Qüdrət Özərsay
Qüdrət Özərsay (türk. Kudret Özersay; 16 dekabr 1973-cü il, Larnaka) — Şimali Kipr Türk Respublikasının siyasətçisi, diplomat, beynəlxalq əlaqələr sahəsində alim-mütəxəssis. 2002–2012-ci illərdə və 2014-cü ildə Kipr mübahisəsinin həllinə dair danışıqlarda iştirak etmişdir. 2010–2012-ci illərdə və yenidən 2014-cü ildə danışıqlarda Şimali Kipr Prezidentinin Xüsusi Nümayəndəsi olub. "Toparlaniuruz" hərəkatını qurmuş və rəhbərlik etmişdi. Özərsay Xalqın Partiyasının qurucularından biri və hazırkı lideridir. 2020-ci il Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti prezidenti seçkilərinə müstəqil namizəd olaraq qatılmışdır.
| Qüdrət Özərsay | |
|---|---|
| türk. Kudret Özersay | |
.jpg) | |
 | |
| 2 fevral 2018 – 9 dekabr 2020 | |
| Əvvəlki | Sərdar Denktaş |
| Sonrakı | Ərhan Arıklı |
| |
| 8 yanvar 2016 – 11 yanvar 2020 | |
| Əvvəlki | Partiya təsis edilib |
| Sonrakı | Yenal Senin |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 16 dekabr 1973 (50 yaş) |
| Doğum yeri |
|
| Milliyyəti | türk |
| Vətəndaşlığı |
ŞKTR |
| Təhsili | Ankara Universiteti |
| İxtisası | diplomat, alim, siyasətçi |
| Fəaliyyəti | siyasətçi |
| Dini | islam |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Həyatı
redaktə1973-cü ildə Larnaka şəhərində anadan olub. Şəhərin yaxınlığındakı Alaminyo kəndində böyüyüb. Alaminyolu inşaat ustası Hüseyin Usta və dərzi Sadiyə Hanımın oğludur. 1974-cü ildə altı aylığında atasının Kipr Hərəkatında şəhid olmasından sonra anası və qardaşları ilə birlikdə Lefkoşanın şimalına köçüb. Burada ilk təhsilini alaraq, sonradan lisey məzunu olub. Ardınca Ankara Universitetində Beynəlxalq Münasibətlər üzrə bakalavr təhsili alıb.
Akademik fəaliyyəti
redaktə1997-ci ildə Bosniya və Herseqovinada müharibədən sonra keçirilən ilk seçkilərin demokratik keçməsi üçün nəzarət edən Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatında çalışıb. 1998-ci ildə Ankara Universiteti Siyasi Elmlər Fakültəsi, Beynəlxalq Münasibətlər Bölməsində Türk Boğazlarından keçid hüququ üzrə magistr dərəcəsi alıb. Ardınca elə orda 2002-ci ildə "1959–1960-cı illərdəki Kipr müqavilələrinin beynəlxalq hüquqda etibarlılığı" mövzusunda doktorluq dissetasiyasını müdafiə edib.[1]
Məzun və doktorantura təhsili aldığı təqaüdlər ilə London Universitetinin Hüquq Araşdırmaları İnstitutunda araşdırma aparıb. 2008-ci ildə qazandığı təqaüdlə bir müddət Oksford Universiteti Hüquq Fakültəsində saathesabı professor olaraq işləyib. 1996–2002-ci illər arasında Ankara Universitetində akademik (tədqiqatçı köməkçi) olaraq çalışıb. 2003-cü ildə Şərqi Aralıq dənizi Universitetinin Siyasi Elmlər və Beynəlxalq Münasibətlər Bölməsində müəllim-akademik olaraq işə başlayıb və bir müddət bu kafedranın müdiri olaraq da işləyib.
Siyasi karyerası
redaktəKipr üzrə danışıqlarda iştirak
redaktəQüdrət Özərsay 2002-ci ildə Prezident Rauf Denktaş dövründə Kipr mübahisəsinin həlli ilə bağlı danışıqlarda iştirak etməyə başlayıb. Sonra isə o, növbəti prezident Mehmet Əli Tələtin komandasının bir üzvü olub.[2] Özərsay 2002–2003-cü və 2003–2004-cü illərdə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Müqavilə Komitəsinin üzvü olmuş və təşkilatı rəhbəri Kofi Annanın irəli sürdüyü "Annan Planı" danışıqlarında Şimali Kipr türk tərəfinin danışıqlar komitəsində iştirak etmişdir. İsveçrənin Bürgenstok şəhərində keçirilən danışıqlara, Şimali Kipr danışıqlar qrupu üzvü kimi beynəlxalq hüquq mütəxəssisi olaraq qatıldı.
