Qırxbulaq mahalı

Qırxbulaq nahiyəsi — XVIII əsr-XIX əsrlər. İnzibati ərazi. Adı Qırxbulaq çayının adındandır. 1728-ci ildə Osmanlı dövründə inzibati-ərazi vahidi. İrəvan əyalətinin nahiyəsi İndiki Ermənistanda mövcud olan azərbaycanlıların yaşadığı mahal. Osmanlı dönəmində Qırxbulaq nahiyəsi davamı olan Qırxbulaq mahalı İrəvan xanlığının tərkibinə daxil olmuşdur. Sonra mahal ərazisində Ellər rayonu təşkil olmuşdur.

1728-ci ilin icmal dəftərinə görə Osmanlı İmperiyasının İrəvan əyalətinə tabe olan Qırxbulaq nahiyəsində aşağıdakı kəndlər mövcud idi:

Kəndləri

Yeqavert kəndi. Gəlir:100.000 ağça
Kanakir kəndi. Gəlir: 50.000 ağça
Ərinc kəndi və Məqhud məzrə`əsi. Gəlir: 15.100 ağça
Çölməkçi kəndi. Gəlir: 5.040 ağça
Yelqovan kəndi. Gəlir: 9.000 ağça
Zak kəndi. Gəlir: 10.000 ağça
Kəmris kəndi. Gəlir: 8.000 ağça
Çatqırani-zimmi kəndi. Gəlir: 5.000 ağça
Ərzni kəndi. Gəlir: 6.000 ağça
Ərzkan kəndi. Gəlir: 25.000 ağça
Mehmandari-Şollu kəndi. Gəlir: 3.500 ağça
Dəmirçiliye-Şollu kəndi. Gəlir: 13.000 ağça
Xaçaparaq kəndi. Gəlir: 30.000 ağça
Hacı İlyas kəndi. Gəlir: 3.500 ağça
Donuzpayan kəndi. Gəlir: 12.000 ağça
Yuxarı Göykənd. Gəlir: 12.000 ağça
Aşağı Göykənd. Gəlir: 10.000 ağça
Noregiğ kəndi. Gəlir: 8.000 ağça
Beçni kəndi. Gəlir: 18.000 ağça
Şeyx Kəlul kəndi. Gəlir: 4.000 ağça
Köhnə Dəlilər kəndi. Gəlir 4.000 ağça
Çərəçür kəndinin yaxınlığında yerləşən Böyük Ağviran kəndi. Gəlir: 4.000 ağça
Dəlilər kəndinin yaxınlığında olan İşxavənk məzrə`əsi. Gəlir: 4.000 ağça
Dəlilər kəndinin yaxınlığında yerləşən Baba Çərçür kəndi. Kəndin başqa adı Məhəmmədkənddir. Gəlir: 7.200 ağça
Ağviran kəndinin yaxınlığında yerləşən Qızılviran kəndi. Gəlir: 2.700 ağça
Qarğılıq kəndi. Gəlir: 3.000 ağça
Yeni qışlaq kəndi. Kəndin başqa adı Əxi təpəsidir. Gəlir: 3.000 ağça Keçili və
Kənzək kəndləri. Gəlir: 2.000 ağça
İmadi-açur (?) qışlağı. Gəlir: 3.000 ağça

ZEAMƏT VƏ TİMARLAR

İbrahim Əhməd oğlunun adına olan zeamət.

Xaçaparaq kəndinin yaxınlığında yerləşən Arebat kəndi. Gəlir: 20.000 ağça.

İsmayıl Abdulla oğlunun adına olan timar

Aran kəndi. Gəlir: 3.500 ağça

Mustafa Həsən oğlunun adına olan timar.

Zaq kəndinin yaxınlığında yerləşən Tərkivan kəndi. Gəlir: 3.200 ağça.

Bəkir İbrahim oğlunun adına olan timar.

Şahab kəndi və Yardəsti məzrə`əsi. Gəlir: 4.500 ağça

Həsənin adına olan timar.

Ağazor kəndi. Gəlir: 5.000 ağça

Məhəmməd Mahmud oğlunun adına olan timar.

Qaraca Örən kəndi. Kənddə heç kim yaşamır. Gəlir: 3.000 ağça

Həsənin adına olan timar.

Kürəcik kəndi. Gəlir: 3.000 ağça

Dərviş İsmayıl oğlunun adına olan timar.

Tezxarab kəndi. Gəlir: 3.000 ağça

Həsən Hüseyn oğlunun adına olan timar.

Kəngi kəndi. Gəlir: 4.200 ağça
Qaraqaş kəndi. Gəlir: 3.000 ağça

Xəlilin adına olan timar.

Böyrüdəlik kəndi. Gəlir: 3.500 ağça

Əlhac Bəkirin adına olan timar.

Ərzqan kəndinin yaxınlığında yerləşən Haks kəndi. Gəlir: 8.000 ağça
Kərəcxana məzrə`əsi. Gəlir: 3.000 ağça

Məhəmməd Abdulla oğlunun adına olan timar.

Ərzqan kəndinin yaxınlığında yerləşən Dəlilər kəndi. Gəlir: 3.500 ağça.

Əlinin adına olan timar.

Kütüran kəndi. Gəlir: 6.000 ağça

Xəlilin adına olan timar.

Dəlilər kəndinin yaxınlığında yerləşən Horet kəndi. Kəndin başqa adı Kərəburundur. Gəlir: 3.000 ağça

Hacı Bəkir Həmzə oğlunun adına olan timar.

