böhran keçirirdi. Ölkənin mərkəzi və şərq hissəsi əfqan işğalı altına düşmüşdü. Azərbaycan, Şirvan və bunlarla həmsərhəd ərazilər Osmanlı İmperiyası tərəfindən işğal olunmuşdu. Rusiya da Qafqazda böyük fəallıq göstərməyə başlamışdı. 1723-cü ildə I Pyotr Bakı üzərinə yürüş etmiş və Xəzərboyu əraziləri ələ keçirmişdi.
Mədəni irsi
"Ərdəbil xalçası" və ya "Şeyx Səfi xalçası" — Təbrizdə toxunmuş "Ləçəktürünc" kompozisiyalı məşhur xalı (ölçüsü 56,12 kv. m, 1539-cu il, "Viktoriya və Albert" muzeyi, London) ornamental xalçaların ən gözəl nümunəsi, Təbriz xalçaçılıq məktəbinin şah əsəri. 1539-cu ildə Səfəvi hökumdarı I Təhmasibin sifarişi ilə Şeyx Səfi məscidi üçün toxunmuşdur. 1893 cü ildə ingilislər satın alaraq Londona aparmışlar. Eni 5,34 m, uzunluğu 10,51 m, sahəsi 56,12 m² olan xalça dünya muzeylərində saxlanılan ən nadir xalq sənəti nümunələrindəndir. Bəzəkləri gül-çiçək rəsmlərindən ibarətdir. Zəngin rəng çalarları vəhdət təşkil edir. Xalının mərkəzində yerləşən qönçə Günəşi, onun ətrafında dairə şəklində düzülmüş xırda güllər haləni, yaşıl, qırmızı, sarı rəngli 16 kiçik dairəvi qübbə isə Günəş şüalarını əks etdirir. Həmin kompozisiyanın yuxarı və aşağı hissələrində zəngin bəzəkli, qırmızı və şəkəri rəngli qəndil təsviri vardır. Ətrafdakı saysız hesabsız əlvan naxışlar kainatdakı ulduzların rəmzidir.
Mərhəmət
1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan Silahlı Qüvvələri Rusiyanın 366-cı motoratıcı alayının iştirakı ilə Xocalı şəhərini işğal edərkən, etnik azərbaycanlılara qarşı baş vermiş soyqırım. Qətlə yetirilənlərin sayı 613 nəfər, bunlardan 63 uşaq, 106 qadın və 70 qoca olmuşdur. 8 ailə tam məhv edilmiş, 25 uşaq hər iki, 130 uşaq isə bir valideynini itirmiş, 487 yaralının 76-sı uşaqlar olmuş, 1275 nəfər əsir alınmış, 150 nəfər itkin düşmüşdür. Bu faciə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı baş vermiş ən dəhşətli hadisələrdən biridir.
Kateqoriyalar
Əlaqəli portallar
 |
 |
Xəta: Birinci sətirdə şəkil göstərilməlidir. |
 |
 |
| Azərbaycan | Qarabağ | Qafqaz Albaniyası | Azərbaycan tarixi | Təbriz |
|
|