9 may 2010-cu ildə yenidən Kipr danışıqları üzrə Şimali Kipr Türk Respublikası Prezidenti Dərviş Əroğlunun Xüsusi Nümayəndəsi təyin edildi.[3] 2012-ci ilin may ayında "Toparlaniyoruz" hərəkatını qurdu.[4] Qurduğu sosial hərəkatın bəyan etdiyi məqsəd siyasətdəki korrupsiyaya qarşı mübarizə, siyasi proseslərdə və bürokratik aparatda şəffaflığı artırmaq idi. Dərviş Əroğlu bu addımı bəyənmədi və Özərsay 8 iyun 2012-ci ildə vəzifəsindən istefaya getdi.[5] Rəhbərlik etdiyi hərəkat hökuməti, siyasi partiyaları və Polis Baş İdarəsi kimi müxtəlif dövlət qurumlarını tənqid edirdi.[6][7]
8 fevral 2014-cü ildə Dərviş Əroğlu Qüdrət Özərsayı yenidən Kipr üzrə danışıqlar qrupunun rəhbəri təyin etdi.[8][9] Lakin Özersay 2015-ci il prezident seçkilərinə namizədliyini elan etdikdən sonra Əroğlu onu 8 oktyabr 2014-cü ildə bu vəzifədən uzaqlaşdırdı.[10]
Siyasi və ictimai fəaliyyəti
redaktəQüdrət Özərsay insan hüquqlarınə müdafiə edən Şimali Kipr Türk İnsan Haqları Vəqfinin üzvüdür. Bundan əlavə, 2012–2014-cü illər arasında "Toplanıyoruz" Hərəkatının (Təmiz Cəmiyyət Dərnəyi) qurucu üzvü və Dərnəyin prezidenti kimi fəaliyyət göstərib. Hazırda onun fəal üzvlərindəndir. "Təmiz cəmiyyət, təmiz siyasət və öz iradəmizə əsaslanan bir gələcəyə" əsaslanan vətəndaş cəmiyyəti fəaliyyətlərini həyata keçirən Hərəkat, ŞKTR-də demokratiya, qanunun aliliyi, korrupsiya və rüşvətalma ilə mübarizədə qabaqcıl təşəbbüslər göstərir.
Özərsay 2015-ci il seçkilərində Şimali Kipr prezidentliyinə namizəd oldu və seçkilərin birinci turunu üçüncü sırada tamamladı və ikinci raunda vəsiqə qazana bilmədi. Bununla belə, dörd əsas namizəd 20%-30% arasında səs qazandığı səsvermədə səslərin 21,3%-ni aldı. Xüsusən də heç bir siyasi partiya tərəfindən dəstəklənmədiyi və o dövrdə ictimai siyasətdə uzun müddət iştirak etmədiyi nəzərə alınaraq bu nəticə onun üçün gözlənilməz uğur sayıldı.[11].
6 yanvar 2016-cı ildə Özərsay, bir sıra müttəfiqləri ilə birlikdə Şimali Kipr Türk Cümhuriyyəti Xalqın Partiyası partiyasını qurdu. Bundan sonra "Toparlaniyoruz" hərəkatının rəhbərliyini tərk etdi.[12]. Qüdrət Özərsay partiyanın hədəfinin korrupsiyaya əsaslanan köhnə siyasi idarəetməni məhv etmək olduğunu bildirdi.[13].
Əsərləri
redaktəQüdrət Özərsay həm ölkə daxilində, həm də xaricdə dərc olunan onlarla elmi siyasi yazıların müəllifidir. Beynəlxalq konfrans və simpoziumların iştirakçısıdır. Onun əsas əsərləri:
- Yeni Beynəlxalq Məhkəmə Qərarları İşığında Kipri yenidən oxumaq, İmaj Nəşriyyatı, Ankara, 2009.
- Kipr Problemi: Qanuni Analiz (Kipr Problemi: Hüquqi Analiz) II. Baskı, ASAM, Ankara, 2002.
- Türk Boğazlarından Keçid Rejimi, "Mulkiyeliler Dərnəyi Yayınları" No: 22, Ankara, iyul 1999.
İstinadlar
redaktə- ↑ "Kudret Özersay – Curriculum Vitae" (PDF). 2016-03-04 tarixində orijinalından (PDF) arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-31.
- ↑ "Ben Kimim?". Kudret Özersay Presidential Campaign. 2015-12-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-09.
- ↑ "Eroğlu'nun müzakere ekibi tamam gibi". Star Kıbrıs. 2010-05-09. 2020-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-09.
- ↑ "Kudret Özersay: "Geleceğimiz için toparlanıyoruz"". Kıbrıs Postası. 2012-05-28. 2016-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-09.
- ↑ "Özersay, özel temsilcilik görevinden istifa etti". Kıbrıs Postası. 2012-06-08. 2016-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-09.
- ↑ "Toparlanıyoruz'dan Eroğlu ve Denktaş'a Eleştiri". Kıbrıs Time. 2016-01-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-09.
- ↑ "Toparlanıyoruz'dan PGM'ye eleştiri". Haber Kıbrıs. 2016-01-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-09.
- ↑ "İstifası hafızalarda". Yeni Düzen. 2014-02-09. 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-09.
- ↑ "INTERVIEW: Turkish Cypriot mediator Ozersay on Cyprus peace talks". Worldbulletin News. 2014-09-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-31.
- ↑ "Turkish-Cypriot leader fires chief negotiator in peace talks". Kathimerini English Edition. 2014-10-08. 2014-12-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-31.
- ↑ "Sürpriz seçimin sevinen ve üzülen tarafları" (türk). Kıbrıs. 2015-12-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-09.
- ↑ "Toparlanıyoruz Hareketi'nin akıbeti ne olacak?". Kıbrıs Postası. 2016-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-09.
- ↑ "Kıbrıs'ın Çipras'ı". Milliyet. 2016-01-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-01-09.