Keşişkənd. Gəlir: 5.000 ağça
Bekin kəndi və Alçakilsə məzrə`əsi. Gəlir: 14.000 ağça^[1]

Dağıdılmış kəndlər

1826–1828-ci illər Rusiya-İran və 1828–1829-cu illər Rusiya-Türkiyə müharibələri nəticəsində Qırxbulaq mahalında dağıdılmış kəndlərin siyahısı

1. Küzəcik, 2.İynədüz, 3.Güllücə, 4.Qaracaörən, 5.Tecrəbək, 6.Bezaklı, 7.Qaraqala,8. Qatırçay (Heydərgöl), 9.Ərzap, 10.Norinus, 11.Damcılı, 12.Kitikən (Kətiqut) 13.Quyulu, 14.Qızılqala (Qırxbulaq), 15.Tezxaraba, 16.Babacur, 17.Damagirməz, 18.Dəlləkli, 19.Kankan, 20.Göykilsə, 21.Yaycı, 22.Qızılqala, 23.Çobangərəkməz (Qırxbulaq), 24.Azaklar, 25.Əkikənd (Muradtəpə), 26.Ərzni

Mövcud olan kəndlər

1828-ci ildə Qırxbulaq mahalında mövcud olan kəndlərin siyahısı

1.Voxçaberd, 2. Məngüs, 3.Cüvriş, 4.Kamal (Qırxbulaq), 5. Tutiya, 6.Zar, 7.Çatqıran, 8. Kəmrəz, 9.Ağadərəsi, 10.Başkənd, 11.Şahab, 12.Ərəmus, 13.Dizək, 14.Ərinc, 15.Avan, 16.Çalmaxçı, 17.Kanakir, 18.Kətran, 19.Pütkni, 20.Məəgüb, 21.Ellər, 22.Yelqovan.

Dağıdılmış kəndlər

1905 Qırxbulaq mahalında dağıdılmış kəndlərin siyahısı

1.Kamal (Qırxbulaq) 2. Məngüs 3. Tutiyə

Mənbə

VAQİF ARZUMANLI, NAZİM MUSTAFA, "TARİXİN QARA SƏHİFƏLƏRİ. Deportasiya. Soyqırım. Qaçqınlıq", AZƏRBAYCAN MİLLİ ELMLƏR AKADEMİYASININ MİLLİ MÜNASİBƏTLƏR İNSTİTUTU, Bakı, "Qartal, 1998 (ELMİ REDAKTOR : professor TEYMUR ƏHMƏDLİ)

Ədəbiyyat

Azərbaycan Respublikası prezidentinin 18 dekabr 1997-ci il tarixli "1948–1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlarından kütləvi deportasiyası haqqında" fərmanı
Azərbaycan Respublikası prezidentinin 26 mart 1998-ci il tarixli "Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında" fərmanı
Петрушевский И.П., Очерки по истории феодальных отношений в Азербайджане и Армении в XYI — начале XIX в., Ленинград, 1949
Байбуртян В.А., Армянская колония Новой Джульфы в XYII веке, Иряван, 1969
Тер-Мкртчян Л.Х., Армения под властью Надир шаха. Москва, 1963
Езов Г.А., Сношение Петра Великого с Армянским народом, СПб, 1898
Мамедов С.А., Азербайджан по источникам XV — первой половины XVIII вв., Бакы, 1993 Шопен И., #Шопен И., Исторический памятник состояния Армянской области в эпоху его присоединения к Российской империи, СПб 1852
Azərbaycan tarixi üzrə qaynaqlar, Bakı, 1989
Enikolopov İ. K., Qriboedov i Vostok, İrəvan 1954
Qлинка Н.С., Описания переселения армян Aзербайджанских в пределы России, M.1831
Kemal Beydilli, 1828–1829. Osmanlı — Rus savaşında Doğu Anadoludan Rusiyaya Köçürülen Ermeniler, X T. T. K. konqresinde sunulan tebliğ, Ankara,1986
Hovannesiyan R., Armenia on the Road to Independence, Los Angeles, 1976
Обозрение Российских владений за Кавказом в статистическом, этнографическом, топогрфическом и финансовом отношениях, СПб, 1836
Материалы для изучения экономического быта государственных крестьян Закавказского края, Tiflis, 1885
Величко В.Л., Кавказ. Русское дело и междуплеменные вопросы, С.Петербург, 1904
"Армянский геноцид". Миф и реальность. Справочник фактов и документов, Б.1992
Hüsyin Baykara., Azərbaycan istiqlal mücadiləsi tarixi, Bakı, 1992
Cahangir Zeynaloğlu, Müxtəsər Azərbaycan tarixi, Bakı, 1992
Заварян С., Экономические условия Карабаха и голод 1906–1907 г., Перевод с армянского, С.Петербург, 1907
Готлиб В.В., Тайная дипломатия во время первой мировой войны, М.1960
Suleyman Kocabas, Tarihte Turk-Rus Mucadelesi, Istanbul, 1989
Шахдин И., Дашнакцутюн на службе русской белогвардейщины и английского командования на Кавказе, Bakı, 1990
Cəmil Həsənov. Azərbaycan beynəlxalq münasibətlər sistemində, 1918–1920-ci illər, Bakı, 1993
Məmməd Sadıq Aran. "Qardaş köməyi" məqaləsi;1951; Bax: "Ədəbiyyət və incəsənət" qəzeti, 2 oktyabr 1990-cı il.
Azərbaycan Respublikası MDSPİHA, f.276, s.8, iş 463, v.23; Bax: Bəxtiyar Nəcəfov, Лицо врага (История Армянского национализма в Закавказье в конце XIX начале XX в.), Bakı, 1993
Грибойедов А., Seçilmiş əsərləri, 2-ci cild, Moskva, 1977.

Həmçinin bax

Xarici keçidlər

[1]

↑ [2] ^{[ölü keçid]}

[1] [2] ^{[ölü keçid]}

[1]