|
Liberalizmin hədəfi bütün insanların sülh yolu ilə əməkdaşlıq etməsidir. O, millətlər arasında sülhü də hədəfləyir. İstehsal vasitələri hər yerdə özəl mülkiyyət olanda və qanunlar, tribunallar və administrasiya xaricilərə və vətəndaşlara eyni şərtlər əsasında davransa, ölkənin sərhədlərinin harada çəkilməsinin əhəmiyyəti az olacaq. Heç kəs fəthdən hansısa bir mənfəət əldə edə bilməz. O, yalnız savaşaraq itki yaşaya bilər. Müharibə artıq sərfəli deyil. Qəsbkarlıq üçün heç bir səbəb yoxdur. Hər bir ərazinin əhalisi hansı dövlətə tabe olmaq istəməkdə və ya öz dövlətini qurmağı üstün tutmaqda azaddır. Bütün millətlər sülh içində, bir-birləri ilə yanaşı yaşaya bilərlər, çünki heç bir millət dövlətinin həcmi ilə bağlı narahatlılıq yaşamır.
Bu, təbii ki, sülh və demokratiya üçün çox soyuqqanlı və ehtirassız bir əsaslanmadır. Bu, utilitar bir fəlsəfənin nəticəsidir. Bu, kralların ilahi hüququnun mistik mifologiyası olmaqdan uzaq olduğu qədər təbii qanunun metafizikasından və ya insanın təbii və qeyd edilməmiş hüquqlarınından da uzaqdır. Bu, ümumi faydalılıq ilə bağlı mülahizələr əsasında yaradılmışdır. Azadlıq, demokratiya, sülh və özəl mülkiyyət yaxşı hesab edilir, çünki onlar insanların xoşbəxtliyini və təminatını təbliğ etmək üçün ən yaxşı vasitədir. Liberalizm insana qorxudan uzaq bir həyat vermək istəyir. Bu qədər.
Liberallar təxminən XIX əsrin ortalarında öz planlarını gerçəkləştirməyin ərəfəsində olduqlarına əmin idilər. Bu, bir illüziya idi.
|
|
|
